Liga naroda nije zaustavila ratove
Liga naroda je bila međunarodna organizacija osnovana poslije Pariske mirovne konferencije 1919. godine. Ciljevi Lige naroda su bili razoružanje, sprečavanje rata preko kolektivne bezbjednosti, rješavanjem razmirica između zemalja putem pregovaračke diplomatije i poboljšanje globalnog blagostanja.
Diplomatska filozofija Lige donosi fundamentalnu promjenu mišljenja za prethodnih sto godina. Stara filozofija, nastala na Bečkom kongresu (1815), je posmatrala Evropu kao promjenljivu mapu saveza između nacija, stvarajući ravnotežu snaga održavanjem jakih armija i tajnih sporazuma. Prema novoj filozofiji, Liga je predstavljala vladu nad vladama, čija je uloga bila rješavanje razmirica između pojedinačnih nacija na otvorenim zakonitim raspravama.
Podsticaj za osnivanje Lige je potekao od predsjednika SAD Vudroa Vilsona, mada Sjedinjene Države nikada nisu pristupile Ligi naroda zbog zabrane američkog Kongresa da postane član Lige: smatrali su da se Amerika već i previše upliće u evropska pitanja i nisu željeli više da učestvuju u evropskim međunarodnim razmiricama. Ovakvo mišljenje je bilo široko rašireno među stanovništvom Sjedinjenih Država, uprkos snažnoj želji Vilsona da Amerika postane član Lige naroda.
Ligi naroda su nedostajale sopstvene oružane snage i stoga su zavisile od Velikih sila da primjenjuju njene rezolucije, ekonomske sankcije koje je Liga odredila ili da snabdijevaju armiju, kada je to potrebno, za potrebe Lige naroda. Međutim, često su bili nevoljni da se povinuju volji Lige.
Poslije jednog broja uspjeha i nekih ranih neuspjeha tokom 1920-ih postalo je jasno da je Liga nesposobna da zaštiti od agresije Sila osovine tokom 1930-ih. Početkom Drugog svjetskog rata je postalo jasno da Liga nije uspjela u svojoj osnovnoj svrsi - sprečavanju budućih svjetskih ratova. Ujedinjene nacije je zamjenjuju po završetku Drugog svjetskog rata i nasljeđuju nekoliko agencija i organizacija koje je osnovala Liga naroda. Švedski komunistički vođa Fredrik Štum je spominjao Ligu naroda kao Imperijalističku internacionalu.
Na pariskoj mirovnoj konferenciji prihvaćen je prijedlog za stvaranje Lige naroda 25. januara 1919. Povelja Lige naroda je usaglašena od strane specijalne komisije i Liga je ustanovljena prema Djelu I versajskog sporazuma, koji je potpisan 28. juna 1919. S početka, povelju su potpisale 44 države, uključujući i 31 državu koje su učestvovale u ratu na strani Trojne antante ili joj se pridružile tokom konflikta. Uprkos Vilsonovim naporima za uspostavljanje i promovisanje Lige, zbog čega je nagrađen i Nobelovom nagradom za mir 1919. godine, Sjedinjene Države niti su ratifikovale Povelju, niti su pristupile Ligi. Liga je održala svoj prvi sastanak u Londonu 10. januara 1920. godine
Prvi zadatak je bio ratifikovanje Versajskog sporazuma, čime je zvanično okončan Prvi svjetski rat. Sjedište Lige je 1. novembra 1920. premješteno u Ženevu, gdje je održano i prvo zasjedanje Generalne skupštine Lige naroda, 15. novembra, 1920, a prisustvovali su predstavnici 41 nacije.
Sa početkom Drugog svjetskog rata postalo je jasno da je Liga omanula u svojoj osnovnoj funkciji - sprečavanju budućih svjetskih ratova. Tokom rata ni Skupština ni Savjet Lige nisu držali sastanke, a Sekretarijat u Ženevi je smanjen na najmanju mjeru, premještajući mnoge službenike u Sjevernu Ameriku.
Poslije neuspjeha da spriječi rat odlučeno je da bude formirano novo tijelo koje će zamijeniti Ligu u budućnosti. Ovo tijelo su Ujedinjene nacije. Mnogi organi Lige, na primjer Međunarodna radnička organizacija, nastavili su da funkcionišu i na kraju se pripojili UN. Na zasjedanju Skupštine 1946. godine Liga je raspustila sebe i svoje službe, mandate, a imovina je prenesena na Ujedinjene nacije.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
