Naučnici po prvi put posmatrali raspadanje asteroida
Naučnici su objavili danas da su po prvi put bili u prilici da posmatraju dezintegraciju jednog asteroida koji se raspao da najmanje 10 dijelova u svojevrsnoj usporenoj kosmičkoj eksploziji.
Stjenoviti asteroid, po nazivom P/2013 R3, bio je jedan od bezbroj objekata koji nastanjuju asteroidni pojas između Marsa i Jupitera.
Tokom eona, asteroidi su se mnogo puta raspadali, ali naučnici dosad nikada nisu prisustvovali jednom takvom događaju. Istraživači su dramatičnu scenu primjetili koristeći teleskope u Arizoni i na Havajima, a zatim su dobili još bolji uvid zahvaljujući svemirskom teleksopu Habl.
"Nakon 200 godina posmatranja asteroidnog pojasa, ovako nešto je zaista uzbudljivo", izjavio je za Rojters vođa istraživanja, Dejvid Dževit, astronom sa Kalifornijskog univerziteta u Los Anđelesu.
Asteroid je vjerovatno imao oko 600 do 1.000 metara u prečniku kada je počeo da se raspada, kazao je Dževit, dodajući da je njegova dezintegracija trajala nekoliko mjeseci.
Habl je uspio da detektuje najmanje deset odlomljenih dijelova asterorida, od kojih je svaki imao prašinasti rep kao kometa. Četiri najveća fragmenta bila su prečnika oko 400 metara. Naučnici ne vjeruju da je do dezintegracije asteroida došlo uslijed kolizije sa nekim drugim nebeskim tijelom, dijelom zbog načina na koji se raspao, sa komadima koji su se polako odvajali, brzinom od 1,6 kilometara na čas, što ukazuje da nije bilo silovitog udara.
Osim toga, tih 10 fragmenata se nije istovremeno odvojilo, što bi se dogodilo u slučaju sudara, već postepeno u razmaku od nekoliko mjeseci.
Naučnici, takođe, ne veruju da je raspad posljedica pritiska nastalog usled zagrijvanja i isparavanja unutrašnjih slojeva leda jer je na 480 miliona kilometara od Sunca previše hladno da bi se to moglo dogoditi. Oni smatraju da je do dezintegracije najvjerovatnije došlo uslijed dugogodišnjeg uticaja sunčevih zraka koji su izazvali sve brže rotiranje asteroida što je na kraju dovelo do njegovog raspada.
O ovom fenomenu, poznatom i kao Jarkovski-Okifi-Racievski-Padak (YORP) efekat, naučnici već duže raspravljaju, ali ga dosad nikada nisu pouzdano posmatrali.
"To je zaista čudan fenomen, nikada nismo vidjeli ništa slično", navela je Džesika Agarval sa Instituta Maks Plank za istraživanje solarnog sistema u Njemačkoj.
YORP efekat se dešava kada se upijena svjetlost sa Sunca reemituje sa površine objekta u vidu toplote. Kada je oblik asteroida neravnomeran, toplota se ne emituje pođednako, što stvara sićušne, ali konstantne, obrtne momente tijela i mijenja njegovu obrtnu stopu.
"To je vjerovatno način na koji se asteroid raspao. Polako počnu da se okreću i na kraju eksplodiraju. Tom prilikom proizvode prašinu i otpatke koji nastanjuju naš sunčev sistem", dodao je Dževit, čija je studija objavljena u naučnom časopisu Astrophysical Journal Letters.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
