Kraj Ruskog carstva
Oktobarska revolucija je naziv koji se koristi za drugu fazu ruske revolucije, poslije koje je u Rusiji 1917. godine ustanovljena prva socijalistička država.
Revoluciju su vodili boljševici s Vladimirom Iljičom Lenjinom na čelu, i njom je srušena ruska Privremena vlada, ustanovljena poslije Februarske revolucije kojom je ukinuto Rusko carstvo.
Oktobarska revolucija izbila je 7. novembra 1917. godine i dovela je do raspada Ruskog Carstva i stvaranja Saveza Socijalističkih Sovjetskih Republika. Zove se Oktobarska jer je po julijanskom kalendaru, koji je tada bio u upotrebi u Rusiji izbila 25. oktobra.
Događaji prije revolucije
Poslije gušenja revolucije 1905. godine dolazi samo do kratkotrajnog smirivanja situacije koja ubrzo počinje da se pogoršava po vladajuću elitu. Tokom 1910. godine Rusiju potresaju 222 štrajka, od kojih osam političkih. Već 1913. godine broj štrajkova je 2.404 i od njih policija kao političke ocjenjuje 1.034, a samo u prvom dijelu 1914. godine bila su 3.534 štrajka od kojih 2.565 političkih.
Dana 8. marta 1917. god. (23. februara po starom kalendaru) počinje Februarska revolucija, odnosno nemiri se pretvaraju u pobunu. Počelo je rušenje carskog apsolutizma i polufeudalnog sistema u Rusiji.
Car raspušta Dumu, ali je dio poslanika formirao Privremeni izvršni odbor, a 12. marta vojska otkazuje poslušnost i prelazi na stranu pobunjenika. Revolucionari u Petrogradu (Sankt Peterburg) zauzimaju Admiralitet, Zimski dvorac (Ermitaž), Petrovpavlovsku tvrđavu i hapse posljednje članove carske vlade. Izvršni odbor proglasio se privremenom vladom, a istovremeno je formiran Petrogradski sovjet od 250 članova koji je takođe želio da djeluje kao vlada, pa je u Rusiji tako počeo period dvovlašća i 14. marta Privremena vlada dobija podršku u odnosu na Sovjet. Vladavinu je car povjerio bratu Mihajlu, ali je i on abdicirao, što su učinili i ostali članovi carske porodice. Tako je poslije četiri vijeka završen carski period u istoriji Rusije.
Privremena vlada
Privremena vlada imala je vlast, s Aleksandrom Fjodorovičem Kerenskim kao najuticajnijim članom, ali je stanje sve više išlo na ruku radikalnim boljševicima.
Privremena vlada nije uspjela da riješi ekonomsku krizu u Rusiji i ulice Petrograda 2. i 3. maja ponovo su bile poprište nemira, koji su zahvatili i Moskvu.
U Petrogradu je 17. jula poslije pogubljenja carske porodice na ulicama bilo nekoliko stotina hiljada ljudi. Dolazilo je do sukoba između demonstranata i vladinih odreda. Nemirima se pridružuju i boljševici, a socijalist Kerenski s fronta dovlači vjerne jedinice i prelazi u protivnapad.
Na svom četvrtom kongresu boljševici donose odluku o oružanom sukobu. U septembru 1917. godine njihov vođa Lenjin razrađuje plan ustanka i metode osvajanja vlasti i donosi odluku o napadu.
Napad
U napadu u noći između 6. i 7. novembra boljševici su osvojili Zimski dvorac u Petrogradu i 7. novembra počela je Oktobarska revolucija. Naoružani ustanici kreću u akciju u zoru i zauzimaju najvažnije dijelove Petrograda. Otpora nije bilo, pa je grad već ujutro bio u rukama boljševika.
Kerenski je uzalud pokušavao da pređe u protivnapad, ali jedinice nisu izvršavale njegova naređenja. Krstarica "Aurora" odbija da isplovi i usmjerava topove prema Zimskom dvorcu. Odlično pripremljeni ustanak donio je brzu pobjedu, praktično bez jednog pucnja. Tako je počela istorija komunizma u svjetskoj civilizaciji.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
