Dvije decenije od smrti Tihomira Aleksića, tvorca prvog domaćeg računara
Tihomir Aleksić, doajen računarstva u Srbiji i bivšoj Jugoslaviji, projektant prvog domaćeg računara CER 10, univerzitetski profesor, preminuo je prije dvije decenije, 6. januara 2004.
Aleksić je bio redovni profesor Elektrotehničkog fakulteta u Beogradu. Predavao je takođe u Nišu, Skoplju, Sarajevu, Novom Sadu.
Predavao je, odnosno držao katedre za Arhitekturu i organizaciju računara, Osnove računarske tehnike, Logičko projektovanje digitalnih sistema, kao i Programiranje digitalnih računara.
Rođen je februara 1922, u selu Ravnaja, nedaleko od Krupnja, danas Mačvanski okrug. Diplomirao je 1952. na Elektrotehničkom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Godine 1958. doktorirao je na istom fakultetu.
U prvo vrijeme radio je u Institutu za nuklearne nauke Vinča, do 1961, da bi potom prešao u Institut Mihajlo Pupin.
Rukovodio je Katedrom za računarsku tehniku i informatiku Elektrotehničkog fakulteta Univerziteta u Beogradu počev od 1971. godine, do penzionisanja 1987.
Osnivač je Elektronskog fakulteta u Nišu, gdje je bio i dekan od 1968. do 1973. Bio je i prorektor Univerziteta u Nišu.
Tvorac je prvog digitalnog računara kod nas CER 10, u Vinči, kao i računara za potrebe vojske CER 11. Isto tako, knjigovodstvenog računara CER 20.
Računar CER, što je navođeno kao skraćenica od Cifarski elektronski računar, a zapravo je nazvan po planini Cer, gdje je rođen Tihomir Aleksić, bio je prvi naš, originalni, digitalni računar.
Vjeruje se zapravo da je bio prvi na širem evropskom prostoru. U to vrijeme, dakle do 1960, računare sopstvene izrade imale su Britanije, Francuska, Njemačka i Sovjetski Savez, što se Evrope tiče.
Idejni tvorac bio je Tihomir Aleksić. Pored njega, na projektu, izradi i konacnom oblikovanju, radila je velika ekipa s brojnim tehničarima i drugim osobljem.
Sastavni dio tima bili su i dr Milojko Marić, dr Vukašin Masnikosa, dr Ahmed Mandžić, inž Dušan Hristović, inž Petar Vrbavac, dr Rajko Tomović.
Proizveden je saradnjom Instituta Vinča i Pupin, od 1956. do 1960. kada je pušten u rad, u Vinči. Docnije je proširivan, odnosno redizajniran.
Dobra ilustracija prilika u kojima je nastajao CER 10 (sastojao se inače od šest velikih ormana) jeste činjenica da je, uprkos prvobitnoj namjeri da inicijalno budu napravljena dva primjerka, uslijed finansijskih nedaća izrađen samo jedan.
Namjeravano je da prvi koristi Savezna vlada, a drugi Savezna komisija za nuklearnu energiju.
Vojni CER 11, mobilni računar, u Jugoslovenskoj narodnoj armiji (JNA) korišćen je sve do 1988.
Aleksić je takođe autor više izuma, patenata, kao Telemetrijskog sistema Atlas AT 32.
Napisao je više stručnih monografija "Osnovi projektovanja digitalnih sistema", "Logička sinteza digitalnih sistema", "Računari, organizacija i arhitektura", "Sistemi za obradu podataka".
Godine 1973. osnovao je Društvo za informatiku Srbije, čiji je bio predsjednik.
Profesor Tihomir Aleksić dobitnik je niza priznanja, pored drugog i nagrade grada Beograda (Oktobarske).
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
