Hrabri vojskovođa i vješt političar VIDEO
Kralj Aleksandar I Karađorđević, poznat i kao kralj Aleksandar Ujedinitelj, bio je prvi kralj Kraljevine Jugoslavije.
Poslije majskog prevrata 1903. godine u kojem je ubijen posljednji vladar iz dinastije Obrenović, na vlast u Srbiji je po treći put došla porodica Karađorđević, koja je vladala sljedeće četiri decenije. Tajna zavjerenička organizacija "Crna ruka", koju su činili oficiri, poslije majskog prevrata osnažila je i imala veliki uticaj u Srbiji, a pod njenim uticajem se kralj Petar Karađorđević 22. juna 1914. godine povukao, prenijevši vršenje kraljevske vlasti na prestolonasljednika Aleksandra.
Poslije smrti kralja Petra Prvog, 16. avgusta 1921. godine, regent Aleksandar je postao kralj Srba, Hrvata i Slovenaca. Aleksandar se 1922. godine oženio princezom Marijom od Rumunije. U tom braku rođena su tri sina, Petar, Tomislav i Andrej.
Aleksandar je ostao upamćen kao hrabri vojskovođa, vješt političar i prvi Srbin koji je letio avionom, ali i po svom tragičnom kraju koji je šokirao svijet.
Ratni uspjesi
U Prvom balkanskom ratu Aleksandar je kao zapovjednik Prve armije vodio pobjedonosne bitke na Kumanovu i Bitolju, a potom 1913. godine u Drugom balkanskom ratu bitku na Bregalnici. U Prvom svjetskom ratu bio je vrhovni zapovjednik srpske vojske u bitkama na Ceru i Kolubari 1914. godine, kada je srpska vojska potpuno razbila vojsku Austrougarske monarhije.
Ponovo napadnuta 1915. godine od Njemačke i Bugarske, Srbija je podlegla u neravnopravnoj borbi. Sa mnogim gubicima srpska vojska se, zajedno sa starim kraljem Petrom Prvim i prestolonasljednikom Aleksandrom, povukla preko Albanije na ostrvo Krf, gdje je reorganizovana. Kada se kralj Petar zbog bolesti povukao od vladarskih poslova, prestolonasljednik Aleksandar je postao regent. Poslije oporavka i popune srpska vojska je iste godine odnijela veliku pobjedu na Solunskom frontu, na Kajmakčalanu. Završne operacije proboja Solunskog fronta u jesen 1918. godine srpska vojska je izvršila pod vrhovnom komandom regenta Aleksandra.
Državnički uspjesi
Poslije vojničkih došli su i državnički uspjesi. Aleksandar, kao regent, 1. decembra 1918. prima Narodno vijeće Države SHS u Beogradu i istog dana potpisuje dokument kojim dolazi do osnivanja Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.
Poslije Prvog svjetskog rata naredio je agrarnu reformu, kojom su ukinuti feudalni i polufeudalni odnosi u poljoprivredi i pravednije raspodijeljena zemlja.
Na planu unutrašnje politike, u Kraljevini SHS došlo je do ozbiljne državne krize izazvane zaoštrenim partijskim i međunacionalnim odnosima. Neprestana polemika između vladinih radikala i poslanika opozicije predvođenih HSS-om je dovela do toga da 1928. godine radikalski poslanik Puniša Račić ubije Pavla Radića i Đuru Basaričeka i teško rani Stjepana Radića, koji je kasnije podlegao povredama.
Kralj Aleksandar je, koristeći nerede izazvane atentatom kao povod, zaveo diktaturu 6. januara 1929. godine i ukinuo ustav. Dio poslanika Hrvatske stranke prava (Ante Pavelić) odlazi u inostranstvo i stvara ustašku organizaciju. Kralj je 3. oktobra preimenovao državu u Kraljevina Jugoslavija.
Pošto je kralj procijenio da su se političke prilike u zemlji smirile, proglasio je 1931. novi ustav, nazvan Oktroisani ustav.
Atentat
U spoljnoj politici, intenzivno je radio na sklapanju međudržavnih odbrambenih saveza usmjerenih protiv sila koje su težile reviziji Versajskog sistema mirovnih ugovora.
Prilikom posjete Francuskoj, u koju je otputovao da bi učvrstio odbrambeni savez protiv nacističke Njemačke, kralj Aleksandar ubijen je u Marselju 9. oktobra 1934. godine. Atentat su izvršile hrvatske ustaše i makedonska VMRO, a atentat je snimljen.
Njegova smrt duboko je potresla čitavu Jugoslaviju.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
