Poruke crkve Pokajnice
Tačno prije 191 godinu u Starom Selu kod Velike Plane u Srbiji na jednom proplanku u gustoj hrastovoj šumi izgrađena je crkva Pokajnica.
Ovo je, sigurno, po motivima gradnje jedinstven spomenik kulture u svijetu, jer je napravljen po motivu kajanja, koji je kao hrišćansku vrlinu propovijedao još Sveti Jovan Krstitelj, govoreći: "Pokajte se, jer se približilo Carstvo nebesko".
Ova crkva brvnara, biser narodnog neimarstva tog vremena, poznata je po tome što je napravljena nakon što je knez Miloš Obrenović naredio svom kumu Vujici Vulićeviću da ubije njihovog zajedničkog kuma Đorđa Petrovića Karađorđa.
Crkva Pokajnica nalazi se pod zaštitom Zavoda za zaštitu spomenika Srbije i smatra se izuzetno vrijednim kulturnim spomenikom, koji gotovo svaki dan posjećuju turisti i brojni vjernici.
Profesor Miodrag Stoilović iz Velike Plane priča da je ideja da se na ovom mjestu izgradi crkva brvnara nastala onog dana kada je vojvoda, a kasnije knez smederevske nahije, Vujica Vujićević nakon mučkog ubistva vođe Prvog srpskog ustanka Karađorđa Petrovića u Radovanjskom lugu na putu prema Beogradu, sa njegovom glavom u bisagama sjeo tu da se omori.
- Sjedeći na starom hrastovom panju, uz pratnju koja je bila vesela, "jer je uspješno obavila posao", Vujica se grdno pokajao što je ubio takvog junaka i svog krštenog kuma, pa je smislio da knezu Milošu predloži da tu sagradi crkvu pokajnicu. Na molbu i zapomaganje kneginje Ljubice Miloš udovoljava njihovim željama i pristaje da se hram izgradi baš na ovom mjestu - priča Stoilović.
Lazar Miličić, profesor u srednjoj školi u Velikoj Plani i veliki poznavalac istorije srpskih ustanaka, kaže da je pokajanje bilo pravi cinizam dvojice tadašnjih silnika u Srbiji.
U bisagama, nađenim kod Karađorđa nalazilo se 4.000 dukata, koje je dobio od ruskog cara za ponovno podizanje ustanka u Srbiji i tim parama i još uz "dobrovoljne priloge" seljaka iz okolnih sela sagrađena je ova bogomolja - kaže Miličić.
Otvaranje crkve Pokajnice priređeno je tačno godinu dana nakon ubistva vožda Karađorđa 1818. godine.
Zdanje hrama u Starom Selu plijeni neobičnom ljepotom. Izgrađen je od hrastovih greda i pokriven debelom hrastovom šindrom. Napravljen je u obliku lađe, a njegova visina dostiže gotovo osam metara.
- Crkva brvnara, kao i mnoge koje su pravljene za vrijeme turske vladavine Srbijom, građena je urezivanjem grede u gredu, uvezanih drvenim klinovima, kako bi se, u slučaju nevolje, mogla za dva tri sata rasklopiti i prenijeti na neko sigurnije mjesto. Zanimljivo da je, bez obzira na sve kasnije ratove, hram zadržao originalan oblik iz vremena gradnje, izuzev ugrađenih elektroinstalacija - priča Mirčić.
Na zidovima hrama su vrlo mali prozori, kako noću neprijatelj ne bi vidio odsjaj svijeća. Na drvenom zvoniku nalazi se zvono, koje za vrijeme Turaka nije smjelo da zvoni.
U brvnu kraj ulaznih vrata urezano je da je zadužbinar hrama Vujica Vujićević. "Siju cerkov ogradi gospodar Vujica za spomen 1818".
Nedaleko od crkve Pokajnice nalazi se Radovanjski lug, mjesto gdje je mučki umoren Karađorđe i koje mnogi smatraju poprištem sunovrata srpske istorije.
U njega je 1817. godine iz Rusije sa pratiocem Naumom Krnarom stigao Karađorđe, gdje se sklonio u drvenu kolibu i uspostavio vezu sa svojim kumom vojvodom Vujicom Vujićevićem. Vujićević se o dolasku velikog vožda u Srbiju povjerio svom kumu knezu Milošu Obrenoviću, koji je naredio da on bude ubijen. Vujica je organizovao ubistvo 13/26. jula 1817. godine, kada je pandur Nikola Novaković jataganom odsjekao Karađorđevu glavu i ubio njegovog pratioca. Glava Crnog Đorđija je oderana i preparirana poslata sultanu.
Istorija je do u tančine rasvijetlila ovaj događaj, za koji mnogi smatraju da je presudan za budućnost srpskog naroda.
Ali u tom narodu i danas kolaju legende o tim vremenima.
U Radovanjskom lugu i danas uspravno stoji hrast, gdje je Karađorđe bio pokopan, a odakle je kasnije prenesen u hram i mauzolej Karađorđevića na Oplencu.
Nedaleko od hrasta je i crkva Zahvalnica, koju je, 1930. godine "u znak zahvalnosti rodonačelniku dinastije Karađorđević" podigao kralj Aleksandar Karađorđević.
U hramu se nalazi veličanstvena slika vožda Karađorđa u prirodnoj veličini, rad slikara Paje Jovanovića.
Kompleks Radovanjskog luga posjećuju brojni turisti i učeničke ekskurzije, a ovdje se, na improvizovanom amfiteatru od hrastovih oblica, održava i kulturna manifestacija "Voždovi dani".
Karađorđe
- Karađorđe i njegova pratilac su prvobitno sahranjeni nedaleko od kolibe, gdje je vožd ubijen pod stoljetnim hrastom.
S obzirom na to da je Đorđije bio izuzetno visok čovjek i nije mogao da se smjesti u sanduk, seljani iz susjednog sela su mu prebili cjevanice, ovdje se to naziva pikljevima i tako ga sahranili. Po tome je čitavo pleme i selo dobilo prezime Pikljevići. Prokletstvo je htjelo, kaže predanje, da niko od njih nije preživio, jer im se pleme zatrlo i tog prezimena više i nema", priča profesor Boban Peročević.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
