Čudni valovi na ivici Sunčevog sistema

Podaci sa svemirske letjelice pokazuju da je moguće dobiti detaljnu sliku granice Sunčevog sistema i kako se ona mijenja tokom vremena, zbog čega će naučnici moći bolje razumjeti područje svemira poznato kao heliosfera, koje štiti planete u našem Sunčevom sistemu od kosmičkog zračenja. Ali o čemu zapravo govore termini poput terminacionog udarnog vala, heliopauze i heliosfere?

Ukratko, heliosfera je prostor oko Sunca u kojem postoji međudjelovanje Sunčevog vjetra s međuzvjezdanom tvari. Ona se može smatrati područjem dometa Sunčevog magnetskog uticaja ili čak proširenom Sunčevom atmosferom koja štiti planete Sunčevog sistema. Na ivici heliosfere Sunčev vjetar usporava (terminacioni udarni val), plazma se zagrijava i magnetsko se polje mijenja. Granica heliosfere je heliopauza.

Naime, Sunce na različite načine utiče na prostor koji ga okružuje. Jedan od njih je solarni vjetar, nadzvučni tok ionizovane plazme koji prolazi pored planeta i Kuiperovog pojasa na kraju nestajući u velikoj praznini između zvijezda.

Tačka u kojoj ovaj protok padne ispod brzine kojom zvučni valovi putuju kroz međuzvjezdani medijum naziva se terminacioni udarni val, a područje u kojoj taj protok značajno gubi na snazi ima naziv heliopauza.

Obje sonde "Voyager" prešle su heliopauzu te sada zapravo putuju međuzvjezdanim prostorom pružajući nam prva terenska mjerenja ove pomične granice Sunčevog sistema. Ali i u zemljinoj orbiti imamo instrument koji može u određenoj mjeri skupljati informacije o heliopauzi - Interstellar Boundary Explorer (IBEX) piše Science Alert.

IBEX bilježi neutralne atome koji nastaju kada se Sunčev solarni vjetar sudari s međuzvjezdanim vjetrom na granici Sunčevog sistema. Neki od tih atoma se katapultiraju dalje u svemir, dok se drugi vraćaju u smjeru Zemlje.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.