Mahatma Gandi - Čovjek koji je inspirisao cijeli svijet
Doprinos Mahatme Gandija, indijskog vođe nacije koji se izborio za nezavisnost Indije putem nenasilne revolucije, ljudskom rodu ne mjeri se mjerilima 20. vijeka, već mjerilima kompletne ljudske istorije.
Gandijeva učenja postala su i ostala inspiracija nenasilnim pokretima u svim dijelovima svijeta. Njegovo djelo naročito je djelovalo na američkog borca za ljudska prava Martina Lutera Kinga.
Početak borbe
Mohandas Karamčand Gandi, kako mu je puno ime rođen je u hinduskoj porodici u mjestu Porbandar u današnjoj državi Gujarat 2. oktobra 1869. godine. Studirao je pravo na univerzitetu u Londonu. Nakon što je 1891. završio studije prava vratio se u Indiju i pokušao da radi u struci, ali u tome nije imao uspjeha. Dvije godine kasnije indijska kompanija koja je imala poslovne odnose sa Južnom Afrikom zaposlila ga je kao svog pravnog savjetnika u kancelariji u Durbanu.
Kada je došao u Durban, Gandi je otkrio kako ga tamo smatraju pripadnikom niže rase. Istovremeno je bio zapanjen negiranjem građanskih i političkih sloboda indijskih imigranata u Južnoj Africi. To ga je podstaklo da se pridruži borbi za priznavanje osnovnih ljudskih prava za Indijce. Gandi je ostao u Južnoj Africi 20 godina, često vrijeme provodeći u zatvoru, a 1896. godine napali su ga i pretukli Južnoafrikanci. Od tada se zalaže za politiku pasivnog otpora i nekooperacije s južnoafričkim vlastima. Satdžagraha
Gandi je smatrao da su izrazi pasivni otpor i građanska neposlušnost neadekvatni za njegove svrhe te je on pronašao drugi izraz - Satdžagraha. Za vrijeme Burskog rata Gandi je organizovao sanitetsku jedinicu unutar britanske vojske, a poslije rata vratio se borbi za prava Indijaca. Osnovao je Gandi farmu, blizu Johannesburga, kooperacijsku koloniju za Indijce 1910. godine. Četiri godine poslije južnoafrička vlada učinila je bitne ustupke Gandijevim zahtjevima, kao što je priznavanje indijskih brakova.
Aktivirao se u indijskoj politici 1919. godine i pretvorio prethodnu neefikasni Indijski nacionalni kongres u moćnu masovnu organizaciju te postao vođa borbe za samostalnu Indiju. Kada su 1919. godine u parlamentu izglasani tzv. Ronjlatt Act koji su davali indijskim kolonijalnim vlastima zakonska ovlašćenja da oružano djeluju protiv revolucionarnih aktivnosti, Satdžagraha se proširila Indijom privlačeći milione sljedbenika.
Masakr i ostavke
Demonstracije protiv Ronjlatt Acts-a dovele su do masakra nad Indijcima koji su počinili britanski vojnici, a kada 1920. godine britanska vlada nije uspjela da popravi situaciju, Gandi je proklamovao politiku nekooperativnosti. To je imalo za posljedicu to da su Indijci koji su radili u javnim ustanovama podnijeli ostavke, indijska djeca nisu pohađala vladine škole. U cijeloj Indiji ulice su bile blokirane Indijcima koji su sjedili na njima, a kada su odbili da ustanu policija ih je tukla. Gandi je uhapšen, ali je uskoro zbog pritiska javnosti bio pušten. U okviru borbe za ekonomsku nezavisnost Indije, Gandhi je osmislio snjaraj pokret, a ubrzo je postao simbol borbe za slobodnu Indiju.
Živio je spiritualnim i asketskim životom propovjednika često provodeći vrijeme u meditaciji. Odbijajući bilo kakvo posjedovanje materijalnih dobara odijevao se u tradicionalnu odjeću najsiromašnijih Indijaca i hranio se samo povrćem, voćnim sokovima i mlijekom. Indijci su ga proglasili svecem i počeli ga nazivati Mahatma (na sanskritskom: velika duša), nazivom koji je namijenjen samo za najveće mudrace. Gandijevo zalaganje za nenasilje, znano još i kao ahimsa (na sanskritskom: nepovređivanje), bilo je izraz životnog puta koje propovijeda hinduizam. Gandi je smatrao da će nenasilnim metodama pokazati Britancima da je upotreba nasilja beskorisna i da će oni tada napustiti Indiju.
Uticaj
Gandijev politički i duhovni uticaj na Indiju s vremenom je postao toliko velik da se britanske vlasti nisu usudile prema njemu preduzimati nikakve protivmjere. Indijski nacionalni kongres dao je 1921. godine Gandiju potpunu izvršnu vlast, ali indijsko stanovništvo nije u potpunosti slijedilo Gandijevu politiku nenasilja, pa su ga 1922. britanske vlasti privele i utamničile. Nakon što je 1924. pušten iz zatvora Gandi se povukao iz aktivne politike, ali je 1930. proglasio novi val građanske neposlušnosti pozivajući Indijce da ne plaćaju porez. Gandhi je ponovo uhapšen i pušten 1931, a 1932. godine započeo je novi val građanske neposlušnosti protiv Britanaca. Bio je hapšen dva puta i tada je započeo štrajk glađu što je bila veoma uspješna metoda borbe protiv Britanaca. Formalno je napustio politiku 1934. ali se ponovo vratio aktivnom političkom životu.
Mahatmu je 30. januara, dok je bio na putu ka mjestu gdje je obavljao večernju molitvu, napao je i usmrtio Nathuram Godse, hindu fanatik. Gandijeva smrt širom svijeta doživljena je kao katastrofa.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
