Živojin Mišić - Veliki vojskovođa i oslobodilac
Živojin Mišić jedan je od najpoznatijih srpskih vojvoda i najtalentovanijih vojnih zapovjednika u srpskoj istoriji.
Odlikovan je najvišim vojnim odlikovanjima, kao što su Karađorđeva zvijezda i francuski orden Legije časti, a učestvovao je u svim srpskim ratovima od 1876-1918.
Školovanje
Mišić je rođen 19. jula 1855. u Strugariku, a od šeste godine bio je pastir. Osnovnu školu započeo je u Ribnici, a završio u Kragujevcu. U svojim memoarima Mišić je pominjao neprilike koje je imao s varoškom djecom zbog seljačkog porijekla. Gimnaziju u Kragujevcu je upisao 1868, a 1874. primljen je u Vojnu akademiju, kao 19. u rangu. Na svakom raspustu odlazio je kući u selo i vrlo često je zajedno sa svojom braćom radio i poljske radove.
Vojna karijera
Na samom početku svoje četrdesetogodišnje službe, kao pitomac Artiljerijske škole, učestvovao je u dva oslobodilačka rata protiv Turske (1876. i 1877-1878. godine). U tim ratovima komandovao je Kolubarskim bataljonom Valjevske brigade II klase i stekao prva ratna iskustva. Pored toga, završio je austrougarsku školu gađanja u Bruku na Lajti i dvogodišnju pripremu za generalštabnu struku u srpskoj vojsci.
Učestvovao je i u srpsko-bugarskom ratu 1885. kao poručnik i komandant 5. puka Drinske divizije.
Od 1898. do 1904. predavao je strategiju na Vojnoj akademiji.
Poslije Majskog prevrata bio je primoran da se penzioniše u činu generalštabnog pukovnika, navodno zbog uticaja Crne ruke, pošto je smatran previše bliskim svrgnutoj dinastiji Obrenovića, ali je reaktiviran 1909, tokom Aneksione krize na lični zahtjev načelnika Vrhovne komande generala Radomira Putnika, koji ga je učinio svojim pomoćnikom. Mišić je pomogao generalu Putniku da sastavi srpski ratni plan u eventualnom ratu sa Austro-Ugarskom.
U balkanskim ratovima Mišić je bio pomoćnik Putnika, njegova desna ruka, jer je, kako je istakao general Živko Pavlović u najtežim trenucima svojim optimizmom i čvrstinom karaktera održavao i samog Putnika u uvjerenju u dobar ishod operacija srpske vojske. Neposredno je sarađivao na planiranju i rukovođenju operacijama protiv turske Vardarske armije, zbog čega je poslije Kumanovske bitke unapređen u čin generala. Posebno se istakao pravilnom procjenom situacije prvoga dana bitke na Bregalnici. Usvajanje njegovog prijedloga imalo je presudan uticaj na dalji tok i konačan ishod odlučujuće bitke Drugog balkanskog rata. Po završetku ovog rata, Mišić je po drugi put penzionisan.
Prvi svjetski rat
Pred samo izbijanje Prvog svjetskog rata, opet je reaktiviran i postavljen za pomoćnika načelnika štaba Vrhovne komande. Tokom Kolubarske bitke, Mišiću je predata komanda nad Prvom armijom, tada u vrlo teškoj situaciji, da zamijeni njenog ranjenog i bolesnog komandanta generala Petra Bojovića. Najviše zahvaljujući njegovim ličnim naporima i znanju, Prva armija se od jedinice u rasulu pretvorila u formaciju sposobnu za borbu. Mišić je insistirao, što je tada smatrano rizičnim, na dubljem povlačenju da bi se cijeloj srpskoj vojsci dalo vremena da se odmori i popuni zalihe, što je rezultovalo napuštanjem Beograda. Međutim, njegovo kockanje se isplatilo pošto je austrougarska vojska previše raširila svoje linije snabdijevanja i teško je poražena u potonjem srpskom kontranapadu, koji je takođe započeo Mišić, a njegova armija je odigrala odlučujuću ulogu. Ovo je bila jedna od najvećih bitaka u srpskoj istoriji i Mišić je unapređen u čin vojvode.
Poslije novog združenog napada njemačke, austrougarske i bugarske vojske na Srbiju u oktobru 1915, kada se srpska vojska povukla na Kosovo, Mišić je predložio da se izvrši kontranapad. Ovaj prijedlog su odbili ostali zapovjednici armija na sastanku u Peći, i slijedilo je povlačenje srpske vojske preko Crne Gore i Albanije.
Na Solunskom frontu 1916. Mišić je komandovao Prvom armijom koja je zaustavila i natjerala na povlačenje bugarsku vojsku u bici kod Gorničeva. Pred kraj rata u junu 1918. Mišić je postavljen za načelnika Vrhovne komande i komandovao je srpskom vojskom prilikom proboja Solunskog fronta u septembru 1918.
Umro je u Beogradu 20. januara 1921, a kada je sahranjivan čitav Beograd je izašao da posljednji put pozdravi oslobodioca i stvaraoca države, najvećeg vojskovođu Prvog svjetskog rata, a prema mnogima i čitave srpske istorije.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
