Isusovo rođenje najljepši praznik hrišćana
Svjetlo je oduvijek simbolizovalo početak, rođenje i novi život vijekovima prije nego što je vrijeme počelo da se mjeri po Hristu. Širom Evrope ljudi su se okupljali sredinom zime, uoči solsticijuma - dana kada je noć najduža, kada dani postaju duži i počinjali slavlje uvodeći vremenom nove običaje u svoje male zajednice koje su zatim ostavljali generacijama u amanet.
Tako je i proslava Božića stigla do 21. vijeka, šarenolika koliko se samo može zamisliti. Iako hrišćanski praznik, božićnim čarolijama danas ne odolijevaju ni drugi vjernici, ali ni oni koji vjeru ne praktikuju.
Božić je danas i vjerska proslava i državni praznik, ali i kulturološki i komercijalni fenomen. Već dva vijeka ljudi širom svijeta slave Božić - hrišćani kao dan Hristovog rođenja, a ostali zbog razloga kojih je koliko i samih ljudi.
Izvjesno je da je praznik smješten u okvir zimskih paganskih svečanosti koje su se slavile i na hladnom sjeveru, ali i mnogo toplijem jugu Evrope.
Biblija ne pominje datum Hristovog rođenja, pa je tako u vrijeme ranog hrišćanstva glavni praznik bio Vaskrs. Tek u 4. vijeku crkva je uvela proslavu dana rođenja Hrista, čemu su se puritanci oštro protivili pozivajući se upravo na odsustvo tog podatka u svetoj knjizi.
Moć crkve bila je jača od bunta puritanaca. Prvobitno nazvan Praznikom rađanja, proširio se najprije do Rima 354. godine, Egipta 432. godine, zatim do kraja 6. vijeka u Englesku, a dva vijeka kasnije i do Skandinavije.
Najradosniji praznik
Proslava Božića za Srbe, Ruse i pripadnike Jerusalimske patrijaršije počinje tačno u ponoć između 6. i 7. januara. Ovu proslavu prate najljepši vjerski običaji i obredi. Božić kao spomen na Hristovo rođenje prvi put se javno pominje na početku četvrtog vijeka, a njegovo obredno praznovanje prvi put je obavljeno tek 354. godine u Rimu, za vrijeme cara Arkadija. Od ovog vremena Božić se slavi izdvojen iz zajedničkog praznovanja Bogojavljenja, u vrijeme zimskog solsticijuma, „kada Sunce ponovo počinje da raste i jača u svojoj svjetlosti i toplini, a tama da opada“.
Smatra se da je na istoku slavljenje Božića prvi uveo sveti Vasilije Veliki u Kapadokiji. Sljeduju ga sveti Grigorije Bogoslov, koji ga u Carigrad uvodi 379. godine, i sveti Jovan Zlatousti, u Antiohiji, 386. godine. Tokom petog vijeka, gotovo sve crkve širom vaseljene prihvataju slavljenje ovog hrišćanskog praznika.
Božićne praznike pravoslavni Srbi, Rusi, Grci, kao i Bugari, proslavljaju sa primjetnim razlikama. Liturgijski i molitveni dio slavlja u crkvi je isti, s tim što se Grci drže novog, gregorijanskog, a Srbi i Rusi starog, julijanskog kalendara. Tako Grci slave Božić 25. decembra, a Srbi i Rusi 7. januara. Dužina božićnog posta (šest sedmica) ista je kod ova tri pravoslavna naroda, kao i propisi o načinu ishrane koje u te dane treba poštovati.
Božićni simboli
Proslavu najradosnijeg hrišćanskog praznika prate najljepši vjerski običaji i obredi. Simbol Božića je slama, koja predstavlja jasle u vitlejemskoj pećini u koje je položen novorođeni Isus, a zatim novčići koji u slami simbolišu zlato kojim je darivan Isus.
Orasi u slami i u ćoškovima sobe simbolišu to da Bog vlada nad sve četiri strane svijeta, dok kađenje kuće predstavlja simbol smirne i tamjana kojima je, takođe, darivan Hrist. Pored ovih simbola, proslavu Božića obilježava i položajnik, odnosno gost na Božić, a najčešće je to muško dijete ili mladić, jer po riječima Spasitelja: „Ko primi dijete u ime moje, mene prima.“ Zato se položajnik prima kao sam Gospod - koji svojim rođenjem u sve domove ljudske donosi mir i dobru volju.
Neizostavni simbol Božića je i badnjak, koji predstavlja grane kojima je založena vatra po Isusovom rođenju. To je i simbol Isusa Hrista koji je u naponu svoje snage, silom svoga božanstva, raskinuo lance ropstva grijehu, preporodio čovjeka i u njemu razbuktao plamen ljubavi prema dobru, vrlini - prema Bogu, najvećem dobru, omogućivši mu spasenje od grijeha, zla i vječne smrti - smrti duhovne, kao što i mlad cerić, odnosno hrastić, silinom svojom razbuktava vatru na ognjištu, a jarkim plamenom svojim obasjava sve ćoškove domova naših.
Česnica sa novčićem smatra se važnim obrednim kolačem. Kada bude pečena, iznosi se na sto, na kojem je već postavljen božićni ručak. Česnica se lomi na onoliko dijelova koliko ima ukućana. Onaj ko dobije dio česnice u kojoj je novčić, po narodnom vjerovanju, biće srećan cijele godine. Kada se završi lomljenje česnice, ukućani jedni drugima čestitaju praznik i sjedaju za trpezu.
Pokloni Isusu
Prema predanju, Hristovo rođenje u Vitlejemu kraj Jerusalima popratila je neobična pojava, koja je predstavljala božanski znak da se nešto važno i sudbonosno dogodilo. Pojavila se veoma jarka zvijezda na nebu, a nju su slijedila trojica mudraca sa istoka da bi zapazili gdje će se zaustaviti, jer, kako im je predskazano, tu će naći novorođeno dijete koje je Spasitelj čovječanstva. Pošto se zvijezda zaustavila nad mjestom gdje se nalazio tek rođeni Isus, mudraci su ušli i darivali dijete zlatom, tamjanom i smirnom, duboko mu se klanjajući.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
