Operacija Barbarosa - Pravi početak Drugog svjetskog rata
Operacija "Barbarosa" naziv je za invaziju nacističke Njemačke na SSSR, koju je njemački Vermaht pokrenuo u ranim časovima 22. juna 1941. godine.
Rusija i druge bivše sovjetske republike smatraju 22. jun 1941. godine pravim početkom Drugog svjetskog rata.
Taj je događaj tadašnjeg lidera SSSR-a Josifa Visarionoviča Staljina zatekao potpuno nespremnog, jer nije bilo objave rata. Prema zapadnim istoričarima, Staljin je bio uvjeren da Hitlerove snage neće napasti SSSR jer je postojao pakt o nenapadanju. Staljin se tako tek 3. jula obratio naciji, dok je ministar spoljnih poslova Vjačeslav Molotov saopštio da je SSSR u ratu.
Pripreme
Vođa nacističke Njemačke Adolf Hitler tokom jeseni 1940. godine donio je odluku o invaziji na Sovjetski Savez.
Njemački vrhovni štab je po njegovom naređenju izradio plan za operaciju "Barbarosa" koji se sastojao od tri grupe njemačkih armija koje napreduju prema svojim potpuno odvojenim strateškim ciljevima. Grupa armija "Sjever" je tako dobila naređenje da osvoji Lenjingrad, Grupa armija "Centar" Moskvu, a Grupa armija "Jug" je trebalo da izbije na Volgu. Za ovaj napad Njemačka je zajedno sa svojim saveznicima pripremila ukupno 4.306.800 vojnika, 4.171 tenk i 4.846 aviona.
Napad
Više od 150 njemačkih divizija napalo je SSSR duž cijele granične linije, od Baltičkog do Crnog mora. Nijemci su veoma brzo zauzeli velike dijelove sovjetske teritorije. Nacisti su stigli skoro do Moskve prije nego što su pretrpjeli poraz tokom zime.
Kako je 21. juna sovjetski vojni vrh dobio vjerodostojne podatke da se njemačka vojska približava granici, on je poslije noćne sjednice 22. juna 1941. godine 30 minuta poslije ponoći poslao upozorenje o neminovnom njemačkom napadu svojim isturenim jedinicama. Kako je napad otpočeo već u 3.15 časova, to obavještenje jednostavno dolazi prekasno.
Njemačka Grupa armija "Sjever" će početi ubrzano da napreduje prema Lenjingradu, tako da je samo tokom prvog dana ostvaren prodor u veličini od 80 kilometara. Njemačka Grupa armija "Centar" je tokom prve sedmice operacije napravila još "bolji posao" sa izvršenim prodorom od 300 kilometara, odnosno prešli su jednu trećinu puta do Moskve u samo pet dana. Njemačka Grupa armija "Jug" pojačana prije svega Rumunima je na kraju dobila najteži zadatak. Tamošnji zapovjednici Crvene armije su bili najspremniji. Ipak, na kraju su izgubili bitku, ali će drastično usporiti napredovanje neprijatelja.
Nove operacije
Nova serija ratnih operacija je započela 3. jula kada Hitler daje dopuštenje Grupi "Centar" za prodor prema Smolensku. Toga istog dana Staljin je pozvao na "Veliki patriotski rat protiv agresora". Bitka za Smolensk će tako početi 6. jula s potpunom mobilizacijom obje zaraćene strane. Njemačka Grupa armija "Centar" će likvidirati oko 350.000 ruskih vojnika. Tokom ljeta uslijedili su napadi na Lenjingrad i Kijev.
Vojni plan Vermahta za jesen 1941. godine se prije svega sastojao u završnom napadu na Moskvu. Oslabljene jedinice Grupa armija "Sjever" i "Jug" su dobile svoja naređenja o napredovanju, ali njihove akcije u ovoj fazi rata gube na važnosti. Crvena armija je većinu svojih snaga pripremila za odbranu. U skladu s tamošnjim obrambenim planom počela je izgradnja dvije obrambene linije.
Poslije nekoliko bitaka do 10. oktobra, 500.000 ruskih vojnika nalazilo u obruču, pa Vermaht donosi odluku o nastavku napada na Moskvu. Kako je zbog nužnosti likvidacije snaga u obruču bio smanjen broj vojnika raspoloženih za napad, pokušaj osvajanja grada Tule pada u vodu. Neuspjeh u osvajanju tog grada rezultira neuspjehom cijelog plana osvajanja Moskve.
Završna odluka je pala njemačkim napadom 15. novembra 1941. godine, a 28. novembra se njemački vojnici nalaze 35 kilometara od centra Moskve. Tada dolazi do protivnapada Crvene armije.
Početkom decembra temperatura pada na minus 25 stepeni. Kako Vermaht nije imao podataka da su sibirske trupe pozvane na područje Moskve opšti protivnapad Crvene armije od 5. decembra postaje potpuno iznenađenje. Odnos snaga početkom ovog napada je bio 1:1 ali u stvarnosti tu se borilo milion promrzlih od šest mjeseci borbi umornih njemačkih vojnika, protiv milion odmornih sovjetskih (sibirskih) vojnika koji su se našli u svom elementu. Kada je pobjednički protivnapad okončan, njemačke trupe su završile na minimalno 100 kilometara od Moskve čime propada "Barbarosa" i počinje klasični frontovski rat.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
