Napoleon Bonaparta, favorit političara i narodnih masa

Kao dijete siromašnog plemića školovao se na francuskoj vojnoj akademiji i francusku revoluciju dočekao s činom topničkog majora. U francuskim revolucionarnim ratovima brzo je napredovao do čina generala i 1796. godine dobio zapovjedništvo nad francuskim snagama, koje su jug zemlje trebalo da brane od Austrijanaca iz Italije.

Zahvaljujući svom britkom umu u nizu bitaka i vještih manevara porazio je moćnije austrijske kolonije, osvojio sjevernu Italiju i prisilio Austriju na sklapanje mira.

Njegovi vojni uspjesi i naglo stečena popularnost učinili su ga favoritom političara i narodnih masa, koji su željeli stabilnost poslije godina revolucionarne anarhije i nasilja.

Napoleon je 1799. godine izveo državni udar, poslije kojeg se proglasio prvim konzulom i zaveo diktaturu, a 1804. godine proglasio se francuskim carem.

Napoleonova vladavina bila je obilježena sukobom Francuske sa Velikom Britanijom, koji je trajao od 1793. do 1802. godine. Samo godinu kasnije sukob je ponovno eskalirao i Napoleon se, poslije poraza u bici kod Trafalgara i kraha planova za invaziju Britanskog ostrva, morao obračunati sa britanskim kontinentalnim saveznicima.

Vrhunac moći

U bici kod Austerlica 1805. godine porazio je i pokorio Austriju, a 1806. poslije bitke kod Jene isto je učinio sa Pruskom, te formalno okončao Sveto rimsko carstvo, da bi poslije pobjede nad Rusima kod Fridlanda 1807. godine sklopio savez s ruskim carem Aleksandrom Prvim i stvorio Kontinentalni sistem.

U tom trenutku Napoleon je bio na vrhuncu moći, ali je samo godinu kasnije sebi dopustio da bude umiješan u dinastijski sukob u savezničkoj Španiji. Francuska vojna intervencija i postavljanje Napoleonovog brata za kralja dovela je do narodnog otpora, pojave španske gerile i prvih ozbiljnih francuskih poraza.

Austrija je 1809. godine Francuskoj objavila rat, što je dovelo do kratkog, ali vrlo krvavog pohoda, tokom kojeg je u bici kod Asperna Napoleon prvi put potučen na bojnom polju.

Iako je Napoleon taj rat na kraju dobio, nastojao je da se od sličnih problema u budućnosti osigura ženidbom sa austrijskom princezom Marijom Lujzom, koja mu je rodila sina.

U međuvremenu je Rusija sve teže trpjela ekonomske posljedice Kontinentalnog sistema, pa je 1812. godine Napoleon napao sa najvećom vojnom silom dotada skupljenom.

Pohod se krajem godine pretvorio u katastrofu, tokom koje je izgubljen veći dio Napoleonove Velike armije.

U proljeće 1813. Napoleon se suočio sa narodnim ustankom u Njemačkoj i dotadašnjim saveznicima, koji su se okrenuli protiv njega. U odlučnoj bici kod Lajpciga Napoleon je poražen i prisiljen na povlačenje u Francusku, gdje je morao da abdicira i ode na ostrvo Elba, gdje je postavljen za formalnog vladara.

"Sto dana"

Novi režim kralja Luja XVIII pokazao se tako nepopularnim da je Napoleon poslije samo godinu sa šačicom pristalica uspio da preuzme vlast i započne vladavinu poznatu kao "Sto dana".

Taj period završio je u junu 1815. godine poslije poraza u bici kod Vaterloa. Napoleona su zarobili Britanci i odveli na ostrvo Sveta Helena, gdje je umro šest godina kasnije.

Njegovi posmrtni ostaci su 1840. godine vraćeni u Francusku, gdje je sahranjen u pariskom Domu invalida. Njegova sahrana smatra se jednom od najvećih i najveličanstvenijih u istoriji.

Zbog svoje kratke, ali burne vladavine Napoleon je i danas predmet velikih kontroverzi. Jedni ga smatraju beskrupuloznim tiraninom i militaristom, čija je spoljna politika izazvala krvoproliće i pustošenje, koje se u Evropi nije ponovilo sve do doba Adolfa Hitlera.

S druge se strane navode njegova manje spektakularna, ali za razvoj evropske ekonomije i kulture daleko važnija dostignuća na polju unutrašnje politike, odnosno cijeli niz liberalnih reformi kojima je staro feudalno uređenje postepeno zamjenjivano modernim kapitalizmom, oličenim u Napoleonovom zakoniku poznatom kao "Code civile ".

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.