Gimnazija poslije Drugog svjetskog rata

 Međutim, tek okončan rat i radikalne političke i ideološke promjene iskale su mnogo truda i sredstava da bi se nastava iole normalizovala. Povrh svega, trebalo je sanirati ozbiljno oštećenu staru zgradu Realke, pa je improvizovana nastava održavana u zgradi bivše Građanske škole.

“Partizanska gimnazija”

Već novembra iste godine ta, do tada Mješovita gimnazija, podijeljena je na Mušku i Žensku, čime su, odmah po oslobođenju, najavljene promjene i reforme koje će obilježiti cijeli poratni period. Uporedo s tim, za nesvršene gimnazijalce koje je rat istjerao iz učionica otvorena je tzv. “Partizanska gimnazija”, u vidu ubrzanih kurseva, kako bi ti đaci “uhvatili priključak” sa vršnjacima. U skladu sa političkim i ideološkim promjenama, iz nastave su istisnute vjeronauka i njemački jezik, a uvedeni ruski jezik, i to u svih osam godina, predvojnička obuka, a nekoliko godina kasnije i moralno vaspitanje. U jesen 1947. završena je obnova “Bastilje”, u koju se useljavaju učenici Muške i Ženske gimnazije, Škole za opšte obrazovanje radnika (“Večernja škola”), Tečaja za oficire JNA, a od jeseni 1949. i Niže mješovite gimnazije, koja je već iduće školske godine preseljena u zgradu Poreske uprave. Početkom 50-ih godina prilike se sređuju. Ukupan broj učenika u Muškoj i Ženskoj gimnaziji “pada” na oko 1.300. Godine 1954. biće stvorene dvije pune mješovite gimnazije, ali će one već dogodine biti transformisane u Realnu gimnaziju i osmogodišnju školu. Time će i banjalučka gimnazija, konačno, postati savremena četvorogodišnja srednja škola, u koju se upisuju učenici poslije završene osmogodišnje osnovne škole. Desetak godina poslije rata uvode se i učeničke radionice (električarska, bravarska, krojačka, stolarska), debatni i esperanto klub i marksistički kružok. Mala matura je opstala sve do 1952, a velika je 1959. transformisana u završni ispit sa maturskim radom, kome se 1962. dodaje i ispit iz srpskohrvatskog jezika.

Zemljotres

Šezdesete godine su u cijeloj zemlji najavljivale doba relativnog blagostanja, sreće i opšteg progresa. Međutim, u Banjaluci neće biti tako, a za to će se ovaj put pobrinuti priroda. Naime, u nedjelju, 26. oktobra 1969. Banjaluku i širu okolinu pogodio je strašan zemljotres. Skoro cijela Gimnazija, većina učenika (bezmalo hiljadu), uključujući profesore i ostalo osoblje škole, evakuisani su u Crikvenicu, Novi Vinodolski i Selce, gdje će biti nastavljena školska godina. Po okončanju nešto skraćene školske godine, uslijediće dirljiv povratak u još neobnovljenu “krajišku prestonicu”. Sljedeća školska godina započeće u dvorištima i barakama Osnovne škole “Braća Pavlić” (danas “Ivo Andrić”) i Tehničke škole, te dijelom u prostorijama Radničkog univerziteta, a od decembra 1970. nastaviće se u novoj, još nedovršenoj, osnovnoj školi u Boriku. U međuvremenu, ostaci stare Realke će, uz suze i nevjericu mnogih Banjalučana, biti minirani, a kao pomoć grada Sarajeva na mjestu nekadašnje Medicinske škole u ulici Zmaj Jovinoj nići će novi moderni objekat od crvene cigle. Zgrada sa 17 učionica, zbornicom, čitaonicom, bibliotekom, fiskulturnom salom i ostalim prostorijama dovršena je krajem 1971, a svečano otvorena 15. januara 1972. Osnivanje Pedagoške akademije, viših škola i, konačno, Univerziteta (1975) potisnulo je Gimnaziju sa neprikosnovenog prvog mjesta po značaju u gradu. Međutim, ona je i dalje ostala elitna srednja škola, iz čijih su klupa regrutovani najbolji studenti.

Sekcije

Sedamdesetih godina XX vijeka u Gimnaziji su uspješno djelovala mnoga društva i sekcije, od kojih valja pomenuti list “Orfej” (pokrenut još 1965), Hor (1971), Literarno-debatni klub, Estradni klub EKG (1972), Atelje (1978) i Muzičko-vokalni sastav “Klasovi Krajine” (1978), koji su izvodili česte i kvalitetne programe, nerijetko praćene i od vangimnazijske publike. Pošto zemljotres nije dozvolio obilježavanje 75. rođendana, 1975. je svečano obilježena 80. godišnjica Gimnazije. Tim povodom je izdata obimna monografija “Banjalučka realka”, iz pera profesora i direktora Mate Džaje. Krajem 1990. ukinut je Zakon o srednjem usmjerenom obrazovanju, a odlukom Skupštine opštine u Banjaluci od 8. maja 1991. škola je (ponovo) zvanično osnovana. Nedugo poslije toga izbio je još jedan rat koji će dovesti do novih nedaća. Mnogi profesori i učenici nesrpske nacionalnosti će napustiti Gimnaziju i Banjaluku a, s druge strane, u njima će se naći njihove srpske kolege izbjegle iz Hrvatske i drugih dijelova Bosne i Hercegovine. Rat i ratna psihoza su donijeli i mnoge druge nevolje: pomjeranja polugodišta ka ljetnim mjesecima usljed nedostatka struje i grijanja, nestašicu udžbenika i nastavnih sredstava, česte traumatične situacije, opštu nemaštinu i borbu za golu egzistenciju.

U međuvremenu, 1993. godine donesen je novi nastavni plan i program za gimnazije u Republici Srpskoj, kojim su predviđena tri smjera: opšti, društveno-jezički i prirodno-matematički. Dejtonskim sporazumom okončan je rat u Bosni i Hercegovini, ali su mnogi problemi, prije svega materijalni, i dalje aktuelni.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.