Sa dokumenata skinuta oznaka tajnosti: CIA pokušavala LSD-om da kontroliše ljudski um
VAŠINGTON- Američka Centralna obavještajna agencija (CIA) bila je uvjerena tokom perioda hladnog rata da su komunisti otkrili lijek ili tehniku koja će im omogućiti kontrolu nad ljudskim umom, zbog čega je započela tajni program MK-ULTRA, kako bi našla lijek za kontrolu uma koji bi bio oružje protiv neprijatelja, a koji je vodio hemičar Sidni Gotlib.
To je otkriveno nakon što je sa dokumenata CIA-e skinuta oznaka tajnosti sa eksperimenta 60-ih godina prošlog vijeka koji je sprovođen i u Kanadi pod nadzorom Evana Kamerona.
Cilj toga projekta bio je da kontroliše ljudski um pomoću droga i metoda poput hipnoze, pa je od januara 1957. do septembra 1960. godine, CIA Kameronu dala sredstva u iznosu današnjih pola miliona dolara.
Neki Gotlibovi eksperimenti prikriveno su finansirani na američkim univerzitetima i istraživačkim centrima, dok su drugi sprovedeni u američkim zatvorima i pritvorima u Japanu, Njemačkoj i na Filipinima, rekao je novinar National Public Radija (NPR) Stiven Kinzer, koji je nekoliko godina istraživao ovaj projekat.
Gotlib je inače rođen u Bronksu u jevrejskoj porodici iz Mađarske , diplomirao je hemiju na univerzitetu u Viskonsinu, gdje mu je mentor bio Ajra Boldvin, direktor tajnog američkog programa razvoja biološkog oružja, prenosi Jutarnji list.
Međutim, nuklearno oružje nadmašilo je biološko, a novo područje interesa bio je ljudski um, pa su vojni naučnici koji su istraživali psihoaktivne droge već sarađivali s CIA istraživačima koji su ih primjenjivali na zatvorenicima.
Međutim, navodi se, program je trebalo dodatno podsticati, a CIA-i je trebao "maštoviti hemičar" čija ambicija ne bi bila sputana savješću ili pravnim okvirima.
Tako je Boldvin preporučio Gotliba koji je u ljeto 1951. godine počeo da radi za CIA-u, koja je u to vrijeme bila posebno zainteresovana za LSD, koju je švajcarski hemičar Albert Hofman najprije sintetizovao 1938. godine, a pet godina kasnije i probao.
Kontrolisane studije na pacijentima koji su imali psihičke probleme pokazale su da LSD djeluje umirujuće, pa je početkom 1950-ih CIA dala nalog da Gotlib kupi sve svjetske zalihe te psihoaktivne droge, što je on i uradio i počeo da je širi po bolnicama, psihijatrijskim klinikama, zatvorima i drugim institucijama, sa ciljem da se otkrije kako ljudi reaguju na drogu i može li se ona koristiti kao sredstvo za kontrolu uma.
Naravno, sve se to odvijalo u strogoj tajnosti, a prvi volonteri u istraživanjima bili su CIA-ini agenti i naučnici, uključujući i samog Gotliba, koji je kasnije priznao da je LSD uzeo više od 200 puta.
Osim LSD-a, u eksperimentima su obilno korišćeni meskalin, kokain i marihuana, a dobrovoljci koji su tokom eksperimenata uzimali LSD, u velikom broju slučajeva su to smatrali vrlo ugodnim iskustvom i o tome su pričali svojim prijateljima, među kojima su bili pisac Ken Kejsi, poznat po knjizi "Let iznad kukavičjeg gnijezda", tekstopisac Robert Hanter i pjesnik Alen Ginzberg.
Tako je Gotlib na neki način pospiješio razvoj kontrakulture 1960-ih.
Nakon početnih eksperimenata sa LSD-om u kojima su učestvovali dobrovoljci, Gotlib je širio ispitivanja na zatvorenike.
Prema riječima jednog od zatvorenika koji je učestvovao u eksperimentu, mnogi učesnici su bili izloženi psihološkom mučenju u rasponu od elektrošoka do visokih doza LSD-a.
Primjera radi, u jednom projektu djeca starosti od šest do 11 godina kojima je dijagnostifikovana šizofrenija dobijala su LSD svaki dan tokom šest nedelja, a CIA je uvela nadzor i nad brojnim bordelima koji su bili ozvučeni da bi se proučavalo kako kombinacija seksa i droga utiče na spremnost muškaraca da odaju tajne.
Kinzer navodi da je Gotlib želio da otkrije na koji način može da se preuzme kontrola nad ljudskim umom i shvatio da je to proces iz dva dijela.
"Prvo, morali ste ''razbiti'' postojeći um. Drugo, morali ste pronaći način da u tu novonastalu prazninu ubacite novi um. Ne znamo koliko je ljudi umrlo, ali mnogi su životi trajno uništeni. Na kraju je Gotlib zaključio da kontrola uma nije moguća", rekao je Kinzer.
Projekat MK-ULTRA ugasio se 1973. godine kad je tadašnji američki predsednik Ričard Nikson smijenio Ričarda Helmsa, direktora CIA-e i Gotlibovog zaštitnika.
Međutim, prije nego što će krenuti suđenje odnosno istraga Kongresa, Helms je naredio da se svi dokumenti koji govore o monstruoznom projektu MK-ULTRA unište.
Ipak, dio dokumenata je sačuvan, a istraga koju je pokrenuo američki Kongres zasnivala se i na iskazima brojnih svjedoka.
Nakon gašenja projekta, Gotlib je nastavio da vodi CIA-in program koji je stvarao otrove i visokotehnološke uređaje za špijune, a između 1975. i 1977. godine nekoliko puta je dao iskaz pred članovima dva odbora američkog Kongresa.
Njegov advokat nazivao ga je "Dr Smrt", a sam Gotlib je tokom svjedočenja u Kongresu tvrdio da se ne sjeća ogromnih dijelova svog vremena u CIA-i, ali mnogi su ljudi spoznali da su bili žrtve njegovih eksperimenata.
Uslijedile su godine parnica i na kraju se nazirala mogućnost da Gotlib bude osuđen, ali do toga nije došlo.
Gotlib je preminuo u svojoj kući u Virdžiniji 1999. godine u 81. godini.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
