Počelo Cezarovo računanje vrijeme
Julijanski kalendar je nastao reformom rimskog kalendara, a uveo ga je Julije Cezar 46. godine prije nove ere. Na snagu je stupio 45. godine p.n.e. Izabran je poslije konsultacija sa astronomom Sozigenom Aleksandrijskim, vjerovatno zamišljen tako da aproksimira trajanje tropske godine, poznate bar od Hiparhovog vremena.
Redovna godina kalendara ima 365 dana, podijeljenih u 12 mjeseci. Svake četvrte godine se dodaje prestupni dan. Tako julijanska godina ima prosječno 365,25 dana.
Julijanski kalendar je u nekim zemljama (naročito pravoslavnim) ostao u upotrebi do 20. vijeka kao nacionalni kalendar, ali je generalno zamijenjen novijom verzijom, tj. gregorijanskim kalendarom.
Još uvijek ga koriste neke nacionalne pravoslavne crkve (među kojima srpska i ruska), Sveta gora u Grčkoj i Berberi u sjevernoj Africi. One pravoslavne crkve koje više ne koriste julijanski kalendar nisu prihvatile gregorijanski, već revidirani julijanski kalendar, po prijedlogu naučnika Milutina Milankovića.
Uobičajena godina prethodnog rimskog kalendara se sastojala od 12 mjeseci, ukupnog trajanja 355 dana. Pored toga, povremeno je između februara i marta bio umetan 27-dnevni interkalarni mjesec. Ovaj prestupni mjesec je bio formiran umetanjem 22 dana poslije prva 23 ili 24 dana februara, a preostalih pet dana februara je postajalo posljednjih pet dana interkalarisa. Efekat je bio dodavanje 22 ili 23 dana godini, čime se dobijala prestupna godina od 377 ili 378 dana.
Prema kasnijim piscima, Cenzorinu i Makrobiju, idealni interkalarni ciklus se sastojao od redovnih godina sa 355 dana, koje su se smjenjivale sa prestupnim godinama, koje su naizmjenično imale 377 ili 378 dana.
Po ovakvom sistemu, četiri rimske godine bi prosječno imale po 366,25 dana, što bi proizvodilo odstupanje od jednog dana godišnje u odnosu na početke godišnjih doba. Makrobije opisuje jedan dalji rafinman, po kojem bi u osam od 24 godine bile samo tri prestupne godine (umjesto četiri), svaka sa po 377 dana. Ovim bi u intervalu od 24 godine njihova prosječna dužina iznosila 365,25 dana.
Ako bi se ovim sistemom upravljalo ispravno, rimska godina bi u prosjeku ostajala približno usklađena sa tropskom godinom. Ali, ako je izostavljano previše interkalacija, kako se događalo tokom Drugog punskog rata i građanskih ratova, kalendar bi se brzo razišao sa tropskom godinom.
Pored toga, pošto se o interkalaciji često odlučivalo prilično kasno, prosječan rimski građanin često nije znao koji je datum, naročito ako je bio udaljen od grada. Iz ovih razloga, posljednje godine predjulijanskog kalendara su kasnije bile poznate kao "godine konfuzije".
Problemi su se naročito zaoštrili tokom godina Cezarovog pontifikata, pred reformu, 63-46. p.n.e., kada je umetnuto svega pet interkalarnih mjeseci, umjesto osam, i nijedan tokom pet rimskih godina prije 46. p.n.e. Reformom se namjeravao ispraviti ovaj problem trajno, stvaranjem kalendara koji bi ostao u skladu sa Suncem i bez ljudske intervencije.
Prvi korak reforme bio je usklađivanje početka kalendarske godine (1. januar) sa tropskom godinom, tako što bi godina 46. p.n.e. bila duga 445 dana, čime su nadoknađene interkalacije propuštene tokom Cezarovog pontifikata. Ova godina je već bila produžena sa 355 na 378 dana umetanjem redovnog prestupnog mjeseca u februaru. Kada je Cezar dekretirao reformu, vjerovatno ubrzo po povratku iz afričkog pohoda krajem kvintilisa (jula), dodao je još 67 (22+23+22) dana, umetanjem dva vanredna mjeseca između novembra i decembra.
Njihove pojedinačne dužine su nepoznate. Pošto je 46. p.n.e. bila posljednja u nizu nepravilnih godina, ova ekstra dugačka godina se naziva "posljednja godina konfuzije". Prva godina funkcionisanja novog kalendara bila je 45. p.n.e.
+++
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
