Državi građanin na prvom mjestu
Danska je zemlja u kojoj postoji najmanja razlika između bogatih i siromašnih na svijetu. Evo kako izgleda život u njoj. Više od godinu ste bez posla. Niste završili fakultet i nemate neke napredne sposobnosti. Morate da otplaćujete kredit za kuću ili stan. I muž vam se bliži penziji. Ali u Danskoj ovakva osoba nije zabrinuta.
Ako ste kao pedesetjednogodišnja Lote Gelaf, koja je u januaru 2013. godine izgubila posao sekretarice, onda znate da ćete dobiti od države mjesečnu pomoć za nezaposlene u visini od 1.400 evra u periodu od dvije godine. Takođe, možete računati na besplatnu medicinsku pomoć i obrazovanje, obuku za novi posao, novčanu pomoć za djecu, izdašni penzijski sistem, novčanu pomoć za kupovinu goriva i novčanu pomoć za izdavanje, ako ste starija osoba.
Snažna socijalna mreža pomaže da se objasni zašto je razlika između bogatih i siromašnih u Danskoj gotovo najmanja među 34 razvijene zemlje svijeta. Ispred nje se jedino nalazi Slovenija koja ima znatno manju ekonomiju.
Razlog za ovu izrazito malenu razliku leži u najvećoj stopi poreza u čitavoj Evropi kao i u sistemu koji pomaže otpuštenim radnicima u pronalaženju posla i novoj obuci. Osamdeset devet procenata Danaca je reklo da svaki dan imaju više pozitivnih nego negativnih osjećanja i događaja.
- Mi ne jedemo šnicle svaki dan, ali živimo dobro - objašnjava Gelef, koja ima kuću u blizini gradića Roskildea.
Dok se razlika između bogatih i siromašnih u naprednim zemljama sve više širi, u Danskoj se to ne dešava i veliki dio Danaca danas pripada srednjoj klasi. 42 odsto radno sposobnih Danaca godišnje zarađuju između 27.000 i 54.000 evra. Samo 2,6 odsto zarađuje godišnje više od 68.000 evra.
Ideja o izdašnoj pomoći države običnim ljudima duboko je ukorijenjena u ovoj skandinavskoj naciji koja pokazuje sasvim malo znakova postojanja elita. Članovi kraljevske porodice često voze bicikl kojima prevoze djecu u javne vrtiće. Prošle zime premijerka Hele Torning-Šmit je fotografisana kako čisti snijeg ispred svoje kuće u Kopenhagenu.
Sa čvrstim socijalnim mrežama vlada je ubijedila sindikate da prihvate fleksibilno tržište rada. Prema modelu poznatom kao "Fleksi-sigurnost" kompanije mogu brzo otpustiti radnike tokom usporavanja poslovanja. Sa druge strane otpušteni radnici dobijaju obuku i savjete u stvaranju nove karijere. Ova obuka je dio danskog pristupa obrazovanju koje je besplatno za sve ljude bez obzira na godine.
Svi studenti bez obzira na godine, uz uslov da su stariji od 18 godina, imaju pravo na mjesečnu stipendiju od 750 evra pod uslovom da žive samostalno. Oni koji žive sa roditeljima imaju pravo na pola od tog iznosa.
Obrazovanje je toliko rašireno u Danskoj, koja ima 5,6 miliona stanovnika, da jednostavno ne postoji pojam - manjak sposobnog kadra. U Danskoj ne postoji precizno određena minimalna plata, mada su se sindikati i organizacije zaposlenih dogovorili da cijena rada ne može biti niža od 20-30 dolara po satu. Oni koji zagovaraju niske poreze govore da sistem sa visokim porezima, kao što je u Danskoj, predstavlja teret za ekonomiju i utiče na investicije i zapošljavanje.
Ipak, među Dancima odurnost prema velikom bogatstvu nadjačava nezadovoljstvo visokim porezima.
- Elita predstavlja nešto prljavo za Dance - objašnjava Amerikanac Kej Meliš koji je 13 godina živio u ovoj evropskoj zemlji.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
