Pipci korupcije u parlamentu, fudbalu, pa i u Vatikanu

Evropski parlament

Korupcija nije zaobišla ni Evropski parlament. Početkom prošle godine novinari britanskog "Sandej tajmsa" testirali su Slovenca Zorana Talera, Austrijanca Ernsta Štrasera, Španca Pabla Zalbu i Rumuna Adrijana Severina.

Ponudili su im novac da lobiraju za njih u Evropskom parlamentu. Preciznije, navodna lobistička kompanija od njih je tražila da proguraju nekoliko amandmana, koji su se ticali razvodnjavanja regulative bankarskog sektora ili zakona o zaštiti potrošača, a zauzvrat bi parlamentarci bili upisani na njihovu platnu listu s godišnjim primanjima od 100.000 evra. Poslanici su ponudu prihvatili, a novinari objavili skandaloznu priču. Taler i Štraser su odmah podnijeli ostavke.

"Evrosong"

Azerbejdžanski grad Baku ugostio je krajem maja učesnike "Evrosonga", a vlast ove zemlje je potrošila 134 miliona dolara za gradnju Kristalne dvorane. Kako su utvrdili Radio Slobodna Evropa i Projekat za izvještavanje o organizovanom kriminalu i korupciji, porodica predsjednika te zemlje Ilhama Alijeva imala je veliku ličnu korist od ovog velikog građevinskog poduhvata kroz svoje skriveno vlasništvo u građevinskoj kompaniji "Azenko" koja je bila izvođač radova. "Azenko" ima komplikovanu strukturu vlasništva i pravo je umijeće bilo otkriti povezanost sa predsjedničkom porodicom. Naime, kompanija "Interenerji MMC", čije je sjedište u Bakuu, ima 97,5 procenata akcija firme "Azenko", a druga kompanija iz Bakua, "Ador MMC" ima 70 odsto udjela u vlasništvu "Interenerji". U dokumentima je zabilježeno da je sjedište "Adora" ulica Sameda Vurguna 7. Na istoj adresi tada su bile prijavljene i Mehriban, Lejla i Arzu Alijeva, supruga i kćerke predsjednika Azerbejdžana.

Parlament Azerbejdžana odobrio je predsjedniku Alijevu doživotni imunitet od krivičnog gonjenja za djela počinjena tokom obavljanja državničke funkcije. Alijeva i njegovu porodicu opozicija često optužuju da koriste "poluge vlasti" za gomilanje velikog bogatstva. Firma "Azenko" je, naime učestvovala u gradnji grandioznog trga Nacionalne zastave vrijednog 38 miliona dolara. Ova kompanija je angažovana u mnoštvu projekata koje država finansira, a samo je tokom 2010. učestvovala u poslovima vrijednim 79 miliona dolara.

"Dajmler"

Korupcijske afere nisu zaobišle ni poznate svjetske kompanije. Prošle godine, tokom velike istrage u Americi, čelni ljudi njemačkog proizvođača automobila "Dajmler" priznali su da su podmićivali zvaničnike u 22 države, uključujući Hrvatsku, za šta su potrošene stotine miliona dolara u periodu između 1998. i 2008 godine. Podmićivanje i korupcija je od tada postala stalna praksa ove kompanije.

Njemački proizvođač je bio optužen da je kroz postojanje "fondova za podmićivanje" utajio najmanje 50 miliona dolara, ali i da je u periodu kada je Sadam Husein bio na vlasti u Iraku izbjegavao ekonomski embargo manipulišući programom UN "Nafta za hranu". "Dajmler" je poslije priznanja američkom pravosuđu platio 200 miliona dolara.

"Vatiliks"

Veći dio ove godine Vatikan je u centru skandala povezanog s curenjem dokumenata italijanskim medijima, a mediji su već nazivali "Vatiliks". U nekim od dokumenata govori se o korupciji, lošem upravljanju i ortačkim vezama u Vatikanu, kao i o unutrašnjoj neslozi u upravljanju Vatikanskom bankom.

U njima se često spominje ime državnog sekretara Tarcisija Bertonea, a neki od dokumenata završili su u knjizi Đanluke Nucija "Njegova Svetost" u kojoj se govori o korupciji i spletkarenju u Vatikanu. Sobar Paolo Gabrijele, koji radi u papinskim apartmanima, uhapšen je u vezi sa slučajem curenja povjerljivih dokumenata iz Vatikana.

Uz to je i predsjednik Vatikanske banke Etore Goti Tedeski bio primoran da podnese ostavku. Tedeski se 2010. našao pod istragom italijanskog pravosuđa u okviru istrage o pranju novca.

Fudbal

Koliki problem korupcija predstavlja čak i u fudbalu, pokazuje to da je glavni istražilac Međunarodnog krivičnog suda u Hagu Luis Moreno Okampo najozbiljniji kandidat da vodi istragu o navodnoj korupciji u FIFA. Izvršni komitet FIFA predložio je Okampa da predvodi Etički sud te organizacije, a Izvršni komitet FIFA će izbor kandidata razmatrati 29. juna u Cirihu.

Italijanska policija posljednjih mjeseci vodi širu istragu o malverzacijama u italijanskom fudbalu, tokom koje je uhapšeno nekoliko bivših i aktuelnih italijanskih igrača.

Tokom istrage o namještanju rezultata fudbalskih utakmica policija je samo krajem maja ove godine pretresla 30 lokacija i izvršila nekoliko hapšenja, uključujući kapitena Lacija Stefana Maurija i bivšeg igrača Đenove Omara Milaneta. Pretresene su kuće većeg broja fudbalera, trenera i članova uprave klubova Serije A, Serije B i niže divizije Liga pro, zbog sumnje da su umiješani u namještanje utakmica u ime međunarodnih kriminalnih organizacija.

Ništa bolja situacija nije ni u Poljskoj, a većina optužbi stuže na račun rukovodstva Poljskog fudbalskog saveza, odnosno njegovog predsjednika Gregora Latoa. On je krajem prošle godine, zajedno s još jednim visokim funkcionerom fudbalskog saveza, uhvaćen u nedozvoljenim razgovorima u vezi sa gradnjom stadiona. Ministarstvo sporta je poslije toga uključilo i državno tužilaštvo i neki vodeći ljudi Saveza izgubili su svoje položaje, ali ne i Lato.

U Kini je fudbal tek nedavno počeo da se razvija, ali je kada je u pitanju najvažnija sporedna stvar na svijetu korupcija i te kako razvijena. Tako su nedavno dvojica fudbalera Fudbalskog saveza Kine osuđena na po deset i po godina zatvora zbog korupcije (235.000 dolara) u sportu. Pored toga, Ksi Jalong i Nan Jong moraće da plate kaznu od oko 32.000 dolara.

Ivo Sanader

Kada je u pitanju korupcija u zemljama regiona, teško da će u skorije vrijeme iko nadmašiti bivšeg hrvatskog premijera Ivu Sanadera, jer je gotovo nemoguće pobrojati sve korupcijske afere u kojima je imao prste.

Najpoznatiji je "slučaj Fimi-medija" u kojem su Sanader i još deset fizičkih i pravnih lica, među kojima i HDZ kao prva stranka koja se tereti za korupciju, optuženi za izvlačenje oko deset miliona evra iz državnih preduzeća i ministarstva putem privatne marketinške agencije "Fimi-medija". Oko četiri miliona evra navodno je završilo u crnom fondu HDZ-a, a oko dva miliona kod Sanadera.

Sanaderu je u toku objedinjeno suđenje u slučajevima "Ina-MOL" i "Hipo". U prvom slučaju mu se sudi za navodno uzimanje čak deset miliona evra mita od direktora MOL-a za prepuštanje mađarskoj naftnoj kompaniji upravljačkih prava u "Ini", iz koje je pri tome trebalo da bude izdvojeno nerentabilno plinsko poslovanje. U istom postupku mu se sudi i za ratno profiterstvo, odnosno uzimanje 3,6 miliona kuna (oko 482. 000 evra) provizije za kredit od Hipo banke dok je bio zamjenik ministra spoljnih poslova sredinom 1990-ih.

Sanader je pod istragom i zbog afere "HEP – DIOKI", kao i zbog malverzacija oko prodaje jedne poslovne zgrade hrvatskoj vladi (takozvana afera "Planinska"). Zbog zgrade u zagrebačkoj Planinskoj ulici uhapšen je i vlasnik lanca mesara i bivši poslanik HDZ-a Stjepan Fiolić, pokrenuta je istraga i protiv bivšeg ministra regionalnog razvoja, šumarstva i vodoprivrede Petra Čobankovića. Oni su osumnjičeni da su oštetili državu za 3,52 miliona evra.

Tačijeva vlada

Ovih dana uzbunu je napravila odluka premijera privremene vlade Kosova Hašima Tačija da za zamjenika ministra pravde postavi bivšeg predsjednika kosovske opštine Srbica Ramadana Gašija, koga Tužilaštvo iz Kosovske Mitrovice tereti za čak tri teška krivična djela.

Gaši je optužen za zloupotrebu službenog položaja i nanošenje teške materijalne štete opštinskom budžetu Srbice, opštine u kojoj je rođen Tači. Gaši, međutim, nije jedini, jer u privremenoj vladi Kosova skoro da ne postoji ministar čije se ime ne nalazi na nekoj od optužnica, a predvodi ih Tači koga je specijalni izvjestilac Savjeta Evrope Dik Marti optužio da je vođa organizovane grupe odgovorne za trgovinu organima. Hajredin Kući, ministar pravde i Bujar Bukoši, zamjenik premijera, optuženi su za zloupotrebu službenog položaja, a Bedžet Pacoli potpredsjednik privremene vlade Kosova se tereti da je tokom službenih zvaničnih posjeta afričkim zemljama, pod motom lobiranja za "kosovsku nezavisnost" sklapao ugovore u ime desetina svojih privatnih firmi.

Ministar infrastrukture Fehmi Mujota se tereti za zloupotrebe prevoznih sredstava angažovanih na javnim radovima, dok se zamjenik ministra finansija tereti za izdvajanje više stotina hiljada evra izdvojenih na ime snimanja dva filma. Poseban je slučaj Tačijev bivši ministar Slaviša Petković, za čije se ime vezuje nestanak osam miliona dolara namijenjenih povratku raseljenih, koje je podijelio sa Tačijem tokom predizborne kampanje prije šest godina.

Spomenik

Grčka prestonica nedavno je dobila turističku atrakciju koja svakodnevno privlači veliki broj posjetilaca - vilu bivšeg ministra odbrane, 72-godišnjeg Akisa Cohacopulosa, koja je postala simbol korupcionaštva. U teškoj ekonomskoj situaciji u kojoj se zemlja trenutno nalazi Cohacopulos je postao meta narodnog gnjeva. On je uhapšen prošlog aprila pod optužbom da je umiješan u niz korupcionaških afera, a između ostalog i zbog namještanja posla oko kupovine njemačkih podmornica kada je bio ministar odbrane.

Pored njega u zatvoru su se našle i njegova druga supruga Viki Stamati i kćerka Areti. Cohacopulos je bio bliski saradnik osnivača PASOK-a i bivšeg premijera Andreasa Papandreua, oca Jorgosa Papandreua.

Pad vlasti

Zbog velike korupcijske afere tada vladajuće koalicije desnog centra Slovaci su u martu ove godine na prijevremenim parlamentarnim izborima masovno glasali za socijaldemokrate, koji su na kraju i pobijedili.

U decembru 2011. objavljena su dokumenta iz afere "Gorila" koja su razotkrila tajne dogovore vodećih političara s poslovnim ljudima o isplatama provizija za prodaju javnih preduzeća sredinom 2000. Objavljivanje transkripata tajnih razgovora izazvalo je javne proteste.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.