Do diplome preko interneta

U eri visoke tehnologije, gdje većina urbane populacije uveliko koristi globalnu komunikaciju, sasvim je logičan prelazak na elektronsku ili onlajn distribuciju informacija, pa zašto ne i znanja.

Model učenja na daljinu obuhvata sve to, jer je pristup nastavnim materijalima studentima omogućen gdje god da se nalaze, a potreban im je samo računar i internet konekcija.

Studenti, kao i oni koji tek namjeravaju da steknu taj status, ističu da je "distance learning" sistem studija izvrstan za sve one koji žele da i pored svakodnevnih obaveza ili stalnog posla, rade na usavršavanju svog formalnog znanja i obrazovanja uopšte, a da niti jedno od toga ne bude opterećenje za ovo drugo.

- Studenti na javnim visokoškolskim ustanovama u Srpskoj od sljedeće školske godine trebali bi da dobiju mogućnost studiranja putem interneta, odnosno učenja na daljinu. Ovaj vid studiranja već određeni period organizovan je na privatnim fakultetima, a ovako praćenje nastave i polaganje ispita ima velike prednosti - rekao je predsjednik Studentskog parlamenta Univerziteta u Banjoj Luci Bojan Grebenar.

On je naglasio da studenti pozitivno ocjenjuju studiranje putem interneta, koje će uvesti novinu na fakultete.

- To predstavlja dobar pomak na javnim univerzitetima, iako se postavlja pitanje koliko će fakulteti tehnički biti u mogućnosti da ovakav vid studiranja realizuju, na što bi trebalo posebno obratiti pažnju, jer postoje određeni standardi koji treba da se ispune da bi se kvalitetno organizovala nastava - istakao je Grebenar.

Naglasio je da će trebati vremena dok se sistem učenja na daljinu na fakultetima u RS uspostavi i profunkcioniše.

- Postoji realna potreba za ovakvim načinom studiranja zbog velikog interesovanja ljudi koji nisu u prilici svakodnevno da budu na nastavi, a kojima će sada biti omogućeno da studiraju - istakao je Grebenar.

On je dodao da većina fakulteta ima obaveznu praksu, odnosno praktični dio nastave, zbog čega vjerovatno neće moći biti organizovano studiranje za sve studijske programe.

- Generalno svi fakulteti, a ne samo tehnički, imaju potrebu za praktičnim dijelom nastave, tako da će pojedini od njih, ako budu planirali studiranje putem interneta, morati posebno da regulišu tu oblast, kako bi obezbijedili kvalitetan studijski program - dodao je Grebenar.

Privatna visokoškolska ustanova "Banja Luka koledž" ima dozvolu za izvođenje nastave na daljinu, ali još uvijek nemaju studente koji studiraju isključivo putem interneta.

- Još uvijek nismo upisivali studente koji će studirati samo preko interneta, niti smo na tome posebno insistirali - kazao je direktor BLC-a Nenad Novaković. Dodao je da je trenutno studiranje na daljinu namijenjeno svim studentima koji redovno pohađaju nastavu, kao vid dopunskog proširenja znanja.

- Kada je riječ o izdavanju diploma za one koji studiraju preko interneta, tu neće biti nikakve razlike, jer će svi studenti morati da ispune svoje obaveze prema bolonjskom procesu i dolaze na fakultet kada polažu ispite - kazao je Novaković i dodao da su školarine u iznosu od 2.300 maraka, a uračunati su svi troškovi, od literature do prijavljivanja ispita.

Diplome stečene učenjem na daljinu izjednačene su i u Srbiji sa tradicionalnim diplomama. Elektronsko učenje na daljinu, prvi put prepoznaje Zakon o visokom obrazovanju koji je stupio na snagu 2005, poslije čega su mnogi fakulteti uveli programe e-učenja. U procesu akreditacije, svim fakultetima u Srbiji omogućeno je da traže i dozvolu za odvijanje nastave preko interneta.

Onlajn studiranje na fakultetima u Srpskoj

U Ministarstvu prosvjete i kulture RS rekli su da je nacrtom Zakona o visokom obrazovanju, koji je prošao javnu raspravu i čiji prijedlog će uskoro biti definisan, predloženo da se učenje na daljinu može organizovati, ali uz nekoliko uslova.

- Između ostalog, to je obavezno postojanje adekvatnih tehničkih uslova i obaveza postojanja ličnog kontakta u izvođenju određenih dijelova na svim predmetima studijskog programa, kao i obaveza polaganja ispita u sjedištu visokoškolske ustanove. Bliži uslovi i način ostvarivanja učenja na daljinu biće utvrđeni podzakonskim aktom poslije usvajanja ovog zakona - rekli su u ovom ministarstvu.

Naglasili su da je i Uredbom o uslovima za osnivanje i početak rada visokoškolskih ustanova i u postupku utvrđivanja ispunjenosti uslova, propisano da visokoškolska ustanova koja izvodi studij na daljinu mora ispunjavati određene uslove.

- Radi se o posebnoj opremi i učilima koji su neophodni za izvođenje obrazovanja na daljinu, odnosno fakulteti moraju posjedovati laboratoriju sa profesionalnom opremom za učenje na daljinu - istakli su u Ministarstvu.

Prednosti i mane

Rektor Univerziteta u Banjoj Luci Stanko Stanić smatra da mentalitet ljudi sa ovih područja još uvijek nije spreman da prihvati sistem studiranja na daljinu kako bi se na objektivan i kvalitetan način studenti obrazovali.

- Tehničke uslove nije teško obezbijediti, s obzirom na to da uređaji više nisu skupi kao ranije, tako da sa te strane gledišta ne bi bio problem uvođenja studiranja na daljinu. Međutim, još uvijek nemamo predispozicija da takav način učenja i usvajanja znanja bude dobrog kvaliteta - rekao je Stanić.

Dodaje da nema potrebe da se na javnim univerzitetima žuri sa uvođenjem e-učenja, jer je potrebno dosta stvari uraditi i u cilju unapređenja klasičnog sistema studiranja. 

Prorektor za nastavu u Istočnom Sarajevu Zoran Ljuboje je rekao da je učenje na daljinu i studiranje putem interneta korisno za studente, samo ako se nabavi sva potrebna tehnička oprema.

- Ovaj vid nastave je pozitivan, posebno gdje imamo manjak profesora ili kadrova, tako da će studenti moći da prate predavanje profesora koji su iz druge zemlje. Ipak, ne smije se zaboraviti na niz preduslova koji su potrebni da bi se izvodio ovakav način studijskog programa - istakao je Ljuboje i dodao da smatra da za sada na javnim viskoškolskim ustanovama u Srpskoj nema uslova za izvođenje takve nastave.

Na visokoškolskim ustanovama u RS dozvolu za izvođenje učenja na daljinu ima Panevropski univerzitet "Apeiron" i visokoškolske ustanove "Banjaluka koledž" i Komunikološki koledž "Kapa Fi" u Banjoj Luci.

Na internet stranici banjolučkog univerziteta "Apeiron" ističe se da je ova visokoškolska ustanova implementirala rješenje sistema za učenje na daljinu pod nazivom "Learning Cubes 2.0" čija veb bazirana e-learning platforma omogućava nastavnicima laganu organizaciju, objavljivanje, upravljanje i implementaciju edukativnog materijala.

Napominje se da je njena osnovna namjena unapređenje nastavnog procesa na univerzitetu "Apeiron".

- Usvajanje ITC (Informacione i komunikacijske tehnologije) dostignuća u nastavnom procesu obično je povezano sa učenjem na daljinu. Posljednja decenija je obilježena poboljšanjima i proširenjem elektronskih mogućnosti učenja. E-učenje je praksa koja unapređuje i gura naprijed tradicionalno učenje, a glavni ciljevi kojima smo se vodili bili su unapređenje tradicionalnog nastavnog procesa, implementacija postojećih e-learning standarda, kao i razvijanje pristupačnog i kvalitetnog sistema - stoji na internet prezentaciji "Apeirona".

Studenti smatraju da je ovaj vid studiranja maksimalno prilagođen savremenom načinu života.

Studentkinja Dijana Jeginović istakla je da je učenje na daljinu idealan način da se usklade poslovne i privatne obaveze i studij, pogotovo u ovom vremenu kada je većina u stisci s vremenom.

- Moji raniji pokušaji da završim fakultet bili su neuspješni iz prostog razloga, što je pristup informacijama, konsultacije s profesorima i ostalo bilo jako komplikovano. Za sve to bilo je potrebno da student bude fizički prisutan na fakultetu, dok je, kada je u pitanju učenje na daljinu, sve to mnogo jednostavnije jer su informacije dostupne na veb stranici - rekla je Jeginovićeva.

Iako tokom ove vrste studija profesori i studenti nemaju česte susrete i ne komuniciraju svakodnevno, ona ističe da se intenzivni kontakt ostvaruje putem i-mejla.

- Što se tiče samog nastavnog procesa na DL studiju, ja imam pozitivno iskustvo. Zadaće i rješavanje zadataka dok udobno sjedim kod kuće ili na poslu uz računar je, po mom mišljenju, nešto što mnogo više odgovara osobi koja radi i koja pored posla i fakulteta ima još i porodične obaveze - rekla je Jeginovićeva.

Dodala je da vjeruje da u onlajn studiranju leži budućnost kvalitetnog izvođenja nastave na svim fakultetima.

Uslovi za učenje na daljinu

Na Ekonomskom fakultetu u Sarajevu upisana je peta generacija studenata, koji studiraju po principu učenja na daljinu, a trenutno na svim godinama studira više od 900 kandidata.

Na ovom fakultetu istakli su da je razlog zbog kojeg je "Distance Learning" sistem uključen u svakodnevnu nastavu potpuno pragmatičan.

- Veliki broj studenata koji bi pohađali fakultet nemaju vremena za redovno studiranje (zbog zaposlenja i drugih obaveza), dok na drugoj strani bolonjski proces propisuje kontinuirane nastavne aktivnosti, pa su informacione tehnologije iskorišćene da se popuni ova praznina. Studenti mogu imati status redovnog, a opet puno rjeđe dolaze na predavanja - rekli su na ovom fakultetu.

Učenje na daljinu je program Ekonomskog fakulteta u Sarajevu koji koristi kombinovani model klasične edukacije u učionici i edukacije putem interneta.

Na ovom fakultetu kažu da studij mogu upisati osobe sa završenom srednjom školom, koje žele da nastave obrazovanje i kojima odgovara fleksibilan način studiranja.

- Studij je namijenjen svima kojima odgovara fleksibilan način studiranja, a posebno je interesantan zaposlenim osobama kojima treba diploma da bi zadržali trenutno radno mjesto ili kako bi napredovali - ističu u ovom fakultetu.

Kažu da u okviru ovog studija studenti mogu odabrati odsjek Ekonomije i Menadžmenta i Poslovnog menadžmenta ekvivalentan onom na klasičnoj nastavi.

- Postoje i mnogobrojni smjerovi iz kojih svaki student može pronaći ono što ga najviše zanima, kao što je marketing, računovodstvo, razvoj poslovnih informacionih sistema, menadžment, turizam i drugo - dodali su.

Gdje se odvijaju ispiti?

S obzirom na to da studenti dio svojih obaveza obavljaju putem interneta (kroz kvizove, zadaće, seminarske radove i slično) nema načina da se kontroliše ko u stvari iza računara izvršava te obaveze.

Ono što zahtjeva većina fakulteta jeste da student ispit polaže u učionici uz prisustvo nastavnika.

Nastava je organizovana po semestrima, baš kao i klasična nastava. Svaki semestar traje 15 sedmica, a student dolazi pet sedmica na fakultet, a za sve ostale sedmice su pripremljeni materijali koji se nalaze na internetu.

Nadležni na fakultetima kao najčešće pitanje studenata ističu upravo ovo - gdje se polažu ispiti?

Student jedan dio zaključne ocjene može "zaraditi" putem interneta, ali ispit može položiti samo ako dođe na fakultet da polaže ispit u, za to predviđenom terminu.

Ispiti se uglavnom održavaju poslije 17 časova kako bi zaposleni studenti bez potrebe ranijeg izlaska sa posla stigli da prisustvuju polaganju.

Cijena studija

Cijena studija na daljinu na sarajevskom Ekonomskom fakultetu iznosi 1.000 maraka godišnje, a omogućeno je i plaćanje na rate.

- Studij je interesantan svima, a posebno osobama koje ne stanuju u Sarajevu, a koje bi svoj studij voljele završiti na našem Fakultetu. Ako uzmemo u obzir da studenti koji nisu iz Sarajeva moraju plaćati stanarinu i hranu i za to mjesečno izdvojiti oko 400 maraka, studij učenja na daljinu svakako se isplati - dodali su na ovom fakultetu.

Studij u Velikoj Britaniji

Postoji dosta veliki izbor za studente koji žele steći diplomu putem interneta.

The Open University iz Velike Britanije nudi i dodiplomske i postdiplomske studije iz različitih područja u čak 54 smjera. Tu možete naći studij ekonomije, prava, informatike, matematike, kriminalistike, medicine, biologije, religijskih studija, evropskih studija. Na internet stranici (www3.open.ac.uk/courses) ovog fakulteta mogu se naći sve potrebne informacije za ove vrste studija.

Onlajn studiranje u SAD

Amerikanci se sve češće odlučuju za takozvano onlajn obrazovanje ili studiranje preko interneta umjesto za klasično studiranje na fakultetima.

Onlajn studiranje je zabilježilo porast od 13 procenata u SAD u odnosu na prošlu godinu, a čak 20 odsto u odnosu na nekoliko proteklih godina.

Pristalice onlajn obrazovanja

Onlajn obrazovanje, ističu rezultati nedavno objavljene studije Sekretarijata za obrazovanje SAD, bolje je prihvaćeno nego "živa" predavanja u učionici. Lideri u onlajn obrazovanju su Univerzitet Finiks, dio grupe Aplo koji ima 420.700 onlajn studenata i Kaplan gdje četvorogodišnje školovanje košta oko 65.000 dolara, dok na bilo kom drugom privatnom fakultetu student za isti program mora da izdvoji više od 150.000 dolara. Oko 4.500 američkih fakulteta ima onlajn programe.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.