Reagovanje prof. dr Gorana Latinovića na tvrdnje Srđana Dušanića: Dekan Filozofskog fakulteta ne govori istinu
Povodom obilježavanja 30 godina postojanja Filozofskog fakulteta u Banjaluci, prof. dr Srđan Dušanić dao je intervju za “Glas Srpske” (26. i 27. oktobar 2024, br. 16.609, “Plus” str. 4-5), u kom je govorio o rezultatima ostvarenim u proteklih pet godina njegovog dekanskog mandata.
Iznesene su činjenice koje govore u prilog velikom trudu koji on i njegovi saradnici ulažu u razvoj Fakulteta, učinivši ga, zaista, dinamičnom i prepoznatljivom članicom Univerziteta u Banjaluci. Dekan je, pored ostalog, stao u odbranu humanističkih nauka i istakao posvećenost Fakulteta široj zajednici, uz njemu svojstveno, gotovo nezaobilazno i već poslovično navođenje broja država i kontinenata koje je posjetio. Ipak, jedan dio Dušanićevog intervjua veoma je problematičan.
Naime, na opasku da ga “optužuju” da je sa zidova u hodniku Odsjeka za istoriju poskidao karte srpskih srednjovjekovnih zemalja, putovanja Svetog Save, rodoslov Nemanjića... radi stvaranja izložbenog prostora, Dušanić se pravda da je to učinjeno zbog toga što “jedno krilo nije bilo uređeno kako treba”, pa dodaje da je bilo “nekoliko fotografija profesora sa veoma lošom rezolucijom, neujednačenim ramovima i htjeli smo da to bolje uredimo”. Dušanić, potom, kaže da su skinuli te slike i da je Goran Latinović, prije nego što je postavljena “nova izložba”, fotografisao “mali dio hodnika, gdje se u tom trenutku ništa nije nalazilo”, a zatim to objavio na društvenim mrežama “kako smo poskidali neka nacionalna znamenja”. Dušanić zatim kaže da je to bilo “manipulisanje informacijama”, jer je prikazan “samo djelić prostora, dok je drugi zid ispunjen slikama srpskih vladara”. Dekan navodi i činjenicu da se u učionicama nalaze “velike tapete”, koje ilustruju razna srpska obilježja i poznate ljude iz srpske istorije, a potom zaključuje da je stvorena “iskrivljena percepcija i nije fer da se nezadovoljstvo pokušava riješiti nekom hajkom preko društvenih mreža” i najavljuje da će uskoro na tom “spornom” zidu biti postavljena izložba o oslobođenju Banjaluke 1918.
Prof. dr Srđan Dušanić ne govori istinu. Naime, zajedno sa sedam istorijskih karata srpskih zemalja u srednjem vijeku, kartom putovanja Svetog Save, rodoslovom dinastije Nemanjića i fotografijama istaknutih istoričara, pojedinaca veoma zaslužnih za osnivanje, razvoj i opstanak Odsjeka za istoriju, bile su poskidane i slike srpskih vladara: Karađorđa, Miloša Obrenovića, Petra Karađorđevića... Uklonjeno je sve sa sve tri zida hodnika Odsjeka za istoriju. Ostali su samo oglasna ploča i djelimična reprodukcija “Sloboda predvodi narod” Ežena Delakroa, na kojoj “Sloboda” obnaženih grudi visoko drži francusku zastavu. Prema tome, nije sporan samo “mali dio hodnika” i “djelić prostora”, kako Dušanić tvrdi, već čitav hodnik iz kog je uklonjeno sve što podsjeća na srpsku istoriju i tradiciju, kako on kaže “neka nacionalna znamenja”. Stoga nije sasvim jasno šta je Dušanić mislio kad je u intervjuu rekao: “Držimo do naše tradicije i istorije”. Ako dekan drži do toga, onda ne bi trebalo da mu smetaju Sveti Sava, Nemanjići i karte koje obrazuju o srpskoj istoriji i njeguju srpsku tradiciju. Istini za volju, nekoliko dana nakon što je uklonjeno sve što je do tada tako jasno i snažno činilo vizuelni identitet Odsjeka za istoriju, koji je izazivao veliku pažnju svih posjetilaca, jer su istorijske karte imale i obrazovni karakter, vraćene su i ponovo postavljene slike šestorice srpskih novovjekovnih vladara. Uz to, postavljena je i karta ustaškog genocida nad Srbima (1941-1945), koju je iz Beograda prije nekih osam mjeseci donio doc. dr Nikola Ožegović i tražio da odmah i ona bude na jednom od zidova hodnika. Postavljanje te karte, pa makar tek sada, za svaku je pohvalu, ali se stiče snažan utisak da je njome trebalo ublažiti nezadovoljstvo nastalo zbog uklanjanja svih ostalih istorijskih karata.
Ako jedan zid ili krilo Odsjeka za istoriju nije bilo uređeno kako treba, što predstavlja vrlo subjektivan utisak dekana Dušanića, onda ga je trebalo urediti u dogovoru sa nastavnim osobljem Katedre za istoriju. Dušanić je u pravu kada tvrdi da je ideja za uklanjanje istorijskih karata i ostalog potekla baš odatle, ali ne navodi konkretno od koga. Činjenica jeste da su fotografije pojedinih istoričara imale lošu rezoluciju i neujednačene ramove, ali se takav problem rješava postavljanjem boljih fotografija sa ujednačenim ramovima. Ukloniti fotografije akademika Milana Vasića, prvog dekana Filozofskog fakulteta (1994-1999), prof. dr Perka Vojinovića, prvog šefa Odsjeka za istoriju (1994-1998) i akademika Radeta Mihaljčića, šefa Odsjeka za istoriju u jednom vrlo osjetljivom periodu (2002-2007), predstavlja skandalozan čin nepoštovanja ljudi koji su utemeljili Fakultet i Odsjek. Jedini prostor na Filozofskom fakultetu na kojem je bila izložena fotografija Milana Vasića, srpskog orijentaliste evropskog ugleda, bio je Odsjek za istoriju, pa bi bilo cjelishodnije da je dekan Dušanić vodio računa o tome da ona bude postavljena na nekom istaknutijem mjestu, a ne da se opredijeli za njeno trajno uklanjanje. Među istaknutim istoričarima čijim fotografijama više nema mjesta u hodniku Odsjeka za istoriju Filozofskog fakulteta jeste i akademik Milorad Ekmečić. Iako nikada nije predavao u Banjaluci, njegova djela su klasici srpske istoriografije na kojima su odgajane generacije istoričara. Ali, izgleda da je i njegova fotografija bila dio tog subjektivnog doživljaja neodgovarajuće uređenog prostora.
Nedavno uklanjanje karata i slika iz srpske istorije iz hodnika Odsjeka za istoriju nije učinjeno u svrhu postavljanja “nove izložbe”, jer one i nisu bile dio neke privremene “izložbe”, jedne u nizu. Dosadašnja praksa održavanja izložbi u hodniku Odsjeka za istoriju podrazumijevala je da se nakon izložbe sve vrati u prvobitno stanje. Dušanić prekida tu praksu trajnim uklanjanjem Svetog Save, svetorodne loze Nemanjića, srpskih zemalja u srednjem vijeku i fotografija zaslužnih istoričara. Najavljena izložba o oslobođenju Banjaluke 1918. svakako je značajna i poželjna, ali samo kao jedna od privremenih, poslije koje bi, u skladu s dosadašnjom praksom, trebalo vratiti ono što čini samu vizuelnu suštinu i identitet Odsjeka za istoriju. Međutim, malo je vjerovatno da će se to desiti.
Moja objava na jednoj društvenoj mreži da su zidovi Odsjeka za istoriju ogoljeni radi stvaranja izložbenog prostora, s fotografijama nekad i sad, nije nikakva “hajka”, kako to tvrdi Dušanić, već jadanje zbog novih vjetrova koji već neko vrijeme duvaju na Filozofskom fakultetu u Banjaluci, a koji ne donose uvijek napredak. Dobro je da se vodi polemika o dešavanjima na ovoj visokoškolskoj ustanovi, jer “nije srpski ćutati”. Bilo bi još bolje kad bi dekan Filozofskog fakulteta govorio istinu, radi objektivnog informisanja javnosti, umjesto što svoje radne kolege neutemeljeno optužuje za “manipulisanje informacijama” i stvaranje “iskrivljene percepcije”.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
