Prvi maj bez pečenja i pjesme

Povod toj odluci bio je krvlju ugušen štrajk 40 hiljada čikaških radnika, 1. maja 1886. godine. Oni su tražili tri osmice: osam sati rada, osam sati odmora i sati sati za kulturno uzdizanje. Tog krvavog 1. maja u sukobu sa policijom poginulo je 200 radnika, osmorica je osuđena na smrt vješanjem, jer su navodno bacili bombu te tako usmrtili sedam, a ranili 67 policajaca.

Tradicionalno, već nekoliko decenija, sindikati u Republici Srpskoj organizuju prvomajske svečanosti i radnička okupljanja po izletištima, proplancima, obalama rijeka, banjama, šumama. Na taj dan radnička klasa slavi u znak sjećanja na one koji su prije jednog vijeka dali živote i izborili se za radničku pravdu. Borba protiv nepravde, zalijeva se, kao što je običaj pivom, rakijom i sokovima, uz obavezno gošćenje prasećim i jagnjećim pečenjem sa ražnja.

Ekonomska kriza, stečajevi, besparica i osjetno nestajanje srednjeg  staleža, učinili su da radnička klasa u Srpskoj ove godine 1. maj dočekuje u sumornoj atmosferi. U sindikatima niko ne razmišlja o organizovanim proslavama i bez prognoze meteorologa najavljuju prvomajsko vrijeme biće, kažu sindikalci, oblačno sa tugom tokom svih neradnih prazničnih dana.

- Kakva proslava, nema para za to. Ja bih najradije organizovao štrajkove za 1. maj, jer radnici nikad teže nisu živjeli ni imali manje para - tvrdi predsjednik Konfederacije sindikata RS Obrad Belenzada. Sličan odgovor dobili smo i od predsjednice Saveza sindikata Republike Srpske Ranke Mišić koja kaže da nije vrijeme za slavlje i da nema novca za organizovanje velikih proslava.

- Vjerovatno će kao i prošle godine pojedini sindikati u preduzećima i opštinama, organizovati proslave i ručak u prirodi - rekla je Ranka Mišić.

Najodaniji poklonici 1. maja su članovi Udruženja "Josip Broz Tito", koji su na obali Vrbasa najavili organizovani ručak i prvomajski uranak u znak sjećanja na radničku klasu, kao vječni simbol borbe protiv sile i nepravde.

- Nekad su sindikati za 1. maj pravili velike proslave na obližnjem Trešnjiku, Šibovima i drugim izletištima u okolini Banje Luke. Peklo se u jednom danu po 80 jagnjadi i isto toliko prasića, dimile su se roštiljske kobasice i ćevapi. Točilo se pivo i sokovi. Veselilo se i mlado i staro. A sada, nema ništa. Naši sindikati su zatajili, ne zanima ih radnička klasa.

Sindikalni funkcioneri sjede u svojim kancelarijama i šefuju, a za 1. maj će vjerovatno otići na Mrakovicu i tamo napraviti svoju privatnu  sindikalnu zabavu, samo za odabrane - kaže za naš list predsjednik Udruženja "Josip Broz Tito" Mirko Raca.

Raca ističe da je kriza svima, ali ni pod kojim uslovima ne bi propustio obilježavanje 1. maja, jer taj dan je simbol radničke pobjede nad ugnjetavačima.

- Nemamo para za pečenje i skupe đakonije, ali napravićemo skroman "partizanski pasulj i čorbu" u prirodi i družiti se - kažu u Udruženju "Josip Broz Tito".     

Nakon Oktobarske revolucije, Prvi maj je postao državni praznik bivšem Sovjetskom Savezu, a potom i u drugim komunističkim državama. Kao državni praznik ga je ustanovila i Hitlerova Njemačka.

Zbog komunističkih konotacija, u SAD se radnički pokret odrekao Prvog maja, i kao praznik rada slavi prvi ponedjeljak u septembru.

Svetac i praznik

Nastojeći Prvom maju oduzeti njegov istorijski značaj  Katolička crkva je 1. maj proglasila Danom svetog Josipa - zaštitnika, radnika. Kongres Druge internacionale odlučio je da se 1. maj obilježava demonstracijama. U Francuskoj, na primjer, samo u Parizu je učestvovalo više od 100.000 radnika na protestima. U našoj zemlji prve demonstracije održane su 1906. godine. Nakon Prvog svjetskog rata 1. maj počeo se slaviti u znaku borbe za očuvanje svjetskog mira.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.