Temelj istinske demokratije

Konvencija je pravni akt Savjeta Evrope o zaštiti sloboda i prava koji je usvojen 4. novembra 1950. godine u Rimu.

Originalna verzija ove konvencije, sastavljena na engleskom i francuskom jeziku i objavljena pod nazivom Konvencija za zaštitu ljudskih prava i sloboda, stupila je na snagu 3. septembra 1953. godine.

Potpisnici

Prve potpisnice Konvencije bili su: Belgija, Velika Britanija, Danska, Irska, Island, Italija, Luksemburg, Norveška, Turska, Francuska i Holandija.

Ovoj konvenciji prethodile su Univerzalna deklaracija o ljudskim pravima i Američka deklaracija o pravima i dužnostima čovjeka, a ona se u svojoj preambuli, prije svega, poziva na Univerzalnu deklaraciju.

Od 1950. do 2004. godine Konvenciju je potpisalo 46 zemalja. Potpisivanje je označilo prihvatanje obaveze poštovanja prava i sloboda, kao i priznavanje nadležnosti Evropskog suda za ljudska prava. Tekst je zvanično preveden i objavljen na 30 jezika, a ratifikacija je izvršena u svim državama Savjeta Evrope.

Dopune

Naknadnim pravnim dopunama unaprijeđena je prvobitna zaštita prava i sloboda iz 1950. godine. Poseban značaj ima Protokol 11, koji je 1998. godine u evropsku pravnu praksu uveo stalnu pravosudnu instituciju, Evropski sud za ljudska prava i mogućnost učešća pojedinaca u međunarodno pravnom postupku.

Konvencija određuje sadržaj prava i sloboda i za slučaj kršenja obezbjeđuje međunarodnu zaštitu. Postupak se vodi pred Evropskim sudom za ljudska prava, čije se sjedište nalazi u Strazburu u Francuskoj.

Sporovi se pokreću individualnim ili međudržavnim predstavkama. Individualnu predstavku podnose pojedinci, grupe lica ili nevladine organizacije. Međudržavnim predstavkama pokreću se interni međunarodni sporovi država članica Savjeta Evrope u slučaju povrede obaveza preuzetih potpisivanjem i ratifikovanjem Konvencije.

Obaveze

Država koja podnese zahtjev za prijem u članstvo Savjeta Evrope dužna je da usaglasi nacionalne zakone sa Konvencijom kako bi se otklonile mogućnosti povrede osnovnih sloboda i prava, a država članica protiv koje je podnesena pravosnažna presuda dužna je da postupi u skladu sa odlukom i da reformiše domaće zakonodavstvo. U Belgiji je, na primjer, radi izjednačavanja statusa bračne i vanbračne djece, promijenjen Građanski zakonik, a u Njemačkoj su, usljed neprimjerenog trajanja pritvora, izmijenjene odredbe krivičnog postupka.

Po važećim pravilima, Komitet ministara Savjeta Evrope ima pravo kontrole nad izvršenjem sudskih presuda. Novi protokol 14 predviđa mogućnost pokretanja sudskog postupka protiv države koja ne izvršava odluke Evropskog suda za ljudska prava.

Struktura

Konvencija se sastoji iz Preambule, osnovnog teksta i 13 protokola. U Preambuli je istaknuto da je osnov Konvencije Univerzalna deklaracija o ljudskim pravima, koju je Generalna skupština Ujedinjenih nacija donijela 10. decembra 1948. godine. Član 1 utvrđuje obavezu svih država potpisnica da poštuju prava i slobode koje garantuje Konvencija. Ako se prekrši obaveza i dođe do povrede sloboda i prava, predviđena je međunarodna sudska zaštita.

Prvi dio Konvencije sadrži osnovna prava i slobode, drugi utvrđuje funkcionisanje Evropskog suda za ljudska prava, a treći reguliše proceduralna pitanja i nadležnost u vezi sa potpisivanjem, ratifikovanjem, tumačenjem, predmetnom, teritorijalnom i vremenskom primjenom odredaba.

Neka od garantovanih prava i sloboda ove konvencije su pravo na život, zabrana mučenja, zabrana ropstva i prinudnog rada, pravo na slobodu i bezbjednost…

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.