Borba protiv gladi i komunizma
Maršalov plan za ratom porobljene evropske zemlje počeo se provoditi od aprila 1948. godine, odmah po usvajanju u američkom Kongresu 31. marta. Tim planom, nazvanim po njegovom tvorcu, američkom državnom sekretaru Džordžu Maršalu, dodijeljena je pomoć od 15 milijardi dolara evropskim zemljama za obnovu poslije Drugog svjetskog rata.
Bio je to bio službeni plan SAD o obnovi poslijeratne Evrope i suzbijanju uticaja komunizma poslije Drugog svjetskog rata.
Plan je nudio takvu vrstu pomoći i Sovjetskom Savezu i njegovim saveznicima, ali samo ako bi oni napravili političke reforme i prihvatili neke spoljne kontrole. Plan je djelovao četiri godine počevši od jula 1947. godine. Maršalov plan je imao fond od 13 milijardi dolara.
Džordž Maršal je rekao diplomcima univerziteta Harvard da je Evropa u veoma ozbiljnom stanju poslije razaranja u Drugom svjetskom ratu i da Sjedinjene Države moraju da učine sve u svojoj moći kako bi se ekonomija evropskih zemalja oporavila. Maršalov govor na Harvardu bio je osnova takozvanog Maršalovog plana, četvorogodišnjeg programa ekonomske pomoći.
Godine 1947., dvije godine pošto su topovi utihli, veliki evropski gradovi i dalje su bili u ruševinama. Glad je bila rasprostranjena, dok je veoma oštra zima dovela do najgore žetve u posljednjih stotinu godina. Poslije oslobađanja od nacističke dominacije, zapadnoj Evropi je prijetila opasnost od haosa. Leri Blend istoričar u fondaciji "Džordž Maršal" kaže: "Glavni motiv za pokretanje Maršalovog plana bio je haos u zapadnoj Evropi. To ste mogli da vidite i ako ste redovno išli u bioskop. U žurnalima prije filma, mogli ste da vidite svakodnevne probleme u Evropi. Prizori izgladnjelih žena i djece svakako su ostavili utisak na Amerikance. Ali, i snaga komunističkih partija u Francuskoj i Italiji bila je veoma zabrinjavajuća."
Dok je istočna Evropa bila pod sovjetskim uticajem, komunističke partije u Italiji i Francuskoj bile su veoma uticajne. Nezaposlenost je bila masovna, a industrija u zastoju. Poslije obezbjeđivanja neophodne hrane i odjeće, Maršalov plan se fokusirao na ključne elemente ekonomije. Rudnici uglja bili su među prvim primaocima pomoći. Bez uglja za fabrike, evropska ekonomija nije mogla da se oporavi.
Problem je što se zapadna Evropa uglavnom snabdijevala ugljem iz njemačkih rudnika, koji su bili teško oštećeni u bombardovanju tokom rata. Nijemci nisu bili u mogućnosti da obnove proizvodnju u ovim rudnicima, ali su SAD pružile neophodnu opremu, kao i pomoć za gradnju stanova za radnike i njihovu zdravstvenu zaštitu.
SAD su insistirale da evropske zemlje sarađuju i da i druge zemlje imaju koristi od njemačkog uglja za fabrike i grijanje. SAD su odobrile 13 milijardi dolara pomoći, što bi u današnjem novcu iznosilo oko 100 milijardi dolara, za ukupno 16 zemalja, tokom četiri godine. Možda je najvažniji efekat Maršalovog plana bio njegov uticaj na moral zapadnih Evropljana. I bivše neprijateljske zemlje, Njemačka i Italija, bile su uključene.
Britanski lider Vinston Čerčlil nazvao je Maršalov plan "najnesebičnijim potezom u istoriji". Oporavak poslije najrazornijeg rata u istoriji bio je dramatičan. Bruto domaći proizvod zapadne Evrope porastao je za 32 odsto tokom četiri godine Maršalovog plana. Doveo je do ekonomskog buma koji je trajao čitavu generaciju i pružio okvire za povezivanje koje će kasnije prerasti u Evropsku uniju.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
