Tesla i Đoković potisnuli Cecu i Ledi Gagu

Presudnu ulogu u odabiru idola igra sam karakter mlade osobe, te sposobnost čovjeka da procijeni koje vrijednosti su bolje, a koje lošije, te koje će da poštuje.

Pored svijesti omladine, na izbor uzora utiču i mediji koji "forsiranjem" određenih ličnosti mogu kreirati sistem vrijednosti u društvu.

Novi idoli

Omladina se sve više divi i poistovjećuje sa vodećim sportistima, naučnicima i istorijskim liderima.

Istraživanje javnog mnjenja, koje je sprovedeno krajem 2010. godine, potvrdilo je da su teniseri Novak Đoković, Ana Ivanović i Jelena Janković, fudbaler Nemanja Vidić, kao i naučnici Nikola Tesla i Albert Ajnštajn na vrhu liste uzora mladih.

Prema ovom istraživanju, estradne ličnosti potisnuli su najviše sportisti, veliki naučnici i istraživači, istorijske ličnosti, ali i sveštenici.

Psiholog Aleksandar Milić kaže da se u posljednje vrijeme mijenja shvatanje mladih kada su etičke vrijednosti u pitanju.

- Ranije su osobine ljudi sa estrade bile prihvatljive, iako je jedan dio ljudi sa estrade imao nastup koji je bio ispod svakog ukusa, etičnosti i kvaliteta. Mladi su to uvidjeli, a kako sportisti zaista privlače pažnju svojim afirmativnim karakteristikama, onda oni i treba da budu uzori - naglasio je Milić.

Sociolog Biljana Milošević smatra da je Novak Đoković pozitivan primjer idola, dok su za loše idole odgovorni roditelji koji nisu napravili u svom domu kvalitetan sistem vrijednosti za djecu.

- Djeca usvajaju ono što je lakše razumjeti zbog čega porodica i škola treba da ulože što više napora da bi djeci objasnili pojam "kvalitet" - kazala je Miloševićeva.

Gotovo 40 odsto ispitanika navelo je sportiste Novaka Đokovića, Vladu Divca, Nemanju Vidića, Milorada Čavića, Jelenu Janković, Anu Ivanović, Aleksandra Đorđevića kao svoje uzore. Oko 28 odsto mladih je kao svoje uzore navelo velike naučnike i istraživače, Nikolu Teslu, Alberta Ajnštajna, Milutina Milankovića i Mihajla Pupina, dok se petina njih divi istorijskim ličnostima kao što su Josip Broz Tito, vožd Karađorđe, Mahatma Gandi, knez Miloš, car Dušan, Nelson Mandela, Martin Luter King i knez Lazar.

Za blizu 15 odsto mladih najveći uzori su sveštena lica patrijarh Pavle, Sveti Sava, patrijarh srpski Irinej i Nikolaj Velimirović, dok su za 14,25 procenata ispitanika omiljeni političari Zoran Đinđić, Boris Tadić, Tito, Vladimir Putin i Barak Obama.

Ličnosti sa estrade uzori su za nešto manje od deset odsto ispitanika i njima su idoli Svetlana Ceca Ražnatović, Seka Aleksić, Đorđe Balašević, Jelena Karleuša, Zdravko Čolić i Lepa Brena.

Tek svaki dvadeseti ispitanik izabrao je neke druge uzore, najčešće roditelje, nastavnike, književnike i druge umjetnike.

Idoli u Evropi

Najveći uzori mladima u Evropi su fudbaler Dejvid Bekam i pjevačica grupe "Gitlas alaud" Šeril Kol. S druge strane za najgoreg uzora odabran je Homer Simpson.

Ispitanici su ocijenili da je Bekam dobar ili vrlo dobar uzor za djecu, iako je 18 odsto učesnika u ispitivanju istaklo da Bekam daje loš primjer mališanima.

Anketa je pokazala da dvije trećine učesnika u istraživanju smatra da mladi u Evropi nemaju na koga da se ugledaju.

Zvijezde u svijetu

U Sjedinjenim Američkim Državama pjevačica Britni Spirs je peti put u posljednjih šest godina na listi najtraženijih slavnih ličnosti, pa je prema tome svrstana kao najveći uzor mladima.

Pored nje, i Ledi Gaga se svrstava među najpopularnije i najtraženije osobe svijeta. Njena muzika i talent nisu samo rasprodavali koncerte, nego i časopise, ali i sve predmete i rekvizite označene njenim likom. Mladi širom svijeta, u želji da izgledaju kao ona, mijenjaju ne samo frizure, već cjelokupan izgled. Istraživanje koje je proveo "Women’s Wear Daily" pokazalo je da je Ledi Gaga bila najpopularnije lice s naslovnice u 2010. godini u svijetu.

Za razliku od Ledi Gage, pojedine mlade zvijezde pokazale su se kao jako neprivlačne. Među njima je zvijezda Blejk Livli, a najslabije prodavani broj časopisa "Esljuire" u prošloj godini bio je kada je ona bila na naslovnici. Sporna je i popularnost i uticaj na mlade i En Hetvej, čije lice krasi najslabije prodavan "Vogue" u prošloj godini.

Mladi sami stvaraju sistem vrijednosti

Idealizacija i potreba za idolima je izražena u ranoj mladosti, jer preuveličane dobre osobine idola služe kao zaštita od straha i krivice zbog neprijateljskih osjećanja prema roditeljima, koja su tipična u tom dobu. U tom trenutku najvažnije je da te osobe izgledaju "moćno".

Milić smatra da su ljudi koji su na javnoj sceni, sami po sebi uzori mladima bez obzira na to koje vrijednosti nose.

- Da li će mladi prihvatiti te vrijednosti, to je stvar procjene mladog čovjeka. Ono što je mladima privlačno je status neke ličnosti i mladi biraju prema tome uzore - istakao je Milić.

Dodao je da autoritet, kao i materijalni status utiče na dopadljivost kod mladih.

- Mladi treba da komentarišu o poznatim ličnostima, te da uvide čije su kakve vrijednosti, jer često među ljudima koji se "nameću" kao uzori ima onih čije su vrijednosti manje poželjne - naglasio je Milić.

Miloševićeva je rekla da na odabir idola mališana najviše utiče kvalitet procesa socijalizacije kroz koji prolaze.

- Vaspitanje, škola i okruženje utiču na odabir idola djece kako u predškolskom tako i u školskom uzrastu. Mediji sa svojim sadržajem takođe doprinose tome koga će mališani odabrati da slijede - kazala je Miloševićeva.

Ona je naglasila da ukoliko se porodica trudi da napravi kvalitetan sistem vrijednosti, da pruži kvalitetno obrazovanje, onda su djeca u stanju da odaberu idola koji ima pozitivne karakteristike.

Uticaj medija

Već pomenuta popularnost Ledi Gage uveliko je postignuta njenim plasiranjem u medijima, a samim tim i uticajem na mlade. Mediji su jedan od presudnih faktora u kreiranju sistema vrijednosti kod djece u ranoj mladosti, koja još uvijek nisu sposobna da sama procjenjuju i razdvajaju vrijednosti na dobre i loše.

Poznato je da su djeca najvjerniji TV gledaoci i prosječno provode između šest i osam časova dnevno pred malim ekranima.

Milić smatra da se na mlade najviše utiče upravo putem TV i interneta koji je danas skoro svima dostupan.

- Potrebno je da se uticaj pojača kroz škole, fakultete i kulturne institucije. Emisije koje se bave kritikom su jako dobre, i trebalo bi da ih bude više, da se razdvaja vrijedno od onog što nije tako - rekao je Milić.

Dodao je da se mediji često bave ljudima koji su dio javne scene, ali da treba da se bave i dostignućima i profesijama koje su u vrhu po sposobnosti, kreativnosti, po uticaju na razvoj društva.

- Rijaliti programi su posebno loše koncipirani i oni promovišu loše vrijednosti - istakao je Milić.

S druge strane, veoma je mali broj programa namijenjenih djeci,
sve je manje dobrih starih crtanih filmova i emisija za djecu, pa današnji mališani gledaju najčešće sapunice.

Milić ističe da i štampa forsiranjem određenih vrijednosti utiče na mlade ljude.

Najbolji i najgori uzori

Prema glasovima čitalaca u anketi internet portala wenn.com izabrane su poznate ličnosti koje predstavljaju najbolje uzore za mlade ljude.

U ovoj anketi ubjedljivu pobjedu u glasanju za najboljeg uzora među poznatima odnijela je glumica Anđelina Džoli, koja je prikupila čak 43 odsto od ukupnog broja glasova.

Na drugom mjestu sa 23 odsto od ukupnog broja glasova nalazi se Džordž Kluni. Na iznenađenje mnogih, na trećem mjestu našla se tinejdžerska zvijezda Majli Sajrus, mada je u mnogobrojnim drugim anketama proglašavana kao najgori uzor mladima. Frontmen benda U2, Bono Voks je na četvrtom mjestu, a na petom su se našli pop bend "Braća Džonas".

Internet su ovih dana preplavile vijesti da je Majli Sajrus po drugi put zaredom proglašena za ličnost koja predstavlja najgori uzor mladim naraštajima. Anketa je sprovedena na internet sajtu JSXK, u kojoj je učestvovalo blizu 100.000 ispitanika. Majli je prvu poziciju zaslužila zahvaljujući snimku na kojem je uhvaćena kako puši marihuanu. Odmah iza Majli kao najgori selebriti uzori našli su se Lindzi Lohan, Demi Lovato, Kanije Vest, Čejs Kraford.

Najtraženiji

Prema posjećenosti internet pretraživača, najtraženija zvijezda danas je Ledi Gaga čije ime u toku jednog dana na "Guglu" ukuca 85.900.000 osoba. Poslije nje slijedi Kejša sa oko 76 miliona rezultata, te Madona sa 61.300.000 rezultata.

U vrhu je i Bijonse sa 55,2 miliona rezultata, Rijana 53,9, Britni Spirs 46,6, Džastin Biber sa 34,2, Majli Sajrus 34,1, Paris Hilton 33,2, Avril Lavin 28,9 miliona rezultata.

Najtraženije slavne ličnosti na pretraživaču "Jahu" su Heder Mils, Pit Barns, Ordinari Bojs, Stiv Irvin i Kejt Mos.

Idoli kroz decenije

Četrdesete: Iako je Tito tada bio neprikosnoveni idol mladih, ipak je bilo mjesta za još neke. Jedan od najvećih idola jugoslovenske omladine bio je Ivo Lola Ribar, predsjednik SKOJ-a, koji je 1943. poginuo prilikom njemačkog bombardovanja. Njegov lik nalazio se na bluzama koje su brigadiri nosili na radnim akcijama, a njegovo ime nosila su kulturno-umjetnička društva, fabrike, škole... 

Pedesete: U ovoj deceniji dolazi do velike popularnosti fudbalera. Stjepan Bobek je bio kultni igrač, čiji su pasevi i rolanje lopte izazivali erupcije oduševljenja. Dragoslav Šekularac je bio u pravom smislu idol, a Miloš Milutinović je bio prvi fudbaler zbog koga je publika provalila na teren da bi ga zbog odlične igre nosila na rukama.

Šezdesete: Revolucionarna ikona Če Gevara, ušao je u živote mladih Jugoslovena, koji su ga obožavali, jer je bio buntovni borac za slobodu. Ubrzo se našao na jaknama i bluzama brigadira na radnim akcijama. U ovoj deceniji idoli mladih postaju muzičke zvijezde, kao što je Đorđe Marjanović. U Engleskoj nastaju "Bitlsi" i "Stonsi", a ubrzo i u Beogradu kreće moda nošenja dugih kosa i teksasa.

Sedamdesete: Zdravko Čolić postaje velika zvijezda i idol mladih. I grupa "Bijelo dugme", postaje veliki idol domaće omladine. Junaci serije "Otpisani" Prle i Tihi, osim na televizijskim ekranima, nalaze svoje mjesto i na majicama koje nose mladi Jugosloveni. Veliku popularnost među omladinom uživaju Boba i Marija, glavni junaci filma "Lude godine".

Osamdesete: Pojava Lepe Brene izazvaće histeriju ravnu onoj koju su sedamdesetih proizveli "Bijelo dugme" i Zdravko Čolić. U drugoj polovini osamdesetih kreće obnova srpskog patriotizma, tako da ponovo postaju popularni Karađorđe i ostali junaci iz srpske istorije.

Devedesete:. Jedan od najvećih idola postaje mladi kriminalac Knele, zbog koga će mladi početi da uvlače džempere u farmerke i da nose ogromne lančiće oko vrata, čime će se formirati najjača supkulturna grupacija devedesetih - dizelaši. Pjevačica Svjetlana Ceca Ražnatović ustoličiće se kao neprikosnoveni idol djevojčica.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.