Oreol mistike nad stazom Svetog Jakova
Francuski gradić Le Pi en Vele je čuven po verskom turizmu. U katedrali vizantijskog izgleda počinje najveća hodočasnička magistrala zapadne Evrope. Svake godine 80.000 turista.
Oreol mistike okružuje crni megalit na vrhu brijega Mont Kornel iznad grada Le Pi en Vele u jugoistočnoj francuskoj pokrajini Overnja, koji danas ima nešto više od dvadeset hiljada stanovnika. Od praistorije do danas, ogromna tamna bazaltna ploča na vrhu ugašenog vulkana smatra se mjestom gdje se događaju čuda. U doba keltskih Gala ona je bila centralni dio dolmena - svetilišta gdje su druidi dobijali vizije i proricali. Ranohrišćansko predanje navodi da je Le Pi en Vele treće mjesto u Evropi gdje se vjernicima javila Bogorodica, pišu Novosti.
U devetom vijeku crni megalit postao je početna tačka 1.600 kilometara dugog Puta Svetog apostola Jakova, najpoštovanije hodočasničke rute zapadne Evrope. Svake godine odavde oko 80.000 turista iz cijelog sveta kreće pješke ili na biciklu ka katedrali grada Santjago de Kompostela, u španskoj pokrajini Galiciji. Tu su po predanju, apostolski učenici sahranili Jakov Zavedejeva, jednog od 12 prvozvanih apostola. On je prvi Hristov učenik pogubljen je zbog širenja nove vjere. Iako je posječen i Jerusalimu, zavjetovao je učenike da ga sahrane u Galiciji, jer je njena obala bila prva tačka sa koje je počeo da širi hrišćanstvo u Evropi.
Putokazi na hodočasničkoj stazi Svetog Jakova su oznake školjke iz koje izlaze zraci, simbol ovog sveca ili njegovi kipovi sa obaveznim grubim pastirskim štapom. Školjke su urezane ili na ulicama, zidovima, kamenju od njegovog groba u Galiciji Le Pi en Velea odakle su prije mnogo vijekova krenuli ovi hodočasnici. U čast uspjeha tog putovanja podignut je Hram Svetog Mihaila na vrhu visoke stijene, koja kao kamena igla štrči iz gradskog jezgra. Uprkos namjeri crkvenih vlasti da to postane početna tačka slijedećih hodočašća, poklonici su i dalje put počinjali od crnog monolita u katedrali na vrhu Mont Kornela. Na strmim padinama brijega nalazi se istorijski centar Le Pi en Velea čiji su stanovnici veoma predusretljivi prema gostima.
- Sezona vjerskog turizma kod nas je počela još u 9. vijeku, pa smo stekli dosta iskustva. Ovim ulicama je od tada prošlo mnogo svijeta od kraljeva i vitezova do savremenih „bekpekera". Oni prelazak Puta Svetog Jakova, Via Podensis, shvataju kao neku vrstu sporta i način da upoznaju bogatu kulturnu baštinu srca
Njegove riječi potvrđuje i moderna američka hodočasnica obučena u planinarsko odijelo, "naoružana" štapovima za pješačenje.
- Prije dvije godine nisam uspjela da pređem cijelu stazu, ali sam u međuvremenu trenirala i ove godine ću sigurno uspjeti - rekla nam je Dženifer iz Kalifornije, dok smo se peli ka katedrali uskim uličicama između visokih kamenih zgrada iz 16. vijeka ukrašenim kipovima svetaca.
Unutrašnjost je pažljivo prilagođena modernim vremenima i potrebama turizma tako da se ne naruši duh prošlosti. Zato hodočasnici veoma rado dolaze na koncerte ili skreću u kafanice s tradicionalnim specijalitetima u dugim kamenim prostorijama koje nisu promjenile izgled još od vremena renesanse. Posjetioci pazare i suvenire u prodavnicama čuvene lokalne čipke i kopija viteške opreme.
Ipak, pravi cilj turista i hodočasnika je katedrala Gospe od Pija, spomenik svjetske kulturne baštine pod zaštitom Uneska. Do ove veličanstvene građevine s neuobičajenom vizantijskom arhitekturom na vrhu nekadašnjeg vulkana dolazi se dugim, širokim i strmim stepeništem.
- Katedrala je, kao i bazilika i crkva prije nje, podignuta oko keltskog megalita, koji je u hrišćenskom predanju jedno od prva tri mjesta u Evropi gdje se vjernicima javila Bogorodica. Ovo je i kasnije bilo mjesto vizija, pa je oko stijene sagrađena posebna oltarska prostorija - "Anđeoska odaja". Vjernice i danas dolaze da prespavaju na toj kamenoj ploči vjerujući u čudesno izlečenje - kaže Žerom Kopak iz Atut Fransa.
Naš sagovornik romaničko-vizantijsku arhitekturu i freske katedrale objašnjava uticajem koji je ostavila civilizacija Konstantinopolja na krstaše koji su učestvovali u prvom pohodu. Oni su bili fascinirani sjajem Romejskog carstva s čijim su se vojnicima tada zajedno borili protiv Turaka Seldžuka. Prožimanje kultura je bilo moguće jer još nije bilo nepremostivog razdora hrišćana stvorenog 1204. krstaškim rušenjem Carigrada. Poslije tog tragičnog događaja Put Svetog Jakova dugo je bio samo katolička poklonička magistrala. Sve do modernog doba, kad je prerastao u svojevrsnu stazu evropskog kulturnog hodočašća.
Sveti kamen
Ranohrišćansko predanje navodi da se oko 4. vijeka neizlječivo bolesnoj ženi iz Le Pi de Velea ukazala Bogorodica i rekla joj da će ozdraviti ako sjedne na crni monolit na brdu iznad grada. Bolesnica se, kaže legenda, čudesno oporavila na tamnoj stijeni keltskog dolmena gdje joj se ponovo ukazala Bogorodica i naložila da se tu napravi bazilika. Podignut je hram nad dolenom gdje su vjernici i dalje doživljavali vizije, a Pi en Vile postao je prvo episkopsko sjedište Galije. U 8. vijeku vjerski čistunci su srušili dolmen i njegove dijelove ugradili u pod crkve. Međutim, nisu uspjeli da unište legendu. Vjernici su više vjerovali tradiciji i okupljali su se u onom dijelu hrama gdje je ukopan megalit. Kad je izgrađena katedrala, megalit je izdignut i smješten u oltarski prostor.
Crna bogorodica
Znamenitost Katedrale Gospe od Pija je i kip Bogorodice sa malim Hristom koji su crni kao ugalj i optočeni zlatom. Samo u Overnji u hramovima i zamkovima koji su stanice hodočasnika na Putu Svetog Jakova postoje takve figure. Ne zna se ko je i zašto napravio crne Bogorodice, čije kopije danas stoje na mjestu originala uništenih u francuskoj revoluciji. Neki istoričari umjetnosti pretpostavljaju da su ih donijeli krstaši iz Egipta ili su naprvljene pod uticajem egipatskih kultova. Po drugoj verziji, Bogorodice su crne da bi podsjećale na monolit u Le Pi en Veleu.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
