Bombama na srpsku kulturu
U Beogradu je 1832. godine osnovana Narodna biblioteka Srbije. Dimitrije Davidović proslijedio je pismo Knjazu Milošu o ustrojstvu Biblioteke. Osnovana je u knjižari Gligorija Vozarevića. Inicijalni fond činili su pokloni Vozarevića i drugih srpskih kulturnih poslenika.
Za dan osnivanja uzima se 28. februar 1832. kada je Dimitrije Davidović poslao pismo knezu. Novembra iste godine knjaz Miloš odredio je da se po jedan obavezni primerak dostavlja novoosnovanoj biblioteci.
Uspon u radu Narodne biblioteke nastao je 1853. godine kada je ukazom kneza Miloša uvedeno zvanje državnog bibliotekara u rangu profesora Velike škole. Izvjesno vrijeme biblioteka je bila u sastavu Državne štamparije, zatim Ministarstva prosvjete, a 1870. postala je samostalna ustanova.
U njemačkom bombardovanju Beograda aprila 1941. potpuno je uništena zgrada Biblioteke na Kosančićevom vencu, pri čemu je izgorjelo oko 300.000 knjiga, od kojih su neke bile raritetne i od neprocjenjive vrijednosti, ne samo za srpsku kulturu. Uništen je i knjižni fond od oko 500.000 svezaka, kao i zbirka od 1424 ćirilična rukopisa i povelje (12-17. vijek), kartografska i grafička zbirka od 1.500 brojeva, zbirke od 4.000 naslova časopisa i 1.800 naslova novina, zatim značajna i nedovoljno proučena zbirka turskih dokumenata o Srbiji, inkunabule i stare štampane knjige i cjelokupna prepiska značajnih ličnosti iz kulture i političke istorije Srbije i Jugoslavije. Osim toga, nestali su svi inventari i katalozi. Iz stare zbirke rukopisa sačuvan je samo jedan rukopis koji je u tom trenutku bio van biblioteke. Neki od rukopisa koje se čuvaju ili su čuvani u Narodnoj biblioteci su: Letopis popa Dukljanina (beogradski rukopis), Nikoljsko jevanđelje, Minhenski psaltir, Ćirilični Rampacetov bukvar iz 1597. godine i drugi. Najstariji rukopis je Beogradski parimejnik iz 13. vijeka.
U vrijeme kada je bibliotekar bio Janko Šafarik (1861-1869) biblioteka je preseljena u Kapetan-Mišino zdanje i tu je dočekala Prvi svjetski rat. Tokom Velikog rata biblioteka je ostala bez svojih prostorija pa je 1920. godine za njene potrebe otkupljena "Kartonaža Milana Vape" na Kosančićevom vencu.
U aprilu 1946. godine biblioteka dobija zgradu nekadašnjeg hotela "Srpska kruna" na kraju Knez-Mihailove ulice. U toj zgradi se nalazi Biblioteka grada Beograda. Poslije Drugog svjetskog rata fond Narodne biblioteke je znatno dopunjen poklonima i legatima, a među darodavcima su bili Milan Rakić, Miloš Crnjanski, Desanka Maksimović, Tihomir Đorđević, Ljubica i Danica Janković, Ljubomir Micić, Ljubica Cuca Sokić i drugi. Tokom i poslije rata obnavljani su fondovi i već 1958. imala je 335.000 knjiga.
Narodna biblioteka Srbije od aprila 1973. nalazi se u namjenski građenom zdanju na Svetosavskom platou u Beogradu. Postojeća zgrada Narodne biblioteke na Vračaru, koju je projektovao arhitekta Ivo Kurtović, ubraja se u spomenike kulture.
Najpoznatiji upravnici Narodne biblioteke bili su: Filip Nikolić, Đuro Daničić, Janko Šafarik, Stojan Novaković, Jovan Bošković, Nićifor Dučić, Milan Đ. Milićević, Dragiša Stanojević, Stojan Protić, Ljubomir Jovanović, Jovan Tomić, Miloš Zečević…
Tokom 2014. završeno je obnavljanje trezora Odeljenja za arheografiju i fototeku, u kojem se čuvaju rukopisi i stare štampane knjige.
Biblioteka je 26. aprila 2012. potpisala Protokol o saradnji sa Narodnom i univerzitetskom bibliotekom Republike Srpske, što predstavlja garanciju očuvanja jedinstvenog srpskog duhovnog i kulturnog prostora. Protokolom je utvrđeno da će dvije biblioteke jedna drugoj poklanjati sve publikacije, te da će zajedno učestvovati u nacionalnim i međunarodnim projektima.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
