Hrabri i istrajni srpski vojskovođa

Učesnik je srpsko-turskih ratova (1876-1878), kao pitomac-narednik, kasnije potporučnik. Već tada bio je zapažen kao hrabar i istrajan vojni starješina, koji je u kritičnim momentima ulazio u streljački stroj da ličnim primjerom hrabri svoje vojnike, zbog čega je odlikovan Takovskim krstom sa mačevima.

Djetinjstvo

Osnovnu školu završio je u rodnom selu, a pet razreda gimnazije u Beogradu.

Kada je trebalo da upiše šesti razred, konkurisao je za pitomca Artiljerijske škole i bio primljen bez prijemnog ispita. Međutim, po završetku druge školske godine, Stepanovićeva klasa je prekinula školovanje. Kada je počeo srpsko-turski rat, pitomci ove klase dobili su čin narednika i raspoređeni na dužnost ordonans-oficira u ratnim komandama i štabovima.

Sticajem tih okolnosti njegova klasa završila je školovanje tek 1880. godine. Od ukupno tri pitomca koji su završili školu Stepa Stepanović je bio četrnaesti u rangu.

Od 1874. godine, kada je obukao uniformu pitomca Artiljerijske škole, do jeseni 1919. godine, kada se povukao iz aktivne službe, vojvoda Stepa Stepanović je neustrašivo išao ratnim stazama srpske vojske.

U periodu između bitaka na Slivnici i kod Kumanova obavljao je dužnosti komandanta bataljona, puka, brigade i divizije i pomoćnika načelnika Glavnog generalštaba. Dva puta bio je i ministar vojske. U tom periodu srpska vojska je u organizacionom, stručnom, materijalnom i moralnom pogledu bila dobro pripremljena za predstojeće ratove.

U Prvom balkanskom ratu (1912-1913) Stepa Stepanović je komandovao Drugom armijom, koja je sa pravca Kustendil-Dupnica ugrozila desni bok turske vardarske armije i njeno odstupanje pretvorila u panično bjekstvo.

Uspjesi

Dugotrajno ratovanje pod Jedrenom, njegovo zauzimanje, kao i zarobljavanje više od 60.000 Turaka samo su neki od uspjeha Druge armije i njenog komandanta.

U Drugom balkanskom ratu, armija pod Stepinom komandom požrtvovano je branila nišavsku zonu sa utvrđenim logorom u Pirotu. Kada je počeo Prvi svjetski rat, kao zastupnik odsutnog načelnika Štaba Vrhovne komande Radomira Putnika, znalački je rukovodio mobilizacijom i koncentracijom srpske vojske.

Poslije Putnikovog povratka u zemlju, ponovo preuzima dužnost komandanta Druge armije i sa njenim glavnim snagama izvodi marš-manevar preko Kočeljeva i Tekeriša. U strahovitom noćnom sudaru, na istočnim padinama Cera, porazio je 21. diviziju austrougarskog 8. korpusa i praktično riješio ishod Cerske bitke.

U najtežim trenucima tog sudara nalazio se u prvim borbenim redovima divizije. Za tu savezničku pobjedu nad Centralnim silama, 29. avgusta 1914. godine, unaprijeđen je u čin vojvode.

Njegova armija je u bici na Drini požrtvovano branila Mačvu, uspješno odbijala više koncentričnih napada nadmoćnijih austrougarskih snaga, prikovala Poćorekovu Petu armiju za obale Drine i Save i mjesecima iscrpljivala i trošila njene snage.

Kolubarska bitka i invazija na Srbiju

U Kolubarskoj bici (od 16. novembra do 15. decembra 1914) Druga armija je na desnoj obali Kolubare prvo zaustavila neprijateljski napad, a zatim učestvovala u manevarskim poduhvatima vojvoda Radomira Putnika i Živojina Mišića, što je dovelo do sloma austrougarske balkanske vojske.

Za vrijeme invazije na Srbiju u jesen 1915. godine, Stepina armija je, u sadejstvu sa timočkom vojskom, osujetila pokušaj bugarske Prve armije da kroz nišavsku zonu prodre u pozadinu glavnih snaga srpske vojske angažovane na sjevernom frontu protiv austrougarskih i njemačkih armija i time umnogome doprinijela propadanju Makenzenovih planova o brzom okruženju i uništenju srpske vojske.

Najveći uspjeh

Iako je imao značajnu ulogu u reorganizaciji srpske vojske na Krfu i njenim prvim uspjesima na frontu kod Gornićeva, na Kajmakčalanu i oko Bitolja, najveći uspjeh u vezi je sa probojem solunskog fronta i izbacivanjem Bugarske iz rata.

Tu tešku i složenu operaciju Stepina armija izvela je na način nepoznat u dotadašnjoj istoriji ratovanja. Njene trupe su u nezadrživom naletu probile neprijateljski utvrđeni front na Dobrom polju i Kozjaku i u sadejstvu sa Prvom armijom i savezničkim snagama, bez predaha, gonile razbijene bugarske i njemačke trupe sve dok, 29. septembra 1918. godine, nisu prinudile Bugarsku na kapitulaciju i otvorile put za konačno oslobođenje Srbije.

Ta vješto izvedena operacija i prva saveznička pobjeda, koju je izvojevala srpska vojska u Cerskoj bici, uvrstile su ga u red najvećih vojskovođa Prvog svjetskog rata i srpske ratne istorije.

Umro je u Čačku 27. aprila 1929. godine.

Skromnost

Uprkos ogromnim uspjesima u komandovanju i brojnim pobjedama u Prvom svjetskom ratu slavni vojvoda i u danima trijumfalnog povratka u otadžbinu ostao je skroman, nije se otimao za titule, parade i odlikovanja. Najveće priznanje za njega bilo je osjećanje da je korisno poslužio svom narodu u borbi za slobodu otadžbine.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.