Proto Budimir Anđelić objavio knjigu "Memoari": Od Cerovice do Kalifornije - svjedočenje o jednom vremenu

Sandra Kljajić
Foto: Gordana Anđelić Davila

Pretočiti događaje u riječi nije uvijek lako. Pogotovo kada je u vaših 80 "i kusur" godina stalo toliko priča da bi se o skoro svakoj mogla napisati posebna knjiga. Ipak, protojerej stavrofor Budimir Anđelić pokušao je da svoje i te kako zanimljivo životno putovanje "sažme" u jednu knjigu jednostavnog naziva "Memoari", koja je prije nekoliko dana izašla iz štampe i biće promovisana u utorak u Stanarima.

U "Memoarima" govori o svom životu - od siromašnog, ali srećnog djetinjstva u Cerovici, do službe u Italiji i Americi. U knjizi je oživio sjećanja na svoja putovanja i susrete sa brojnim duhovnim i političkim vođama, javnim ličnostima, intelektualcima i "običnim" ljudima koji su obogatili njegov život. Ova knjiga je i značajno svjedočanstvo o burnim istorijskim događajima. Želio je da sve to ostane zapisano, da se od zaborava sačuvaju bitni događaji i ljudi.

- Mene su prvi koraci odveli ka crkvenim vratima. Bog je odredio da me moj životni put odvede prvo na Kosovo, do carskog Prizrena i tu je udaren temelj svemu što će uslijediti u mom životu - kaže na početku razgovora za "Glas" proto Budimir.

Bogosloviju je upisao prije svega zahvaljujući ogromnoj pomoći lokalnog sveštenika Riste Krivokapića, koji je, kaže, za njega drugi otac.

U Srpsku pravoslavnu bogosloviju Svetog Kirila i Metodija u Prizrenu stigao je 1958. godine, poslije trodnevnog putešestvija.

Tu će upoznati, tada vladiku raško-prizrenskog, a kasnije patrijarha srpskog Pavla, koji je zauvijek ostao u njegovim mislima i srcu.

Na Vaskrs 1964. godine kao štec vladike Pevla

- Pet godina bio sam sa još jednim bogoslovom štec (pomoćnik) vladike Pavla. Pamtim ga kao veoma skromnog, strpljivog i ljubaznog. Sretao sam se i kasnije više puta s njim. Kada sam pobjegao iz transporta prilikom odlaska u vojsku, tri dana sam bio kod njega. Tada sam bio oženjen i imao ćerku Gordanu, pa mi je nudio da nam pomogne. Posjetio sam ga u Beogradu nakon što je postao patrijarh i tada je, između ostalog, rekao da će se moliti za mog sina Dragomira, koji je bio teško bolestan. Dolazio nam je u posjetu u Ameriku - sjeća se proto Budimir.

Zanimljivo je da mu je razredni starješina bio Irinej Gavrilović, kasnije takođe patrijarh srpski.

- On je tada bio mlad profesor i veoma strog, ali pravedan i veoma učen. Nakon mog školovanja sreli smo se mnogo puta. Iako smo se dobro poznavali, uvijek me je zvao Anđelkoviću, ali mu, naravno, nikada nisam zamjerio - priča proto Budimir.

Tokom školovanja stekao je doživotna prijateljstva, a imao je čast i da prisustvuje ustoličenju patrijarha srpskog Germana.

Bogosloviju je posjetio nebrojeno puta nakon školovanja. Bio je među prvima koji je otišao u Prizren nakon pogroma 2004. godine i uspio je da fotografiše razrušenu bogosloviju.

- U Prizrenu je moja duša. Na Kosovo idem kad god imam priliku – ističe proto Budimir.

Trst

Nakon odsluženja vojnog roka i ženidbe sa Jovanom 1964. godine bio je sveštenik u Osječanima, Modriči i Gradačcu.

 Volio sam svoje parohijane, ali u to vrijeme nije bilo lako biti sveštenik u Jugoslaviji. Stalno su me ispitivali, desilo se nekoliko ružnih stvari i moja supruga Jovana i ja odlučili smo da

1969. godine emigriramo u Italiju, u Trst. Taj je grad zauvijek ostao u mom srcu. Tu sam proveo osam godina, tu se rodio moj Dragomir, tu sam, spletom okolnosti, bio na čelu crkve Svetog Spiridona, jedne od najljepših srpskih crkava na svijetu i čuvao bogatu arhivu Crkvene opštine. Zadatak mi je bio i da obilazim naše ljude u bolnicama i zatvorima, one kojima je neophodna pomoć  - priča proto Budimir.

Dodaje da je u Trstu upoznao mnoge zanimljive ljude.

- Dolazili su kod nas razni istraživači, poput profesora Ljubomira Durkovića Jakšića i istoričara Đure Gavele, kojima sam pomagao jer sam napamet znao gdje se šta u arhivi nalazi. Upoznao sam u Trstu i doktora Miloša Sekulića, novinara Đorđa Perića, od kojih sam saznao mnoge zanimljive stvari o kraljevima Petru Prvom i Aleksandru Karađorđeviću. Susreo sam se jednom prilikom i sa predsjednikom Italije Đovanijem Leonijem - priča proto Budimir.

Sa predsjednikom Italije

U Trstu mu se ispunila i davnašnja želja da upozna nekog od Karađorđevića.

- Naša crkva pomagala je u to vrijeme Karađorđeviće. Jednog dana u kancelariji naše crkve pojavio se princ Andrej. S njim sam kasnije bio na večeri, a družili smo se kasnije i u Americi. Kasnije sam upoznao i prestolonasljednika Aleksandra i Katarinu - kaže proto Budimir.

Sa princom Andrejem

Period tokom kojeg je živio u Trstu, napominje, bilo je vrijeme "gvozdene zavjese", a upravo je Trst bio spona između istoka i zapada.

- Tu su se obavljali svi poslovi, i legalni i nelegalni, a bilo je svega i svačega. Mnoge je ljude, pa i one loše, put vodio upravo u našu crkvu. Tako smo morali da stalno budemo na oprezu. Bilo je i pokušaja tršćanskih vlasti da nam nametnu upravu, a preko naše crkve odvijali su se pregovori Vatikana sa Patrijaršijom u Beogradu - otkriva proto Budimir. Iako je, dodaje, crkva u Trstu pripadala Slobodnoj srpskoj pravoslavnoj crkvi (takozvanoj raskolničkoj) sa sjedištem u SAD, nikada nisu oklijevali da pomažu srpskim crkvama u Jugoslaviji.

Amerika

- Trst sam napustio jer je moj sin morao da se liječi u Americi. Po odlasku tamo 1977. godine bili smo prvo u Klivlendu, pa smo se preselili u San Dijego, nakon čega sam promijenio nekoliko parohija. U to vrijeme ni tamo nije bilo lako biti sveštenik jer su Srbi zbog raskola u Srpskoj crkvi bili razjedinjeni, nerijetko i posvađani. Iako sam bio pri Slobodnoj srpskoj pravoslavnoj crkvi, želio sam mir među braćom. Na svoju ruku, prije pregovora o pomirenju, otišao sam, prvi put nakon odlaska, u Jugoslaviju, kod patrijarha Germana 1983. godine da mu govorim o situaciji u Americi. Hvala Bogu, nešto kasnije došlo je do pomirenja između "raskolnika" i Patrijaršije u Beogradu. Mogu da posvjedočim da su Srbi u SAD to sa radošću dočekali " sjeća se proto Budimir.

Jedno vrije opsluživao je i crkvu Svetog Save u Džeksonu, najstariju srpsu crkvu u Americi.

- Baš u to vrijeme proslavljali smo 100 godina njenog postojanja i imao sam tu čast da organizujem proslavu - navodi proto Budimir.

U Kaliforniji je, između ostalih, upoznao i vojvodu Momčila Đujića, s kojim se povremeno družio.

- Posjetio sam ga i nekoliko dana prije smrti, u staračkom domu. On je bio veoma fin i učtiv. Poznavao sam i Nikolu Kavaju. Nisam se slagao sa onim što je radio, ali sam mu iz hrišćanske samilosti slao knjige u zatvor. Svaka mi je vraćena. Kasnije sam saznao da je to zbog toga što su imale tvrde korice.  - sjeća se proto Budimir.

Penzija

Proto Budimir aktivno je učestvovao u brojnim aktivnostima crkve, poput prikupljanja pomoći za Srbe u Srpskoj, dovođenju ranjenika na liječenje, protestima protiv bombardovanja SR Jugoslavije...Uspio je uz to da obiđe „pola svijeta“, a najznačajnije su mu, kažu posjete Hilandaru i Svetoj zemlji.

Kraj svešteničke službe dočekao je u crkvi Svete trojice u Moragi u čijem je osnivnju učestvovao.

-Penzionisao sam se nakon teške saobraćajne nesreće 2013. godine. Od tada živim tipičnim penzionerskim životom. Sve češće sam u svojoj Cerovici, a pripremam i jednu novu knjigu – kaže na kraju proto Budimir.

Godina rođenja

Iako u zvaničnim dokumentima stoji da je rođen 1943. godine, proto Budimir Anđelić kaže da je rođen godinu ranije.

- Sveštenik je pogrešno upisao godinu, ne znam iz kog razloga. U ratu i nakon rata nikome nije bilo do toga da to ispravlja, pa je tako to ostalo do danas - kaže proto Budimir.

 

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.

Galerija
© AD "Glas Srpske" Banja Luka, 2018., ISSN 2303-7385, Sva prava pridržana