Jugoslavija na čelu kolone
U Beogradu je od 1. do 6. septembra 1961. godine održana Prva konferencija šefova država i vlada nesvrstanih zemalja, kojoj su prisustvovali predsjednici 25 država i 40 predstavnika antikolonijalnih i oslobodilačkih pokreta.
Poslije šest dana rada skup je usvojio dokumenta o principima nesvrstavanja kao nezavisnog vanblokovskog činioca.
Pokret nesvrstanih se usmjerio na nacionalne borbe za nezavisnost, iskorjenjivanje siromaštva, ekonomski razvoj i suprotstavljanje kolonijalnom imperijalizmu i neokolonijalizmu. Oni su predstavljali 55 odsto stanovništva planete, većinu vlada na svijetu i skoro dvije trećine članica Ujedinjenih nacija.
Pokret nesvrstanih je međunarodna organizacija koja je brojala 120 zemalja članica koje su smatrale sebe službeno neujedinjenim s jednim ili protiv jednog od većih blokova. Svrha organizacije, kako piše u Havanskoj deklaraciji iz 1979, je da osigura nacionalnu nezavisnost, suverenitet, teritorijalni integritet i osiguranje nesvrstanih zemalja u njihovoj borbi protiv imperijalizma, kolonijalizma, neokolonijalizma, aparthejda i rasizma, uključujući i cionizam i sve oblike strane agresije, okupacije, dominacije, miješanja i hegemonije, kao i protiv blokovske politike.
Važniji članovi su bili SFRJ, Indija, Egipat i Južnoafrička Republika. Brazil nije bio stalni član Pokreta, ali je država dijelila mnogo ciljeva s Pokretom i često je slao posmatrače na konferencije Pokreta.
Iako je namjera bila da organizacija bude blizak savez kao NATO i Varšavski pakt, imala je malo jedinstva i mnoge od njenih članica su bile u savezu s jednom ili drugom velikom silom. Na primjer, Kuba je bila u savezu sa Sovjetskim Savezom tokom hladnog rata, kao i Indija, koja je mnogo godina bila zajedno sa Sovjetima u borbi protiv Kine.
Glavni grad Srbije i nekadašnje FNRJ danima se pripremao za doček delegacija šefova država i vlada 25 zemalja učesnica, ali i oko 850 novinara iz cijelog svijeta, kojima su obezbijeđeni, za to vreme, najsavremeniji uređaji i uslovi za rad. Godine 1961. izgrađeno je 40 novih ulica, rekonstruisani su vodovod i kanalizacija, kao i ulično osvjetljenje.
Goste iz inostranstva uz sve državne počasti dočekivao je predsjednik Jugoslavije Josip Broz Tito, a poslije uobičajenog ceremonijalnog intoniranja državnih himni i smotre počasnog gardijskog bataljona, lideri zemalja trećeg svijeta odvezli bi se u svoje rezidencije prolazeći kroz ulice Beograda, gdje ih je mnoštvo svijeta pozdravljalo.
Domaći mediji su tada pisali da će odluke donesene u Beogradu uticati na poboljšanje prilika u svijetu, a Titov govor sa Konferencije do detalja je prenesen čitaocima, uključujući i uvodni pozdrav: "Uvaženi šefovi i predstavnici država i vlada, gospodo, dozvolite mi da vas u ime vlade i naroda Jugoslavije najtoplije pozdravim..."
Rad konferencije prevođen je istovremeno na četiri službena jezika: engleski, francuski, španski i arapski.
Prva dama tadašnje Jugoslavije Jovanka Broz družila se sa suprugama učesnika Konferencije, a na dan njenog početka primila je i sestre predsjednika SAD Džona Kenedija, koje su u to vrijeme kao turisti boravile u Jugoslaviji.
Euforija u vezi sa Konferencijom nije jenjavala ni po njenom završetku. Mediji su pisali o srdačnom ispraćaju šefova vanblokovskih država na aerodromu, a tadašnja javnost bila je svjedok zagrljaja na rastanku Tita i predsjednika Ujedinjene Arapske Republike Gamala Abdela Nasera.
Pokret je oslabio kada je Sovjetski Savez ušao u Avganistan 1979. godine. Dok su neke države podržavale sovjetsku intervenciju, ostale članice Pokreta su se tome protivile.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
