Mještani Svodne prvi put dobijaju mjesto za molitvu

Kažu da je u Svodni postojao veliki jendek u koji su se svodile rječice i potoci. Po jendeku, a zatim svodištu, Svodna i dobi svoje današnje ime. A stanovništvo? Ono je područje današnje Svodne počelo da naseljava polovinom 19. vijeka, kada su se u ovom kraju, uz obale Sane, počeli polagati prvi metri željezničke pruge.

U Svodni je prva crkva sagrađena još u vrijeme Turaka, a druge dvije podignute su nešto kasnije. Sve tri bile su brvnare, jer su Turci zahtijevali da se podižu tamo gdje ih niko neće vidjeti, te da u njihovoj gradnji ne bude upotrijebljen nijedan ekser.

Bez obzira na to što su svi uslovi bili ispunjeni, Osmanlijama su i te bogomolje smetale i odmah bi ih poslije gradnje zapalili.

Hram Svetog Save, ujedno spomen-hram Braće Marčeta, koji je sagrađen u sjećanje na tri sina pokojne majke Kristine, koji su poginuli u posljednjem otadžbinskom ratu, biće prvi izgrađeni hram poslije Drugog svjetskog rata u ovom selu.

- Izgradnja hrama krenula je početkom 2000. godine, jer je tek krajem 1999. godine dogovoreno da radovi mogu početi - priča jerej Zoran Blagojević.

Ističe da je izgradnja hrama prošla težak poslijeratni period, ali da je, uprkos svim problemima, hram pomoću ljudi dobre volje i opštine Novi Grad sagrađen.

- Ovo je deseta godina kako se gradi ovaj hram, a uz Božiju pomoć 29. avgusta ove godine obavićemo osveštanje hrama i dati ga narodu na upotrebu - sa osmijehom priča jerej Blagojević.

Prema njegovim riječima, ideja da mještani Svodne dobiju hram došla je od rukovodstva opštine Novi Grad, koja je, u saglasnosti sa banjalučkim episkopom Jefremom, pokrenula inicijativu da se izgradi ovaj vjerski objekat.

- Najbliži hram mještanima Svodne bio je udaljen oko šest kilometara, a nalazi se u Brezicima. S obzirom na to da je veliki broj stanovnika koncentrisan na području sela, bilo je krajnje neophodno da ovaj narod dobije sveto mjesto gdje može da ode na molitvu - ističe jerej Blagojević.

Na seoskom groblju u Svodni, pod srpskom trobojkom na jarbolu, dvije su granitne ploče i pet humki. Uz majku Kristinu i oca Radomira, u miru Božijem počivaju i njihovi sinovi Dušan, Boro i Drago Marčeta, srpski borci, herojski poginuli u otadžbinskom ratu, po kojima novoizgrađeni hram nosi naziv.

Braća Drago i Boro Marčeta iz sela Svodna stradali su u istom danu na Suvoj međi, kod Novog Grada, 1993. godine, i time uvećali tragediju porodice Marčeta, koja je samo dvije godine ranije izgubila u Slavoniji sina i brata Dušana. Majka Kristina umrla je više od tuge nego od bolesti za trojicom sinova.

Najstariji Dušan imao je samo 41 godinu kada je poginuo u selu Rajići, u Slavoniji. Bio je pripadnik 16. banjalučke brigade. Boro je imao četrdeset, a Drago 35 godina.

Pogibija braće Marčeta u to doba odjeknula je cijelom Republikom Srpskom, ali i šire. Preteški bol i tuga majke Kristine mjerili su se bolom majke Stojanke, opjevane u poemi Skendera Kulenovića.

Jerej Blagojević priča kako je baš zbog te velike tragedije i odlučeno da ovaj hram, čija će gradnja biti završena do kraja ove godine, bude posvećen braći Marčeta.

Prije nego se hram osvešta, kako kaže jerej Zoran, potrebno je uraditi još niz radova, kao što je postavljanje ograde oko hrama, te ikonostasa i ikona, koje su u izradi.

- Mnogo sitnih detalja biće potrebno kako bi se sve namjestilo i upriličilo, da to bude jedan veličanstven hram, kakav ovaj narod zaslužuje - kaže jerej Blagojević.

Prezime

Mještani Svodne pričaju da su nekadašnji stanovnici ovo selo među sobom nazivali Sent Luis, jer je to naseobina u koju su stigle porodice iz raznih dijelova Balkana. Porodice čija su se prezimena završavala na "ić", poput Adamovića, Žujića, Janjetovića... došle su iz Južne Srbije, sa Kosmeta, a oni drugi, sa "a" na kraju prezimena, kao što su Garača, Beronja, Desnica... došli su iz Dalmacije, Banije i Like.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.