Šta to fali fudbalskom timu Srbije za ozbiljan rezultat: 50 godina gluposti i opravdanja

Ne, nisu ovo riječi Dragana Stojkovića Piksija, selektora fudbalske reprezentacije Srbije, nakon debakla na EP u Njemačkoj. Iako je nešto slično izjavio pokušavajući da opravda i učini podnošljivim ono što su “orlovi” priredili fudbalskoj naciji na Evru 2024, ove riječi nije izgovorio.

Izrečene su, istina, takođe u Njemačkoj, ali prije 50 godina.

Miljan Miljanić

Rekao ih je Miljan Miljanić, član komisije koju je činilo čak pet trenera, čiji zadatak je bio da na Mundijalu 1974. u Njemačkoj predvodi izuzetno jak tim Jugoslavije. Selektorske komisije, jedan od simbola fudbala bivše države, i danas su “institucija” koja izaziva podsmijeh. Čak pet trenera nije uspjelo da osposobi po imenima fantastičnu ekipu da napravi nešto više od pobjede nad slabašnim Zairom 9:0. U prvom krugu Jugosloveni su remizirali sa Škotima i Brazilom iz uz ogromnu gol-razliku plasirali se dalje, u novu grupu gdje su doživjeli sva tri poraza i vratili se kući razočaranoj naciji koja je očekivala mnogo više.

- Mi smo već dosta uradili u prvom krugu - pravdao se Miljanić stilom koji je očigledno prenio na svog nekadašnjeg nasljednika na čelu Fudbalskog saveza bivše SRJ (Stojković preuzeo savez nakon Miljanića 2001).

A u prvom krugu napravljeno je gotovo ništa. Istina, o pobjedi nad Zairom i danas se ispredaju priče, jer se samo još jednom nakon tog meča dogodilo da na Mundijalu neko slavi sa devet golova razlike (Mađarska - El Salvador 10:1, Španija, 1982). Josip Škija Katalinski pričao je prije nekoliko godina u jednom dokumentarcu da su fudbaleri Jugoslavije “provalili” da su fudbaleri iz Zaira muslimani, a u toku je bio mjesec ramazana pa su simpatični Afrikanci na teren stadiona u Gelzenkirhenu izašli gladni, žedni, istovremeno i fudbalski neuki.

- I mi smo odlučili da ih sataremo - pričao je Katalinski, strijelac gola u legendarnoj frankfurtskoj majstorici protiv Španije za odlazak na upravo ovaj Mundijal.

Jugoslavija je imala tu čast da otvori ovaj Mundijal u meču sa braniocem titule Brazilom. Završilo je bez golova uz jednu stativu. U trećem meču Karasijev kasni gol za vođstvo protiv Škota anuliran je u posljednjim trenucima utakmice. Na kraju su svi pobijedili Zair, ali Jugoslavija i Brazil nešto većom razlikom nego Škoti pa su otišli dalje.

I onda je počeo raspad.

Od te 1974. godine gluposti i budalaštine obilježje su svakog odlaska reprezentacije na neko veliko takmičenje, zvala se ona SFRJ, SRJ ili danas Srbija. A u Njemačkoj je nastao haos zbog - novca.

Igračima su bile obećane premije za plasman u drugi krug. Da li je bilo u pitanju po 10 ili 20.000 maraka, danas je manje važno, jer sa ove distance taj iznos izgleda minorno, bezazleno. Tada je to ipak bio veliki novac. Fudbalski hroničari pisali su decenijama poslije da su se igrači osjetili prevarenima, jer su im premije bile obećane u markama i to da budu isplaćene u samoj Njemačkoj, a onda je neko u savezu došao na ideju da to ipak bude urađeno u dinarima, ali u Jugoslaviji, što bi značilo da je za tu sumu potrebno platiti i porez. Sve se događalo uoči prvog meča drugog kruga protiv Njemačke u Diseldorfu, u koji je baš tih dana stigao i Josip Broz Tito na sastanak sa kancelarom Vilijem Brantom.

- Bila je frka oko premija zarađenih za plasman u drugi krug. Čak su postojale i ideje kako bi igrači do kraja šampionata bili 100 odsto motivisani da što bolje igraju da im se daju čekovi, ali da budu naplativi tek po završetku Svetskog prvenstva. Oni su, međutim, insistirali da se isplata obavi odmah. Taj zajednički zahtev “plavih”, koji su održali sastanak bez članova rukovodstva i zapretili štrajkom, odnosno da neće igrati narednu utakmicu u Diseldorfu protiv SR Nemačke 26. juna, uzdrmao je sve u ekspediciji. Reprezentativci su doneli odluku da Vladislav Bogićević, nestašni dečko našeg fudbala, ode kod predsednika Pere Korobara i prenese mu njihov ultimatum - prenijela je beogradska “Politika” 2007. godine riječi Vase Stojkovića, šefa delegacije na Mundijalu.

Popularni Bleki je odbrusio Korobaru da igrači moraju da dobiju novac ili neće igrati i izašao iz hotelske sobe. Uslijedili su dramatični sati, a svi su se plašili većeg skandala zbog blizine predsjednika pa je hitno organizovan sastanak nakon kojeg su reprezentativci isplaćeni na ruke. Iako Stojković tvrdi da neisplaćene premije nisu bile razlog loših igara “plavih” u drugom krugu iz prostog razloga što su bile isplaćene, cijela ta situacija uticala je na raspoloženje u selekciji, koja je izgubila sva tri meča u drugoj fazi i vratila se kući kao službeno sedma na svijetu.

Španska sela

Odlazak na novo veliko takmičenje morao je da sačeka osam godina. Na klupi je ponovo bio Miljanić, ovaj put bez komisije, a reprezentacija je furiozno prošla kroz kvalifikacije ostavivši iza sebe Italiju, budućeg prvaka svijeta. U Španiju na Mundijal 1982. ispraćena je sa mnogo euforije i optimizma, koji je splasnuo nakon uvodnog remija sa Sjevernim Ircima. Uslijedio je meč sa domaćinom u Valensiji i jedna od najvećih sudijskih krađa u istoriji Svjetskih prvenstava. Nepostojeći penal bio je početak španskog preokreta, a “plavi” se nisu plasirali u drugi krug, iako su pobijedili Honduras u posljednjem kolu. Španija je, naime, izgubila od S. Irske pa su i jedni i drugi prošli dalje. I ponovo je na površini bila euforija, a u dubini raskol. Sada je zapelo zbog kopački

Penal na 17 metara u Valensiji 1982.

;

- Konkretno 1982. Fudbalski savez Jugoslavije napravio je problem. Igrači su potpisali ugovore sa “Pumom” i dobili po 20.000 maraka. Ja nisam, jer sam već imao ugovor sa Arsenalom pa nisam hteo nikakve druge ugovore da potpisujem. Pred polazak u Španiju došao je predsednik FSJ Tomaš Tomašević i rekao da moramo da igramo u  kopačkama “Adidasa”, čije smo dresove nosili. “Adidas” je imao mnogo bolje kopačke, uglavnom smo igrali u njima za klubove, bile su spejs šatl za “Pumine”, ali nije plaćao. “Puma” je plaćala i to dobro, za 20.000 maraka mogao je automobil da se kupi - pričao je svojevremeno Vladimir Petrović Pižon.

Igra na terenu uglavnom nije ličila ni na šta, iako su u sastavu bili brojni majstori igre poput Safeta Sušića ili Zlatka Vujovića. Tek povremeno “plavi” su ličili na tim. Kakav deža vi, zar ne?

Na EP 1984. u Francuskoj “plavi” su otišli nakon gola Ljube Radanovića Bugarima u Splitu (ljudi, pa je li to moguće) i doživjeli potpuni debakl primivši 10 golova u tri meča (čak pet od Danaca). Bio je to izlazak na veliku scenu tada perspektivnog fudbalera Dragana Stojkovića Piksija. Šest godina je trebalo da prođe do narednog velikog takmičenja, Mundijala u Italiji. Zemlja se raspadala mnogo brže od nacionalnog tima koji je na SP poveo Ivica Osim. Bilo je tu svega, i biranja po nacionalnom ključu i nekih neočekivanih igrača, bio je i Sušić, odveć star (36 godina), bio je i Piksi Stojković (dva gola Špancima), bili su i penali protiv Argentine i ispadanje u četvrtfinalu u utakmici za koju govore da bi spriječila rat da je kojim slučajem dobijena. Nerealno i nemoguće, naravno, ali maštanje je dozvoljeno, naročito u ovakvim situacijama. Pričaju i pišu ovih dana da se Osim ne bi dobro proveo da su te 1990. postojale društvene mreže i da bi bio razapet više nego selektor Stojković danas.

Piksi na Mundijalu u Italiji 1990.

Tada je postojala samo štampa i dva državna TV kanala, ali govorkalo se da se Osim “ubio od alkohola” nakon poraza od Njemačke na otvaranju. Da li je tačno ili ne, manje je bitno, ali ako jeste, onda je to “ubijanje” preporodilo njegove igrače, jer su protiv Kolumbije, UAE i Španije odigrali odlično, a protiv Argentine se držali fantastično sa igračem manje (isključen Šabanadžović) pa čak mogli da pobijede i prije penala (zicer Savićevića dostupan je na “Jutjubu”). Nije, dakle, bilo raspada u reprezentaciji, ali se netom nakon tog Mundijala raspala država koja više nije otišla ni na jedno veliko takmičenje (sa EP 1992. vraćeni uoči starta zbog sankcija).

Opet dobri u  prvom krugu

Nakon rata nova država nastavila je kontinuitet bivše. SR Jugoslavija plasirala se prvo na Mundijal 1998. u Francuskoj, a zatim i na EP dvije godine kasnije u Belgiji i Holandiji. U oba navrata “plavi” su dobro odigrali prvi krug i plasirali se u nokaut fazu, ali ih je tu zaustavljala Holandija (posebno bolno bilo je u Roterdamu 2000, kada je završilo 6:1). Selekciju nisu pratili veliki unutrašnji skandali, a nekako je bilo normalno da ekipa u kojoj su glavnu riječ vodili Piksi Stojković (opet), Vladimir Jugović, Siniša Mihajlović, Miroslav Đukić, Predrag Mijatović i ostali bude siguran učesnik drugog kruga. Do 2006. reprezentacija se nije uspjela plasirati ni na jedno veliko takmičenje, a onda je kao najbolja ekipa kvalifikacija otišla na Mundijal u Njemačku.

Dušan Petković sa Dejanom Stankovićem i Savom Miloševićem, Njemačka 2006.

Skandal je uoči turnira priredio selektor Ilija Petković pozivajući u red odabranih vlastitog sina Dušana, koji do tada nije bio na radaru. Ispraćena galamom i povicima selekcija Srbije i Crne Gore (tada se tako zvala, iako država službeno više nije postojala) doživjela je tri poraza uz debakl od Argentine u Gelzenkirhenu 6:0.

Ilija Petković

Radomir Antić odveo je reprezentaciju na Mundijal u Južnoafričku Republiku 2010. godine i Srbija je tamo uspjela da savlada Njemačku, ali je, zahvaljujući prije svega vlastitim glupostima, izgubila od Gane i Australije i ispala u prvom krugu. Većih skandala tokom turnira nije bilo, ali jeste nakon povratka kući. Zapelo je oko novog ugovora za selektora i završilo tako što je Antić bio prinuđen da se povuče.

Radomir Antić u Južnoafričkoj Republici 2010.

Uoči Mundijala 2018. u Rusiji smijenjen je selektor koji je uspješno prošao kvalifikacije. Slavoljub Muslin navodno nije želio da mu menadžeri kroje sastav i morao da je odstupi. U sjenci tog skandala ekipu je na turnir poveo Mladen Krstajić, ostvarena je jedna pobjeda protiv Kostarike uz poraze od Švajcarske (opet zahvaljujući vlastitim greškama i uz nedosuđen penal) i Brazila i ekipa se vratila kući razočaranoj naciji. Na Mundijal u Kataru prije dvije godine ekipu je poveo Dragan Stojković. Srbija se plasirala kao prva u grupi nakon velike pobjede nad Portugalijom u Lisabonu, narod je zahvatila euforija, sve je slutilo na ozbiljan rezultat, ali u Aziji je ekipa djelovala kao raštimovani orkestar. “Orlovi” su prosuli vođstvo dva gola razlike protiv Kameruna i opet izgubili od Švajcarske, a atmosfera je potpuno poremećena medijskim navodima o seksualnim aferama supruga pojedinih igrača sa njihovim kolegama iz ekipe.

I na kraju, ni EP ove godine nije moglo proći bez trzavica. Prvo je Dušan Tadić nakon poraza od Engleza zamjerio selektoru što je ostao na klupi, a nakon ekspresnog povratka kući mediji u Srbiji iskreirali su skandal pričom o avionu kojim je selekcija otputovala u Njemačku. U pitanju je bila hrvatska letjelica sa zastavom te zemlje, što je naročito žestoko zasmetalo i predsjedniku Aleksandru Vučiću, koji je ispratio ekipu. Objavljeno je, ali za sada bez službene potvrde, i da su igrači sastav za posljednji meč sa Dancima saznali sat i po prije početka utakmice i to na internetu, što će, ako se ispostavi kao tačno, svakako ostati na spisku vrha gluposti koje prate nacionalni tim već pet decenija.

Mediji u Srbiji su majstori u provlačenju kroz blato onih koji im ne odgovaraju pa su već plasirani tekstovi o “bahatosti Piksijevog sina” koji je pojeo sendvič vrijedan 35 evra ili o izbjegavanju plaćanja carine za skupa kola, koja je selektor nedavno pazario. Sve sluti na to da se selektoru sprema odstrel.

- Momci su se borili, nema ništa da se zameri igračima. Nemojte tu da mi pravite neku tragediju. Samo ste čekali... Svi su mislili da ćemo da primamo po pet golova, a mi smo svima pružili otpor. Hoćete da mi kažete da su Engleska, Slovenija i Danska bili bolji od nas? E, pa nisu, neće moći. Ne treba praviti senzacije. Ja sam ponosan na momke i na to kako su predstavili Srbiju. Ne zaboravite 90 odsto ljudi u Srbiji smatralo je da ćemo “popiti” pet ili šest golova od Engleza - izjavio je unezvijereni Piksi na aerodromu po povratku u Srbiju.

I po svemu podsjetio na Miljanića.

Mitovi i zablude

O igri Srbije u Njemačkoj ovih dana govore i stručnjaci i laici, a saglasni su u ocjeni da je bila katastrofalna ili, preciznije, da praktično nije ni postojala. Zašto se to dogodilo, pitanje je za stručnjake, ali prije bilo kakve ozbiljnije analize bitno je svima koji se bave komentarisanjem izbiti iz ruku jedan “argument”, koji je danas praktično mit, zabluda. U pitanju je konstrukcija da “naši igrači igraju u najvećim klubovima” i da je nevjerovatno da kada dođu u reprezentaciju ne pokazuju ni dio onoga što pružaju u svojim klubovima.

Ne, srpski igrači više ne igraju u velikim i najvećim klubovima.

Majorka, Fjorentina, Salcburg, Verder, Crvena zvezda, Sevilja, Torino, Sevilja, Fulam, PAOK, Udineze, Al Hilal.

Ovo su klubovi igrača koji su nastupili u posljednjem meču protiv Danske. Ako izuzmemo Crvenu zvezdu, kao nekadašnjeg šampiona Evrope, pa i Sevilju, kao gotovo redovnog osvajača Lige Evrope, ostalih devet se ne mogu nikako nazvati klubovima iz reda najvećih.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.