ZAPISI IZ ARHIVA: Vjesnici slobode (1): Oslobodioci stigli na Aranđelovdan 1918.

Prva jedinica srpske vojske stigla je u Banjaluku vozom iz Zagreba na Aranđelovdan 1918. u 17 časova. Na željezničkoj stanici je ove vjesnike slobode dočekao cijeli grad. Iz voza izađoše major Dragoljub Lj. Bajalović i kapetan Todor B. Ilić, a "iza toga počeli su iz vagona izlaziti vojnici srpski, obučeni u pohodno odijelo sa ratnom spremom. Bilo ih je mnogo više, i vojnika i oficira, nego što je u prvi mah javljeno. Došlo je i jedno čitavo odjeljenje mašinskih pušaka, sa mnogo mazgi, telefonsko odjeljenje, jedan top itd...".

Iako se 18 godina kasnije vratio u naš grad, a 1938. mu dodijelismo i zvanje počasnog građanina, nebrojeno puta sam se uvjerio da Banjalučani o njemu ne znaju gotovo ništa. Od 1938. je i jedna od najljepših banjalučkih ulica (danas Petra Preradovića) prozvana po njemu. Danas, nakon gotovo stotinu godina, samo jedna ulica u Budžaku, ne mnogo važna, nosi ime Dragoljuba Bajalovića. Ako sam dobro obaviješten, njegova fotografija koju donosi današnji "Glas Srpske" je prva koju Banjalučani imaju priliku da vide.

Dragoljub Lj. Bajalović, od oca Ljubomira i majke Marije, rođen je 23. februara 1881. u Beogradu. Nakon završenih šest razreda gimnazije, 1897. postaje pitomac 30. klase Niže vojne akademije, odakle nakon dvije godine izlazi u činu pješadijskog potporučnika. Višu školu Vojne akademije pohađao je 1905-1907. Biće da se na vojničku karijeru odlučio pod uticajem oca Ljubomira (Beograd, 1847-1892), potpukovnika i vojnog pisca, svojevremeno ađutanta kralja Milana Obrenovića.

Upravo kad je postao pitomac, u Beogradu je formirano borilačko društvo "Srpski mač". Bajalović postaje izvanredan mačevalac. Kada je 1900. pod okriljem Vojne akademije osnovana Oficirska škola borenja, Dragoljub postaje pomoćnik Šarla Dusea, sjajnog učitelja mačevanja.

Ženio sa dvaput. Prva mu je supruga bila Knjaževčanka Anka, kći dr Milorada Gođevca, jednog od osnivača Srpskog komiteta, koji je već 1904. uputio prvu četu u Makedoniju u borbu protiv Turaka. Već godinu kasnije četnički pokret se silno razbuktao. Anka (Knjaževac, 1890 - Njujork, 1983) je prva žena koja je doktorirala na Pravnom fakultetu Beogradskog univerziteta (1932). Sa njom je stekao kćeri Katarinu (1910) i Ružicu (1914). Rastali su se 1921. Nakon dvije godine Dragoljub se oženio Splićankom Ankom Ličnih, sa kojom je stekao kći Mariju (1924).

U vojnoj službi je relativno brzo napredovao od poručnika (1904) do pukovnika (1924). I na tome je stao. Čak 16 godina, sve do 19. avgusta 1940, kada je penzionisan, nosio je čin pukovnika.

Kao komandir 1. čete 3. bataljona 4. pješadijskog prekobrojnog (užičkog) puka, kojim je komandovao pukovnik Stevan Hadžić, ranjen je u desnu šaku, ispod desne plećke i u mišicu u borbama sa Bugarima na Velikom Govedarniku 5. jula 1913.

Strašne godine Prvog svjetskog rata učinile su da mu porodica doživi golgotu nebrojenih drugih srpskih porodica. Njegova sestra Radojka zvana Rojka, prva amaterska srpska glumica, ostala je u Beogradu, dok je Natalija rat provela u izbjeglištvu. Dragoljub i njegov mlađi brat Dimitrije su podijelili sudbinu svojih saboraca na Solunskom frontu, a srednji brat, Dimitrije, u toku rata je sa užom porodicom boravio u Marseju i Nici. U "Beogradskim novinama" i "Velikoj Srbiji" iz ratnog perioda može da se pronađe niz poruka, punih ljubavi, zebnje i brige, koje su razmjenjivali članovi porodice.

U okupiranom Beogradu mu je 1917. umrla majka Marija. Gospođa Mariola, odrasla u porodici Bajalovića, a koju su smatrali i zvali sestrom, preminula je od upale srednjeg uha iste godine u logoru u Nežideru, gdje je bila zatočena sa svojom porodicom.

Zoran S. Mačkić, arhivski savjetnik, Arhiv Republike Srpske

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.