Prevazišao očekivanja – kako je „Džejms Veb“ oduševljavao slikama iz dubina svemira tokom 2022.
Prošlo je malo više od godinu dana od lansiranja svemirskog teleskopa „Džejms Veb“. Za to vrijeme, zahvaljujući najmoćnijem teleskopu koji je ikada poslat u svemir, vidjeli smo brojne fascinantne snimke koje je napravio, na kojima su prikazani ranije neviđeni prizori iz dubokog svemira a naučna zajednica i javnost – proširili su svoje astronomsko znanje.
Krajem novembra 2015. godine započeta je montaža segmenata glavnog ogledala, koja je završena je početkom februara 2016. „Vebovo" glavno ogledalo, koje sakuplja svjetlost iz najudaljenijih dubina univerzuma sastoji se od 18 pozlaćenih segmenata: centralnog dijela sa dva bočna panela od tri segmenta.
Konstrukcija je kompletirana krajem 2016, nakon čega je započela faza testiranja. Ipak, u martu 2018, Nasa je odložila lansiranje nakon što se oštetio „sunčev štit" a pokretanje je ponovo odloženo u junu 2018. po preporuci nezavisnog revizionog odbora.
Teleskop je lansiran u svemir 25. decembra 2021. godine iz grada Kurua u Francuskoj Gvajani.
Početkom januara 2022, „sunčani štit" na teleskopu „Džejms Veb" je otvoren, i pokrenuto je „raspakivanje" ogledala.
Opservatorija od deset milijardi dolara
Teleskop je tada uspješno završio otvaranje džinovskog štita koji bi trebalo da ga štiti o Sunčevih zraka i pomoću kojeg će teleskop moći da ima dovoljnu osjetljivost da detektuje signale koji dolaze od najudaljenijih objekata u svemiru.
Tako je završen kompletan proces sklapanja ogledala, što je bio korak dvonedeljne faze raspoređivanja opservatorije vrijedne 10 milijardi dolara.
Tri decenije napornih priprema
Svemirski teleskop „Džejms Veb" je naslednik svemirskog teleskopa „Habl" i njegov osnovni zadatak je prikupljanje podataka o najudaljenijim objektima u svemiru do kojih teleskop „Habl" ili zemaljski teleskopi nisu mogli da dosegnu. Teleskop je zajednički projekat Nase, Evropske svemirske agencije i Kanadske svemirske agencije.
Za njegovo dizajniranje i izradu bilo je potrebno 30 godina.
„Džejms Veb" pruža poboljšanu rezoluciju i senzitivnost u odnosu na „Habl"i omogućava širok spektar istraživačkih studija u brojnim oblastima kosmologije i astronomije, uključujući posmatranje nekih od najudaljenijih dešavanja i objekata u svemiru poput nastanka prvih galaksija.
Teleskopov optički sistem sastoji se od 18 heksagonalnih segmenata ogledala koji se kombinuju tako da kreiraju ogledalo prečnika 6,5 metara.
Nazvan je po Džejmsu E. Vebu, administratoru u Nasi od 1961. do 1968. godine, koji je dao veliki doprinos misiji „Apolo".
Za astronome, „Džejms Veb" nudi mogućnost snimanja slika prvih galaksija koje su se formirale nakon velikog praska, prije 13, 8 milijardi godina, razumijevanja kako se zvijezde rađaju i razvijaju, i istraživanja potencijala za pojavu života u planetarnim sistemima.
Sve to, „Veb" će morati da se uradi za jednu deceniju (godina je već prošla) jer je to njegov maksimalni vijek trajanja. Poslije 10 godina, očekuje se da će ostati bez goriva i polako skrenuti sa kursa.
Hvaljen kao prva svjetska svemirska opservatorija, teleskop „Džejms Veb" je u prvim mjesecima 2022. godine uspješno završio niz koraka koji su bili ključni za usklađivanje čak 18 segmenata zlatnih ogledala.
Za testno snimanje, „Veb" je tada počeo svoj rad i najprije posmatrao malu susjednu satelitsku galaksiju nazvanu Veliki Magelanov oblak. Gusto zbijena galaksija od stotine hiljada zvijezda može se vidjeti na probnim snimcima koji su tada široko hvaljeni u naučnoj zajednici uz navode da se očekuje da će „Džejm Veb" premašiti očekivanja.
I, na ljeto, vidjeli smo prvi „Vebov" pogled u duboki svemir koji bi mogao da nam otkrije misterije univerzuma.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
