Belgija još nije zrela da se izvini Kongu zbog mračnog doba kolonizacije

Poslanici nisu postigli konsenzus o tome da li Belgija treba da se izvini i plati reparacije bivšim kolonijama - Kongu (sadašnja Demokratska Republika Kongo), Ruandi i Burundiju, koje su postale nezavisne države između 1960. godine i 1962. godine.

Belgijski kralj Filip II je u junu 2020 godina izrazio „duboko kajanje” zbog kolonizacije, ali afrička zajednica u Belgiji je preko protesta i demontaže statua kralja Leopolda II, koji je bukvalno „posjedovao” Kongo, tražila da se država izvini za period kolonizacije i da plati reparacije.

Prije početka rada Komisije, 10 eksperata je na zahtjev poslanika sastavilo izvještaj na više od 600 stranica, a svrha je bila da pruže relevantne informacije poslanicima da bi mogli da donesu odluke. Izvještaj precizno opisuje konkretne realnosti kolonijalnog perioda i njihov dugoročni uticaj, zatim rad na sjećanju i reparacije koje bi mogle da se preduzmu i preispituje veze koje postoje između kolonijalizma, rasizma i diskriminacije, ali i kako ih okončati.

Eksperti zaključuju da je cilj da se kroz rad parlamenta „stvore društvene promjene u cilju okončanja rasizma i diskriminacije”, koji su još prisutni u belgijskom društvu.

„Kolonizacija je proširila rasističku sliku o crnim Afrikanacima. Paternalistička slika tog vremena je stereotipna slika koja je još veoma živa i često može da se čuje da je Afrikancima ples u krvi, da su nadareni za muziku, da su veseli, ali i slika da su kao mala djeca kojima je potrebno pokazati očinski autoritet”, piše Luka Katrin, pisac i specijalist za kolonizaciju u magazinu „Solider”.

Mračni period kolonizacije Konga trajao je 75 godina, do 30. juna 1960. godine, kada je Kongo potpisao dokument za nezavisnost. Na Berlinskoj konferenciji 1885. godine, velike evropske sile dokele Afriku i Leopold II, kralj Belgijanaca, dobija Kongo.

U to vrijeme, Evropljani su bili uvjereni u svoju „superiornost”, smatrali su da idu u Afriku u „civilizacijsku misiju”, a belgijski misionari odlaze u Kongo da “obrazuju autohtone i varvarske” narode. Leopold II, koji je vladao od decembra 1865. do decembra 1909. godine, prigrabio je za sebe lokalna bogatstva kaučuka i slonovače.

Belgija je gradila puteve za transport i uvela surov sistem eksploatacije lokalnog stanovništva.

Kad Kongoanci nisu dobro radili, sjekle su im ruke, bili su ubijani, a žene silovane.

Svjedočanstva o eksploataciji i maltretiranju autohtonog stanovništva pojavljuju se evropskoj štampi već 1900. godine i izazivaju ogorčenje u svjetskoj javnosti preko pisanja Konana Dojla, Džozefa Konrada i Marka Tvena, ali i belgijskog socijaliste Emila Vanderveldea.

U 1904 godini, izvještaji iz Konga alarmiraju druge evropske zemlje zbog ekstremnog nasilja i kreira se istražna komisija koja utvrđuje da Belgija šalje plaćenike da čine zvjerstva i pljačkaju zemlju.

Sadašnja Komisija za kolonijalnu prošlost nije mogla da glasa o konačnim preporukama, jer je većina bila podijeljena.

Liberali i flamanski demokrati-hrišćani nisu željeli da se u konačni tekst uključi izvinjenje i predložili su izraz „najdublje žaljenje”.

Oni smatraju da izvinjenje može da otvori zahtjev za finansijske reparacije.

U očima socijalista i ekologa, s druge strane, izvinjenje je suštinski preduslov za bilo kakav rad na pomirenju.

Socijalisti su rekli da neće da podrže tekst koji ne bi uključivao izvinjenje.

“Nažalost, umovi ljudi još nisu zreli za izvinjenje”, izjavio je Vuter De Vrind u saopštenju i podsjetio da se holandski premijer Mark Rute izvinio zbog kolonizatorske pošlosti Holandije.

Reijč „izvinjenje” je povučena iz teksta. Sve ostale preporuke su ostale skoro nepromijenjene u obliku skupštinske rezolucije.

Tih 127 preporuka se odnose na više koraka i mjera koji bi pokazali javnosti da je Belgija zaista okrenula novu stranicu o svojoj istoriji i da je svijesna da je učinjeno veliko zlo afričkom narodu.

Mere podrazumijevaju proučavanje kolonijalne prošlosti, otvaranje fonda za stipendije, skidanje pečata tajnosti arhiva ili spomenike ljudima koji su bili izloženi u zoološkim vrtovima u Belgiji.

Kolet Brakman, novinarka i poznati specijalistkinja za Afriku, izjavila je za francusku televiziju da se mora naći način kako predavati istoriju kolonizacije belgijskom stanovništvu.

“Poslije nezavisnosti Konga, ovaj predmet je skoro izbrisan iz školskih programa. Čak i u školskim udžbenicima kolonizacija se pojavila u vidu propagande, gdje se govori o civilizacijskom radu Belgije u Kongu, o otvaranju zemlje prema kontinentu...Sada moramo ponovo da uvedemo istoriju kolonizacije u školske programe i uvedemo i ovo poglavlje u istoriju Konga”, kaže ona.

Brakman smatra da belgijski narod nije podržao kolonijalizam.

“To je bio posao kralja i određene političke elite. Bilo je potrebno mnogo propagande i ubijeđivanja tokom kolonijalne ere da bi belgijsko stanovništvo počelo da daje podršku, ali nevoljno”, navodi ona.

Kaže i da ne treba zaboraviti da je u slučaju Ruande, Belgija bila prva zemlja čiji je premijer otputovao u Kigali da se izvini u ime naroda što je ostavila “na cjedilu” Ruandu tokom genocida 2000. godine.

“Kada se vratio, čestitali su mu svi skoro jednoglasno i to pokazuje da je u Belgiji mogucće izviniti se”, zaključile je Brakman.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.