“Glasov” vodič kroz svjetska fudbalska prvenstva - Francuska 1938: Italijani iznad Ajfela
Treće Svjetsko prvenstvo održano je u Francuskoj 1938. godine, iako je po nezvaničnom dogovoru Južna Amerika trebalo da ugosti najbolje svjetske selekcije.
Francuska je dobila domaćinstvo dvije godine ranije na kongresu u Berlinu, što je ponovo dovelo do bojkota. Prvi šampion Urugvaj nije doputovao u zemlju galskih pijetlova, a pored njega to su još učinile selekcije Velike Britanije, Japana, Egipta, Kolumbije, Argentine, Meksika i Salvadora, dok je Španija odustala zbog građanskog rata u toj zemlji. Generalno, atmosfera nije bila fudbalska jer se nad Evropom nadvilo zlo u vidu Drugog svjetskog rata, a tenzije su se osjećale tokom samog Mundijala.
Format takmičenja (kup sistem) zadržan je i na ovom SP, a domaćin i aktuelni šampion stekli su pravo automatskog nastupa, što je ostalo sve do 2002. godine. Utakmice je trebalo da budu igrane na 11 stadiona u deset gradova, ali zbog odustajanja Austrije nije igrano u Lionu. Domaćini su bili Pariz, Kolomb (predgrađe Pariza), Marselj, Bordo, Strazbur, Le Avr, Rems, Tuluz, Lil i Antib.
Prvi meč odigrali su Švajcarska i Njemačka (1:1) 4. juna, koji je ponovljen 9. juna, kada su ponovo igrali Kuba i Rumunija jer je i njihov prvi susret završen bez pobjednika, a ljepotica prvenstva bila je utakmica Brazila i Poljske (6:5 nakon produžetaka). Austrija se kvalifikovala na Mundijal, ali nije nastupila zbog njemačke aneksije, dok Letonija, koja je bila iza nje, nije dobila pozivnicu da igra. Stoga Švedska nije igrala prvo kolo, već je bez borbe prošla dalje. Pojedini Austrijanci su se pridružili njemačkom timu koji se takmičio u Francuskoj, što nije učinio najbolji igrač Matijas Sindelar.
Četvorka Vilimovskog
Poljski napadač Ernst Vilimovski prvi je fudbaler koji je na jednoj utakmici postigao četiri gola. Bilo je to u susretu osmine finala sa Brazilom, kada je pogađao u 53, 59, 89. i 118. minutu.
Aktuelni šampion imao je težak put do odbrane titule. Prvo je pobijedio Norvešku sa 2:1, nakon produžetka, što je bila repriza polufinala sa Olimpijskih igara iz Berlina dvije godine ranije. Tada Norvežanima nije priznat regularan gol, koji je postigao Brustad pred kraj meča pri rezultatu 1:1. Italija je zatim eliminisala domaćina Francusku (3:1), a u ovom susretu nastupili su u crnim fašističkim dresovima, uprkos velikim antifašističkim protestima. Italijani su u polufinalu nadigrali Brazil sa 2:1, dok je finale donijelo obračun sa jakom Mađarskom 19. juna na Olimpijskom stadionu u Kolombu pred 45.000 gledalaca.
Italija je povela golom Đina Kolausija u šestom minutu, izjednačio je Pal Titkoš u osmom, Silvio Piola povisio je na 2:1 u 16, da bi svojim drugom golom Kolausi podigao rezultat na 3:1. Đerđ Saroši smanjio je na 3:2, u 70, da bi Piola u 82. postavio konačnih 4:2.
Raspucani napadači
Treće Svjetsko prvenstvo bilo je najefikasnije do tada i na 18 utakmica postignuta su 84 gola, za razliku od prva dva mundijala kada je postignuto po 70 golova. Samo Holandija i Holandska Istočna Indija nisu postigle pogodak.
Dugo vremena se pričalo da je italijanski diktator Benito Musolini svojim fudbalerima pred finalni meč poslao telegram na kojem je pisalo “pobijedi ili umri”. Sve je demantovao Pjetro Rava, koji je kazao da im je Musolini samo poželio sreću u finalu. Upravo je Rava bio najstariji preživjeli akter finala, a preminuo je 5. novembra 2006. u 90. godini. Selektor Vitorio Poco po drugi put postao je šampion i jedini je kome je to pošlo za rukom dva puta, dok je Italija prva ekipa koja je do titule došla na gostujućem terenu.
Debitanti
Nekoliko debitanata nastupilo je u Francuskoj. Kubi i Holandskoj Istočnoj Indiji (sada Indonezija) bio je to jedini nastup na mundijalima u istoriji. Poljska i Norveška takođe su bile debitanti i naredni put pojavile su se tek 1974, odnosno 1994. godine. Rumunija je igrala svoje treće prvenstvo, a iduće pojavljivanje imaće tek 1970. godine.
Poljska prejaka za Jugoslaviju
U kvalifikacijama je nastupilo 37 ekipa, a Jugoslavija nije uspjela da se domogne nastupa. Za protivnika je imala Poljsku, koja je slavila u Varšavi sa 4:0, 10. oktobra 1937, dok je Jugoslavija bila bolja na stadionu BSK-a u Beogradu rezultatom 1:0, 3. aprila 1938. golom Blagoja Marjanovića. To nije bilo dovoljno i Poljaci su prošli dalje.
Haos na meču Brazila i Čehoslovačke
Bitka za Bordo, naziv je četvrtfinalne utakmice između Brazila i Čehoslovačke. Meč je završen 1:1, a prvi put u istoriji mundijala tri igrača su isključena na istoj utakmici.
Kod Brazila bio je to Zeze Prokopio u 14. minutu, te kapiten Martim u 89, kada je isključenje zaradio i Jan Riha iz Čehoslovačke. Tri isključenja sljedeći put su viđena tek 1954. u meču Brazila i Mađarske, kao i 2006. u susretu Portugalije i Holandije. Haos u Bordou obilježile su mnogobrojne povrede. Tako je golmanu Františeku Planički slomljena desna ruka, ali je branio i u produžecima, koje nije mogao da izdrži Oldrih Nejedli, kojem je bila slomljena noga, pa je izašao iz igre. Kod Brazila susret zbog povreda nisu završili Leonidas i Perasio. U ponovljenom meču Brazil je imao devet novih startera, a Čehoslovačka pet.
Brazilski “crni dijamant”
Titulu kralja strijelaca prvi put je ponio jedan Brazilac. Bio je to Leonidas da Silva, kojeg su u domovini prozvali “crni dijamant” ili “gumeni čovjek”.
Sa sedam golova bio je ispred ostalih napadača. Prvo je 1934. u Italiji bio strijelac jednog gola protiv Španije, da bi četiri godine poslije u Francuskoj bio nezaustavljiv i tri gola postigao Poljskoj (6:5), jedan Čehoslovačkoj (1:1), pa ponovo Čehoslovačkoj u ponovljenom meču (2:1), kao i Švedskoj u meču za treće mjesto (4:2). Polufinale nije odigrao, navodno zbog povrede, mada kruži priča da ga je selektor Ademar Pimenta odmarao za finale jer je vjerovao da može pobijediti bez njega. Za života je postao legenda i igrao je do 1950. kada je imao 37 godina. Za Brazil je nastupao od 1932. do 1946. i na 19 utakmica postigao 21 gol. Njemu pripadaju zasluge za izum takozvanog “bicikl” udarca, a godinu nakon Mundijala jedna brazilska fabrika čokolade otkupila je od njega prava na ime, pa je brendirala svoj proizvod, čime je postigla veliki uspjeh. Radio je i kao radio-reporter, imao salon namještaja, a preminuo je 2004. godine.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
