Pepeo iz Vezuva ih je prekrio, a vještačka inteligencija otkriva njihov sadržaj: Šta piše u papirusima iz Herkulanuma?

Godine 79. nove ere, vulkanska erupcija nije opustošila samo Pompeju, odnesen piroklastičnim tokom Vezuva je bio i Herkulanum, susjedni grad. Ali zbog posebnosti ove erupcije, veliki dio organske materije, poput papirusa ili drveta, uspio je da ostane sačuvan do danas.

Jedno od prvih mjesta u Herkulanumu koje su u 18. vijeku iskopali naučnici sa dvora kralja Karla III Napuljskog, bila je Vila papirusa, mjesto na kom su otkrivena nevjerovatnih blaga ispod pepela.

Ogromna raskošna vila, nekada je pripadala bogatoj rimskoj porodici, prema nekim istoričarima, tastu Julija Cezara - Luciju Kalpurniju Pizonu Cezoninonu. Između ostalog, vila je imala biblioteku sa hiljadama tomova koji sada više od dve hiljade godina kasnije, izgledaju kao male spaljene cjepanice.

First text from inside intact Herculaneum scrolls! And they’ll have more very soon… My piece for @Nature - most exciting story I’ve worked on in a long time https://t.co/rKD4dbHkiB

— Jo Marchant (@JoMarchant) October 12, 2023

Ovaj zadatak nije lak

Tokom godina, naučnici su uspjele da pročitaju neke fragmente biblioteka Vile papirusa koji su sačuvani, korišćenjem tehnika kao što su rendgenski zraci.

Ali sa napretkom novih tehnologija, posebno vještačke inteligencije, istraživači su trenutno uvjereni da se može postići mnogo veći napredak u proučavanju i čitanju papirusa Herkulanuma.

Ali da bi se to postiglo moraju da nađu neinvazivnu tehniku koja neće uticati da se raspadnu, što je veoma složen zadatak zbog crnog mastila na pozadini potamnjeloj od vulkanskog pepela i protoka vremena.

"Oni su crni kao izgorjele novine", objašnjava profesor papirologije na Oksfordskom univerzitetu Dirk Obink, koji proučava papiruse od 1983. godine.

Međutim, kada su papiruse podvrgli infracrvenom svjetlu, naučnici su bili iznenađeni kada su vidjeli da mogu da ih čitaju. Ono što ih je dodatno iznenadilo jeste činjenica da upotrebom vještačke inteligencije mogu još više olakšati pristup informacijama skrivenim u ovim papirusima.

Ranije ove godine, Univerzitet u Kentakiju organizovao je međunarodno takmičenje pod nazivom "Vezuvius Challenge" i ponudio nagradu od 660.000 evra svima koji uspeju da razviju program koji bi uz pomoć vještačke inteligencije omogućio da se pročita sadržaj prethodno analizirani rendgenskim zracima.

Protekle nedjelje, odgovorni za izazov objavili su imena prvih pobednika: Luk Faritor, student iz Nebraske, osvojio je 40.000 dolara za identifikaciju 10 slova, dok je drugi student, Jusef Nader iz Berlina, osvojio drugu nagradu 10.000 evra.

Kako su to uradili?

The Herculaneum papyri consist of over 1800 papyrus scrolls that were carbonized during the eruption of Mount Vesuvius in 79 CE. This collection represents the sole surviving complete ancient library. Today, innovative X-ray methods are finally making it possible to decipher… pic.twitter.com/y0RmoKZrRz

— Historic Vids (@historyinmemes) October 17, 2023

Algoritam koji je koristio Faritor otkrio je suptilne razlike u površinskoj teksturi papirusa. To mu je omogućilo da razazna različita slova kao što je πορφυρας, izraz koji na grčkom znači "ljubičasta" - boja koja se u starom Rimu povezivala sa moći.

Much needed good news: Huge breakthrough in deciphering the carbonised Herculaneum scrolls! https://t.co/L7tsJSeXdh

— Gareth Harney (@OptimoPrincipi) October 12, 2023

Kada je videla rezultate, Federika Nikolardi sa Univerziteta u Napulju i član komisije koja je ispitivala nalaze objavljene u časopisu Nature, izjavila je da je impresionirana i dodala da je to izgledalo kao ostvarenje sna, prenosi Nacionalna Geografija.

"Konačno gledamo u unutrašnjost jednog od ovih papirusa."

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.