Rat u Ukrajini i oružje: Zašto nema novog naoružanja na frontu i koja je tajna ruskog “iskandera”

Ruski tenk “armata T-14”, oklopna vozila “bumerang” i “kurganjec 25”, svi prikazani na Paradi pobjede u Moskvi 2015, ne koriste se u borbama u Ukrajini. To pokazuju snimci Ministarstva odbrane Rusije i snimci i fotografije uništene i zarobljene ruske tehnike na društvenim mrežama. Naravno, zaraćene strane ne otkrivaju sve adute.

Tenkovi

Oružane snage Ruske Federacije za sada su koristile modernizovane tenkove iz serije T-72, T-80 i T-90. Međutim, nekoliko snimaka pokazuje verzije tenka T-72 s kraja 70-ih godina.

Modernizovani tenkovi iz serije T-72 su najbrojniji na bojištu i posjeduje poboljšanja počev od 1989. godine, pa sve do najnovijih unapređenja iz 21. veka. Poboljšanja su uglavnom u sferi sistema upravljanja vatrom, optičko-elektronskih uređaja i bolje prohodnosti na terenu.

Drugi po brojnosti su modernizovani tenkovi T-80. Izvorni model je tehnološki i tehnički bolji od T-72, i ima bolju prohodnost na terenu. Takođe, svi imaju dodatni oklop, a većina i aktivne sisteme zaštite koji ometaju laserske nišane protivoklopnih raketa. 
Najmanje ima najnaprednijih tenkova T-90, koji je po svim taktičko-tehničkim karakteristika, naoružanju, oklopu i optičko-elektronskim uređajima – trenutno najbolji tenk u sukobu Rusije i Ukrajine.

Svi imaju različite tipove aktivno-reaktivnih oklopa – kutija sa eksplozivom koje postavljene na tenk tako unište protivoklopni projektil.

Međutim, Ukrajinci su te tenkove uništili projektilima “džavelin” i “NLAV” koji imaju tandemo (dvostruku) bojevu glavu, gdje prva uništi aktivni, a druga glavni oklop.

Rusi su se dosjetili kako da i “džavelinu” stanu na put. Tako su na tenk, odnosno kupolu, montirali kavez. Sistem funkcioniše tako da se prva bojeva glava aktivira i uništi na rešetki, a druga neutrališe pomoću aktivno reaktivnog oklopa. Teoretski, tenk je zaštićen, ali u praksi ima više uništenih ruskih tenkova sa ovakvim trostrukim oklopom.

Ukrajinski tenkovi

Zanimljivo je da ni Ukrajinci najsavremenije tenkove ne koriste u ratu, jer ih kao ni Rusi – nemaju. Oružane snage Ukrajine raspolagale su 2021. sa samo pet najmodernijih tenkova “T-84 oplot”, ali je zato 49 isporučeno Tajlandu.

Kičmu oklopnih snaga Ukrajine u odbrani od ruskog napada čine tenkovi T-64BV i T-64 BM. Poslednji paket modernizacije je iz 2017. godine. Kao i kod ruskih, i ukrajinski tenkovi su sovjetski modeli sa dodatnim aktivno-reaktivnim oklopom, sistemima za upravljanje vatrom i unapređenim optičko-elektronskim uređajima.

Ruska oklopna vozila

Oružane snage Ruske Federacije koriste oklopna vozila, gusjeničare i točkaše stare i po nekoliko decenija. Oni su raspoređeni u mehanizovanoj pešadiji, koja nastupa zajedno sa tenkovima.

Od gusjeničara najbrojniji su MT-LB sa teškim mitraljezima i BMP-2 naoružan topom kalibra 30 milimetara. Vazdušno-desantne snage koriste oklopna vozila gusjeničare BMD-2 i 4, ali i modernizovane varijante BMD-4M i BMD-MDM. 

Modernizacija znači bolju elektroniku, optiku i preciznije naoružanje.

Od oklopnih vozila točkaša najbrojniji su BTR-80 i BTR-82A, prvi sa teškim mitraljezom iz vremena SSSR-a, a drugi je noviji, ruski i ima top kalibra 30 milimetara.

Laka oklopna vozila i MRAP (otporna na mine i napade iz zasjede) su zapravo jedina grupa borbene tehnike u ruskoj vojsci koja je potpuno nova.

Ruski laki “tigr-M” i “iveko ris” (nabavljen pre 2014) u naoružanju su vazdušno desantnih snaga, izviđača, specijalnih snaga i Rosgvardije. MRAP vozila tipa “tajfun ural” i “tajfun kamaz”, najnoviji su oklopnjaci i ruskoj vojsci i u naoružanje su ušli prije manje od 10 godina.

Međutim, ono što Rusima fali na svim tipovima oklopnih vozila, jeste dodatni oklop u vidu rešetke (što su koristili Amerikanci u Iraku i Avganistanu) koji zaustavlja projektile iz ručnih raketnih bacača RPG, najmasovnijeg protivoklopnog oružja u ukrajinskoj vojsci.

Ukrajinski oklopnjaci

Sa druge strane, Ukrajinci u borbi masovno koriste rešetkastu zaštitu. Imaju novi domaći oklopnjak BTR-4E, kao i nešto stariji BTR-3.

Ipak, snimci uništene ukrajinske tehnike pokazuju da najveći deo oklopnih snaga čine sovjetski modeli BRDM-2 za izviđanje, BMP borbeno vozilo pešadije za podršku tenkovima i oklopna borbena vozila BTR-60, 70 i 80.

Kada se govori o lakim oklopnim i MRAP vozilima, kompletno se radi o novim sistemima ukrajinskog porekla. To su vozila “kozak”, “novator” i “varta”. Svi su izrađeni po uzoru na zapadna vozila i iskustva u ratovima u Iraku i Avganistanu.

Artiljerija

Da nije slova Z i V, teško da bi se mogli razlikovati ruska i ukrajinska artiljerija na liniji fronta. Rusija ima samohodne haubice 2S3 i 2S19 kalibra 152 milimetara, i to im je osnovno artiljerijsko naoružanje i potiče iz vremena SSSR-a. Nova samohotka “koalicija SV”, za sada nije viđena na frontu.

Najbrojniji višecjevni lanseri raketa su takođe sovjetski “BM-21 grad”, “smerč”, “tornado” i “uragan”. Jedini novi sistem je bacač raketa kratkog dometa “TOS-1A solncopek”.

Najupečatljivije staro oružje su haubice D-30 iz šezdesetih godina prošlog vijeka. Riječ je o pouzdanom oružju, ali je poslednja modernizacija urađena još 1978. godine.

Ukrajina takođe koristi sovjetske sisteme, s tim da je još prvog dana rata na južnom frontu viđen stari protivtenkovski top MT-12, potpuno prevaziđen u eri brzih pokreta tenkova i oklopnih vozila.

“Tajna” ruskog “iskandera”

Kako pišu zapadni mediji, na jednom od mesta koje su Rusi gađali balističkim raketama “iskander-M” otkriveni su “mamci” ispaljeni iz ove rakete.

Ranije ruske tvrdnje da “iskander M” može da probije svaki sistem protivraketne odbrane, pokazao se kao djelimično tačan tvrdnjama obavještajnih izvora SAD da projektil posjeduje sistem ometanja neprijatelja.

Viđeni su mamci za zavaravanje raketa koje bi mogle da gađaju “iskander”, ali isto tako se u samom projektilu nalazi oprema za elektronsko ometanje radara.

Ukrajinsko “tajno” oružje

Kao vojska koja se uglavnom brani i to prije svega napadima iz zasjede, Oružane snage Ukrajine za sada su najveće gubitke Rusima nanijele lakim prenosnim sistemima za protiv oklopnu borbu “džavelin” i “NLAV” koje su dobile kao donaciju prije početka invazije, ali ta pomoć i dalje pristiže.

Poslednjih dana koriste i njemački “pancerfust”, koji je posebno ubitačan za lako oklopljena vozila i kamione. Ipak, najmasovnije protivoklopno oružje u ukrajinskoj vojsci i dalje ostaje sovjetski RPG-7, koji iako se koristi decenijama, predstavlja veoma pouzdano oružje.

Ruska avijacija

U pogledu broja aviona i helikoptera Rusi imaju proporcionalno najveću prednost u odnosu na Ukrajinu u sferi avijacije. I ruske Vazdušnokosmičke snage zaista koriste nove i moderne avione i helikoptere.

Na nebom Ukrajine prevlast u vazdušnom prostoru ostvarili su avioni “suhoj” Su-35S i Su-30SM. Za napad na ciljeve na zemlji koriste se Su-30SM, ali i nešto stariji Su-25.

Međutim, snimci velikog broja niskih preleta ruskih aviona koji bombarduju, pokazuju da Rusima fale moderni “pametni” projektili vazduh–zemlja koji se lansiraju sa većih visina.

Snimci sa terena pokazuju da Rusi kada se govori o helikopterima koriste novije modele, iako su izvorno nastali još u vreme SSSR-a. Od prvog dana i desanta u blizini Kijeva, Rusi koriste borbene helikoptere “Ka-52 aligator”, Mi-28N i Mi-24 i 35, kao i transportne Mi-17 i Mi-8.

Upečatljivo je masovno korišćenje velikog broja krstarećih raketa, posebno prvog dana napada. U početku su korišćene rakete “kalibr”, ali su se kasnije pojavile i krstareće rakete H-101 koje se lansiraju sa strateških bombardera. Takođe, veoma precizno deluju i balistički projektili “iskander-M”.

Protivvazduhoplovna odbrana

I raketni i artiljerijski sistemi za protivvazduhoplovna dejstva obe zaraćene strane su isti ili slični. I Rusija i Ukrajina koriste sovjetske lake prenose sisteme “igla” i “strela” u više varijanti i mobilne raketne sistem “osa”, “buk” i S-300.

Rusi imaju i novije artiljerijsko-raketne sisteme “pancir S1”, ali ne i najnovije verzije SM koje smo mogli videti na paradi. Ipak, na zvaničnim snimcima i fotografijama uništenih i zarobljenih, mahom se nalazi starija “tunguska”, uveden u naoružanje još 80-ih godina prošlog veka.

“Ruski padobranci koriste i laki prenosni sistem “verba”, koji je u naoružanju od 2015. godine. Od sistema novije generacije koristi se “tor M2”, koji se proizvodi nešto više od deset godina.

Ukrajinci sa druge strane imaju lake prenosne sisteme “stinger”, koji potiče iz vremena Hladnog rata ali se pokazao kao veoma efikasan, prenosi RTRS. Na putu je i britanski “starstrik”, čija je prednost lasersko nišanjenje i ne smetaju mu infracrveni mamci kojima se brane ruski avioni i helikopteri.

Lako naoružanje

Puške i mitraljezi zaraćenih strana su za laike isti. Jedina razlika je u tome što Ukrajinci imaju i starije verzije “kalašnjikova AK-47” i AKM u kalibru 7,62 milimetara, dok Rusi (izuzev specijalnih snaga) koriste AK-74 u manjem kalibru 5,45 mm.

Za razliku od borbene tehnike, balistička zaštitna oprema – šljemovi, panciri, štitnici za laktove i koljena, rukavice – kod obje zaraćene strane je u većini slučajeva novije proizvodnje.

Ruska pešadija i vazdušno-desantne snage kompletno imaju novu opremu, dok specijalne jedinice koriste specifično obojene puške i velike količine optičko-elektronske opreme.

Ukrajinski vojnici na frontu su takođe dobro opremljeni, posebno pripadnici Nacionalne garde i bataljona u Donbasu.

Dronovi

Veliku pažnju javnosti koja prati sukobe u Ukrajini izazivaju dronovi. Osim modela Tu-141 koji je pao u Zagreb, ostali dronovi su novije proizvodnje i tehnološki su poslednja riječ tehnike.

Posebno “TB-2 barjaktar” kojim su Oružane snage Ukrajine ruskoj vojsci nanele ozbiljne gubitke u više iznenadnih udara na kolone kamiona, sistema PVO i oklopne jedinice.

Oružane snage Ruske Federacije koriste mahom izviđačke dronove, ali su primjećeni i kamikaza dronovi “zala aero kub”, koji se nazivaju “lutajuća municija”. Imaju nišanski sistem, optiku i bojevu glavu, a cilj traže lutajući iznad bojnog polja.

Takođe, ruska vojska je objavila snimke uspešnog dejstva drona “inohodec”, koji se koristi i za izviđanje, ali i za gađanje ciljeva bombama i raketama mase do 50 kilograma.
 

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.