Šta je amonijak i kako utiče na ljudski organizam?
Cisterna koja je prevozila amonijak prevrnula se juče, na putu između Pirota i Bele Palanke nakon čega se pojavio otrovni oblak. Amonijak je počeo curiti, a više od 50 osoba je u bolnici zbog gušenja. Sumnja se da su se dvije osobe otrovale amonijakom, ali te informacije još zvanično nisu potvrđene.
Bezbojni plin
Amonijak je hemijski element koji je bezbojni plin karakterističnog mirisa. Lakši je od vazduha i lako je topljiv u vodi. Oznaka za amonijak je NH3. Vodena otopina reaguje alkalično, a uz amonijak sadrži i adicijom vode nastalu bazu NH40H (amonijev hidroksid). Alkali u hemiji, su bazne, jonske soli alkalknometalnih ili zemnoalkalnih metalnih hemijskih elemenata.
Amonijak nastaje raspadanjem bjelančevina i vulkanskom djelatnošću. U tehnici se dobija sintezom od sastavnih elemenata (azot i vodonik) pod povišenim pritiskom i pri višoj temperaturi, a manje količine i iz amonijačnih voda. Inače, najveći dio amonijaka se troši za pravljenje vještačkih gnojiva.
Takođe, amonijak se upotrebljava u proizvodnji azotne kiseline, mnogobrojnih amonijevih soli, natrijevog cijanida, amina, aminoplasta, hemijskih vlakana, bojila, eksploziva i drugo.
Amonijak se primjenjuje i u rashladnim uređajima te u metalurgiji.
Teško trovanje
Ipak, amonijak može biti veoma štetan po ljudsko zdravlje. Simptomi trovanja amonijakom mogu uključivati kašalj, bol u grudima, kratak dah i iritaciju očiju. U teškim slučajevima, trovanje amonijakom može dovesti do respiratorne insuficijencije (slabljenja), kome, pa čak i smrti.
Par sekundi nakon iznenadne ekspozicije visokim koncentracijama gasa, dolazi do naglog gušenja, pojave konvulzija, koje su uslovljenje hipoksijom i letalnim ishodom.
Nakon izlaganja visokim koncentracijama amonijaka javljaju se inicijalni simptomi-iritacija konjuktiva sa suzenjem, bolovima u očima, iritacija gornjih respiratornih puteva, jak nadražajni kašalj, bolovi iza grudne kosti, tahikardija i cirkulatorni kolaps. Slijedi latentni period koji traje od 4 do 8 sati. Naredna je faza pogoršanja koja uključuje slabost, dispneu, tahipneu, plućni edem.
Analiza gasova arterijske krvi pokazuje respiratornu i metaboličku acidozu. Acidoza ili acidemija je proces koji uzrokuje povećanje kiselosti u krvi i drugim tkivima.
Lako trovanje
Pri izlaganju malim koncentracijama amonijaka dolazi do pojave iritacija sluznice očiju i respiratornog trakta, konjuktivitisa, salivacije, muke, povraćanja, glavobolje, crvenila lica. U kasnijoj fazi moguće su komplikacije u vidu respiratorne infekcije, bronhitisa, bronhopneumonije, zatim katarakte, atrofije retine i iritisa.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
