Nestala Osmanska imperija

Na osnovu akta o kapitulaciji, Turska je morala da raspusti vojsku, otvori pobjednicima prolaz kroz Crno more, pristane na okupaciju Istanbula i Bosforskog moreuza, povuče se iz Arabije, Mesopotamije, Sirije, Jermenije i dijela Kilikije.

Saveznici su tada Turskoj nametnuli i mnoge druge neprijatne obaveze, ali je Kemal-paša Ataturk odbio poslušnost i ustanovio novu tursku državu, rušenjem i monarhije i kalifata.

Osmansko carstvo osnovalo je pleme Turaka Oghuza sa zapadnih područja današnje Turske kojima je vladala Osmanska dinastija.

O istoriji Osmanlija prije XIII vijeka još je mnogo toga nepoznatog. Opšte je prihvaćeno da je osnivač osmanske države, tj. kasnijeg Osmanskog carstva, bio Osman, sin Erthogrula, jednog od turkmenskih vođa. Otac Erthogrul dobio je kao gazija od seldžučkog sultana Alaldina II feudalne posjede i zemlje zvane bejlik (bedžlik) ili emirat, sa sjedištem u gradu Sogutu, na vizantijskoj granici unutar Male Azije.

Sa pripadnicima jednog broja svog turkmenskog plemena čuvao je granicu i, kao i druge gazije, vodio prepade na vizantijsku teritoriju. Te posjede naslijedio je njegov sin Osman.

Vođe i vladari u ovom periodu bili su: Osman I (1258-1326), Orhan I (1326-1359), Murat I (1359-1389), Bajazit I (1389-1402). Poslije Bajazita 11 godina je bio period bezvlašća, to je period borbe njegova četiri sina za vlast.

Nailazi period najvećih turskih osvajanja i porobljavanja raznih naroda. Sultani koji su ga obilježili su: Mehmed I (1413-1421), Murat II (1421-1451), Mehmed II Osvajač (1451-1481), Bajazit II (1481-1512), Selim I (1512-1520) i Sulejman i Veličanstveni (1520-1566).

Porta je 1683. ponovo pokušala da osvoji Beč. Ono što nije uspjelo još prije 150 godina u vrijeme procvata Osmanskog carstva, sada se u vojnom pohodu Kara Mustafe protiv Jana III Sobjeskog pretvorilo u katastrofu i dovelo do prekretnice u obračunavanju s evropskim državama.

U igru je kao protivnik na sjevernoj granici ušla i Rusija. Car Petar Veliki postavio je sebi kao važan cilj izlazak na Crno more, što je i dobio 1695. mjestom Azov na Donu.

Iako je Osmansko carstvo sve više prelazilo u defanzivu, njegova vojna snaga je još bila vrlo velika. Godine 1711. potukli su rusku vojsku u bici na Prutu i zauzeli luku Azov. Ni danas nije sasvim jasno zašto ta pobjeda nije bolje iskorišćena.

Nakon što je moldavski vojvoda Dimitrije Kantemir prešao na rusku stranu, Osmanlije su na sve upravne položaje u Moldaviji i Vlaškoj postavile Grke iz carigradske četvrti Fanar koji su već duže vrijeme kao prevodioci igrali važnu ulogu u politici. To je trajalo sve do polovine 19. vijeka, a u dunavskim vojvodstvima to razdoblje nazivalo se fanariotska vladavina. Bili su uspješni i u sukobima s Venecijom pa su 1715. ponovo dobili Peloponez.

Nakon što se udružila s Austrijom, Rusija 1736. počinje rat s Osmanskim carstvom. Poslije početnih neuspjeha i taj rat završen je pobjedom Osmanlija, pa su mirom sklopljenim u Beogradu vratili sjevernu Srbiju i Malu Vlašku. Ovome je svakako doprinijela i modernizacija Osmanske artiljerije u čemu je značajnu ulogu imao Ahmed-paša.

Sve u svemu, ti skupi ratovi i veliki gubici u njima tokom tri desetljeća nisu doveli do značajnih teritorijalnih promjena. Poslije osmansko-ruskih ratova slijedilo je razdoblje mira dugo kao nikad do tada. Međutim, početak XX vijeka značio je kraj Osmanske carevine.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.