Novi život bisera Polimlja

Zadužbina župana Dmitra Nemanjića, najmlađeg sina Vukana Nemanjića (koji je uzeo monaško ime David), jedini srednjovjekovni manastir, koji nije građen po uzoru na druge srednjovjekovne manastire,  razorena je polovinom 15. vijeka.

Davidovica je jedinstvena i po tome što je ugovor o njenoj gradnji sačuvan i čuva se u Dubrovačkom arhivu. To je jedini sačuvani ugovor o gradnji svih nemanjićkih manastira. Dimitrije David je sa dubrovačkim zidarima sklopio ugovor 31. avgusta 1281. godine i po tom ugovoru oni su imali da u mjestu Brodarevo podignu crkvu. Na osnovu tog ugovora danas se zna kako je zidana i obližnja Mileševa i svi ostali nemanjićki manastiri u dolini Lima.

Rekonstrukcija

Manastir je prvo pustošenje doživio u DžV vijeku, a u ruševinama i prepušten zubu vremena bio sve do kraja 1990-tih godina kada je "vaskrsnut" prema projektu Muzeja u Prijepolju i njegovog direktora Slavoljuba Pušice.

Davidovica  je obnovljena krajem avgusta 1998. godine.

- Manastir Davidovica je do 1957. godine izgledao kao u vremenu nakon što je polovinom 15. veka, kada je prvi put zapaljen - bio je potpuno zarušen i u stanju potpunog propadanja. Prvi put je 1957. godine tadašnji Zavod za zaštitu spomenika kulture u Beogradu, odnosno arhitekta Jovan Nešković raščistio lokalitet i obavio konzervaciju i učvršćivanje postojećih zidova manastira, jer je pretila opasnost da se potpuno zaruši - istakao je Pušica.

Naglašava da rekonstrukcija manastira Davidovica predstavlja jednu od najkomplikovanijih obnova srednjovjekovnih  nemanjićkih manastira.

- Rekonstrukcija je bila komplikovana jer je manastir porušen na onim delovima koje je najteže rekonstruisati i obnoviti, kao i iz razloga što su na severnom paraklisu ostali sačuvani značajni fragmenti freskopisa, zbog čega je rekonstrukciju bilo veoma teško izvesti i to je bio jedan od razloga zašto manastir Davidovica pre toga nikada nije bio predmet pokušaja konačne rekonstrukcije i obnove - rekao je Pušica.

U roku od godinu i po, crkva je potpuno obnovljena, uz korišćenje istog materijala - sige, koja je uzimana iz istog kamenoloma kao i u 13. vijeku, sa lokaliteta Sopotnica. Upravo zbog toga što je korišćen originalni materijal, rekonstrukcija je uspjela i danas se ne vidi razlika između starih i novih zidova. Manastir je 20. septembra 1998. osveštao blaženopočivši patrijarh srpski Pavle.

Posjete

Manastir na južnim obroncima Jadovnika, čija je crkva posvećena prazniku Bogojavljenje, danas je potpuno u funkciji i u njemu je obnovljen monaški život.

Pored crkve, do koje se stiže uskim, vijugavim putem iz Brodareva, protiče potok, tu je i parohijski dom. Od avgusta 2009. godine Davidovica je aktivni ženski manastir. Glavni manastirski sabori su Bogojavljenje (manastirska slava), Cveti i Velika Gospojina. Nastojatelj manastira je igumanija mati Darija Popović, a duhovnik manastira arhimandrit Nektarije Janković.

Vjerni narod se većim praznicima i prije obnove tu okupljao, na temeljima svetinje, a poslije rekonstrukcije masovno ga posjećuju ne samo vjernici iz regiona već i inostranstva.

- Posećuju ga organizovane grupe i pojedinci, zato što je ovaj manastir zbog svog istorijskog značaja i zbog istorijske važnosti zanimljiv svima -  naglašava Pušica. 

Značaj

Manastirska crkva posvećena Bogojavljenju podignuta je na temeljima vizantijske bazilike iz VI vijeka.

U manastiru Davidovici nalazi se grobna ploča sa štitom Nemanjića i tekstom na kojem piše da tu počiva "rab Božiji Vratko", odnosno Jug Bogdan. Prema legendi koja je u ovom kraju veoma živa, u Davidovici su poslije Kosovske bitke, sahranjeni i braća Jugovići. Selo u kojem se nalazi Davidovica zove se Grobnice, navodno po grobovima braće Jugovića, a prilikom arheoloških iskopavanja, na prostoru manastira otkriven je veći broj skeleta kao i jedan broj lobanja za koje narod vjeruje da pripadaju devetorici Jugovića i Jug Bogdanu. Carica Milica rođena je u blizini manastira.

Cijela ta istorijska priča, kao i ostaci sačuvanih fresaka iz 13. vijeka svrstali su manastir Davidovicu u najznačajnije manastire u Srednjem Polimlju, a i šire.

Ruševine

Osim manastira Mileševe, koji je nekoliko puta rušen, paljen i obnavljan, nijedan srednjovjekovni manastir u Polimlju, odnosno u limskoj dolini, dugo vremena nikada nije obnovljen.

- Čak ni u vremenu poslije 1912. godine i odlaska Turaka, za vreme Kraljevine, a i u vremenu komunističke Jugoslavije, nikada nije bilo ni pokušaja da se ijedan manastir obnovi ili rekonstruiše. I danas nemali broj srednjovekovnih manastira u limskoj dolini stoji u ruševnom stanju i u stanju potpunog propadanja - rekao je Pušica.  Dodaje da je razloga za neobnavljanje spomenika mnogo, ali da nije u pitanju nedostatak novca.

- Jednostavno nije bilo zainteresovanosti kod onih koji su odlučivali u ministarstvima, nadležnim zavodima i institucijama zaštite. Tu je i politika države, koja je, na primer u komunizmu, u ministarstvima kulture insistirala samo na istraživanjima rimskih lokaliteta - istakao je Pušica. Posljednjih dvadeset godina, dodaje, ipak su nadležno ministarstvo i institucije u potpunosti promijenili politiku prema srednjovjekovnim nemanjićkim manastirima i uopšte prema srednjem vijeku, koji nije bio dovoljno proučavan.

- Tako je u ovom periodu obnovljeno više srednjovekovnih manastira nego što je u vremenu od polovine 15. veka pa sve do 1990. godine - naglašava Pušica.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.