Dragan Davidović: RTRS ima recept za uspjeh

Rekao je to u intervjuu za "Glas Srpske" Dragan Davidović, generalni direktor Radio-televizije Republike Srpske, koja je 19. aprila proslavila svoj 20. rođendan.

* GLAS: RTRS slavi 20 godina postojanja. U tom periodu doživjela je brojne transformacije, ali i onu suštinsku iz državne televizije u Javni medijski servis RS. Koliko je danas shvaćena uloga Javnog servisa Srpske?

DAVIDOVIĆ: Uloga javnih servisa, pa i Javnog servisa RS, je da profesionalno i objektivno informišu javnost, emituju obrazovni, kulturni i zabavni program, edukuju i rade u ime građana. Naravno, uloga Javnog servisa RS je da štitimo interese i prava građana RS i Srpske u cjelini i da budemo predvodnici integracije društva kroz sve vidove programskih sadržaja. To podrazumijeva emitovanje raznovrsnog radijskog i TV programa, kao i sadržaja multimedije iz svih krajeva Republike Srpske. Kao Javni servis RS imamo obavezu da tretiramo politička pitanja, otvaramo društvene probleme, pratimo sportska i kulturna dešavanja u RS, dajemo obrazovne sadržaje, govorimo o problemima boraca, zaposlenih i nezaposlenih, brojnih udruženja, da pratimo tradiciju boračkih jedinica, emitujemo religijske programe i slično. Sve ove obaveze Javni servis RS izvršava u punom kapacitetu.

* GLAS: Javni servis RS direktno prenosi brojne manifestacije i događaje iz raznih segmenata društvenog života RS. Koliko je to gledan program i koliko novca i snage on realno iziskuje?

DAVIDOVIĆ: U principu, to nije gledan program i ne može se mjeriti sa komercijalnim programima kupljenim na svjetskim ili regionalnim tržištima. Ali obaveza Javnog servisa, za razliku od komercijalnih televizija, je da prikaže ono što se događa u RS i zbog toga u direktnim prenosima RTRS emituje sjednice parlamenta, teniske turnire u RS, prenosi kulturne manifestacije poput "Dučićevih večeri", "Andrićevih staza", "Kočićevog zbora" i mnoge druge. Kao Javni servis RS prenosimo svečane akademije posvećene republičkim praznicima, liturgije za velike crkvene praznike i još mnogo toga. Na svakom direktnom prenosu radi od 50 do 70 zaposlenih na RTRS-u, reportažna kola su na terenu i često se zbog tih sadržaja mijenja programska šema, što je za svaku TV stanicu veoma nezahvalno. To su veoma skupi programi, jer nisu pokriveni ni marketinškim blokovima, ali su nezamjenjivi sa stanovišta uloge Javnog servisa i identiteta Republike Srpske.

* GLAS: Često se u Narodnoj skupštini RS mogu čuti pritužbe, posebno opozicije, da je malo direktnih prenosa iz parlamenta. Da li su te pritužbe realne?

DAVIDOVIĆ: Radio-televizija RS iz Narodne skupštine emituje televizijski program, ima direktan radijski prenos cijelog toka zasjedanja, kao i stalni prenos svih sjednica na portalu "rtrs.tv." Činjenica da se cijeli tok svakog zasjedanja može pratiti na sajtu i u programu Radija RS govori o našoj potpunoj otvorenosti i demokratičnosti kada je u pitanju odnos RTRS-a prema radu Narodne skupštine. Posebno potenciram prenose na Radiju RS, jer se oni mogu pratiti u automobilu, u parku, u šetnji, u domovima svih građana RS, na radnom mjestu i slično. To nije slučaj sa televizijom i televizijskim prenosima. Televizija RS, koja ima samo jedan kanal, ne može u potpunosti da urušava svoju programsku šemu izvan uspostavljenih principa kojim se rukovodimo još od 2003. godine kada je sadašnja opozicija bila na vlasti i kada joj nije smetao ovaj način praćenja sjednica Skupštine u TV programu. Od tada se uređivački principi nisu mijenjali, s tim što smo otprije dvije godine uveli cjelokupne prenose sjednica na portalu i Radiju RS.

* GLAS: U čemu je onda problem i da li je RTRS spremna da nekoj komercijalnoj TV stanici prepusti praćenja cijelog toka sjednica Skupštine?

DAVIDOVIĆ: Realno, problema nema, izuzev što se čini da je nekim poslanicima, ipak, više stalo da se gledaju na TV ekranu, nego što se slušaju njihove diskusije na Radiju RS.

Svaki dan rada Narodne skupštine košta Radio-televiziju RS oko 3.000 KM. Ono što javnost ne zna je činjenica da mi snimamo cjelokupan tok Skupštine koji se gleda na našem portalu. Naravno, nemamo ništa protiv da prodamo prenose svakoj komercijalnoj televizijskoj kući koja to želi. Na kraju krajeva, istraživanja javnog mnjenja, koja za potrebe RTRS-a redovno sprovodi agencija "Ipsos Stratedžik marketing", iz marta ove godine pokazuju da je ogromna većina građana RS zadovoljna načinom izvještavanja RTRS-a iz Narodne skupštine.

* GLAS: Javni servis RS, kao i većina javnih servisa u Evropi, ali i svijetu, finansira se prvenstveno iz RTV takse. Da li je to održiv način finansiranja?

DAVIDOVIĆ: Oko 75 odsto prihoda Javnog servisa RS čini RTV taksa, 20 odsto je marketing i oko pet odsto su ostali prihodi među kojima je najveća stavka rentiranje objekata za prenos i emitovanje programa, kojih RTRS ima oko 110 u Republici Srpskoj. RTV taksa je po zakonu definisana kao porez na posjedovanje televizijskog i radijskog aparata i to nije usluga. Dakle, domaćinstvo koje posjeduje TV ili radijski prijemnik bez obzira na to da li gleda ili ne gleda RTRS, voli li taj program ili ne, obavezno je da plaća RTV taksu. Javni servis je nacionalna institucija, stub ovog društva i mora da se finansira kao što se iz poreza finansira policija, obrazovanje, zdravstvo, Narodna skupština ili Vlada. Stepen naplate RTV takse kod nas je izvanredno visok i iznosi oko 90 odsto i na nivou je zemalja zapadne Evrope. RTRS je uspostavila sistem naplate koji može da bude uzor kako treba da funkcioniše jedno zrelo društvo. Naravno, drugi je problem što smo zakonski RTV taksom vezani za Javni RTV sistem BiH i što je u Federaciji nizak stepen naplate RTV takse, što skoro dovodi do raspada sistema, kao što je i cijelo društvo u raspadu.

* GLAS: Šta mislite o inicijativi SDS-a da bude ukinuta RTV taksa, a RTRS finansirana iz budžeta Srpske, FTV iz budžeta Federacije, a BHRT iz budžeta BiH?

DAVIDOVIĆ: Kao generalni direktor Javnog servisa RS nemam ništa protiv, ukoliko budžet RS može da podnese izdvajanje oko dva miliona KM na mjesečnom nivou i ako se promijeni zakon. Neke evropske zemlje su na taj način regulisale finansiranje svojih javnih servisa. Ono što je neprirodno u ovoj inicijativi je činjenica da Predsjedništvo SDS-a, a ni funkcioneri drugih partija, nisu kontaktirali sa menadžmentom Javnog servisa RS kako bi dobili stručno mišljenje ljudi koji se bave tom problematikom i koji mogu da ukažu na moguće probleme i prednosti ostvarivanja te inicijative.

* GLAS: Rekli ste na koji način se RTRS finansira. Već osam godina Javni servis RS, kao javno preduzeće, posluje pozitivno i to u trenutku kada se svi javni servisi u regionu, ali i u EU, suočavaju sa ozbiljnim finansijskim problemima.

DAVIDOVIĆ: Ponosni smo na činjenicu da osam godina poslujemo pozitivno i da smo jedini javni servis od Beča do Ljubljane, preko Sarajeva, Zagreba, Beograda i Skoplja koji posluje u plusu. Plate su redovne, obaveze izvršavamo redovno, uplate za porez i PDV ne kasnimo nijednog dana. Naravno, finansijska kriza pogodila je i nas, ali možda bismo se sopstvenim snagama još sa lakoćom nosili sa tom krizom da nismo oporezovani na godišnjem nivou za gotovo 1,4 miliona KM samo po osnovu poreza na plate zaposlenih.

* GLAS: I pored krize, Televizija RS polako useljava u novi RTV dom, gdje je čeka najsavremenija digitalna oprema. Sve to mora da je iziskivalo velike finansijske izdatke?

DAVIDOVIĆ: Često se može čuti da smo "dobili" novi RTV dom. Nismo ga ni od koga dobili, već smo ga izgradili sopstvenim sredstvima. Tako smo sada podigli kredit u IRB-u od pet miliona KM i kupili novu digitalnu opremu. Na međunarodnom tenderu pobijedila je austrijsko-njemačka kuća "BFE", čiji stručnjaci ovih dana završavaju montažu opreme. Možda je, ipak, vijest da je i ovaj međunarodni tender prošao bez ijednog problema, kao i svi dosadašnji tenderi i javne nabavke u RTRS-u, a njih godišnje ima oko 1.000. Niko nikada nije čuo ni za jednu aferu u vezi sa poslovanjem RTRS-a, a svi revizorski izvještaji bili su bez zamjerke. Mi smo tako shvatili svoju nacionalnu ulogu i to je naš recept za uspjeh.

* GLAS: Da li se instalisanjem te opreme završava opremanje cijelog RTV doma?

DAVIDOVIĆ: To je samo dio opreme koji nam je potreban, vjerovatno oko 40 odsto. Treba nam još novih digitalnih kamera, a samo rasvjeta za veliki studio košta najmanje 600.000 evra. Međutim, sa ovom opremom koju smo sada kupili uspjećemo konačno da emitujemo TV program iz sopstvenog RTV doma. Iz podstanarstva u Banskom dvoru TV RS će definitivno izaći poslije 20 godina 15. juna kada će svi produkcini segmenti biti spremni za emitovanje programa da gledaoci ne bi osjetili preseljenje. Iz Banskog dvora odlazimo i regulisali smo sve svoje finansijske obaveze prema toj instituciji, izmirili sve zakupe i platili čak i one obaveze nastale 1998. godine, platili smo i struju za cijeli Banski dvor za posljednjih pet godina.

* GLAS: Kako ćete krenuti sa emitovanjem uz pomoć nove digitalne opreme kada nije digitalizovan predajnički sistem?

DAVIDOVIĆ: Ovim će RTRS ostvariti svoj dio obaveza i digitalizovati proces proizvodnje programa. Ostaje da BiH digitalizuje veze, predajnike i da građanima subvencioniše kupovinu uređaja za prijem digitalnog signala. Tačno je da BiH to još nije to uradila, a da je RTRS za taj pokušaj kažnjena od strane RAK-a sa 100.000 KM. Ipak, ostaje zapisano u istoriji da je Radio-televizija Republike Srpske prva pustila digitalni signal u BiH.

* GLAS: RTRS je počela i sa formiranjem nacionalnog video i audio arhiva. Šta je uloga i smisao toga?

DAVIDOVIĆ: Nastojaćemo da prikupimo sve što je snimano na području Republike Srpske u bilo kom formatu i u bilo kom vremenu. Prihvatićemo i otkupićemo i filmske trake i kasete bilo da su one nastale u institucijama ili su privatno vlasništvo. Nastojaćemo da prikupimo što više video i audio materijala iz vremena rata i poslije toga i sve ćemo digitalizovati i omogućiti korisnicima pristup. Već do sada smo digitalizovali audio materijal Radio Banjaluke, sve ploče iz muzičke arhive Radija RS i Radija Banjaluke smo prebacili u digitalni format. Ovih dana počinje digitalizacija cjelokupne video-arhive za koju će biti potrebno idućih pet godina rada. Ovakav nacionalni arhiv je ogromno blago Srpske, jer u arhivi RTRS-a je 50.000 sati programa u kojem je otisnuta krvna slika Republike Srpske i njene istorije.

* GLAS: Povod za ovaj intervju je 20. rođendan Radio-televizije RS. Možete li da podsjetite naše čitaoce kako je nastala RTRS?

DAVIDOVIĆ: RTRS, odnosno Srpska radio-televizija, nastajala je gotovo istovremeno u dva centra, u Banjaluci i Palama. U Banjaluci se razvijala iz nekadašnjeg ITC TV Sarajevo, koji se nalazio upravo u Banskom dvoru, a u Palama je grupa iskusnih novinara i tehničkog osoblja koji su izbjegli iz Sarajeva formirala krajem aprila i početkom maja 1992. drugi RTV centar. Oba studija su u gotovo nenormalnim tehničkim uslovima stala rame uz rame sa svojim narodom u stvaranju Republike Srpske i njenih institucija. U tim teškim ratnim vremenima neke naše kolege su stradale na novinarskim zadacima, jer RTRS je uvijek bila dio ovog društva, i kada se slavilo i kada se plakalo. Od 1993. dva centra su ujedinjena u Srpsku radio-televiziju ili današnju Radio-televiziju RS.

* GLAS: Da li ste zadovoljni programom RTRS-a i mogu li se u tom segmentu očekivati novi sadržaji?

DAVIDOVIĆ: U uslovima u kojim radimo i prema zahtjevima koji se pred nas postavljaju programi svih sektora i TV i Radija RS i multimedije mogu se ocijeniti kao dobri. RTRS ima veoma visok rejting povjerenja građana Republike Srpske. Martovsko istraživanje "Ipsos Stratedžik marketinga" utvrdilo je da se RTRS po kredibilitetu nalazi na drugom mjestu u Srpskoj i to na ljestvici 14 institucija koliko je bilo ponuđeno javnom mnjenju. O tome kakav je program RTRS-a, ali i novim projektima, moći će se realnije razgovarati poslije 15. juna.

* GLAS: Nedavno ste reizabrani za novi petogodišnji mandat na čelu RTRS-a. Koja je vizija razvoja Javnog servisa RS, a koju imate namjeru da sprovedete?

DAVIDOVIĆ: Pet idućih godina nosi sa sobom dramatične promjene u televizijskoj tehnologiji, u razvoju interaktivne televizije, digitalne tehnologije u prenosu i emitovanju. Zbog svega toga program koji sam ponudio Upravnom odboru imao je više od 100 strana i u njemu je sadržan gotovo do tančina plan razvoja svakog segmenta. U toj studiji date su projekcije prostornog i razvojnog potencijala IT centara RTRS-a, ulaganje u kadrove, dalji brzi tempo razvoja multimedije, ali i projekcija finansijskog i tehničkog razvoja, kao i programa TV, Radija i multimedije. U tom smislu veoma osjetljivo pitanje je odnos RTRS-a prema Javnom RTV sistemu BiH. Smatrao sam da sam upravo zbog osjetljivosti ovih problema bio dužan da se ponovo kandidujem za funkciju generalnog direktora i zaokružim pozicioniranje, prestrukturisanje i stabilizaciju RTRS-a. Kada taj posao bude gotov znaću da se povučem.

Mandat

* GLAS: Opozicija Vam spori mandat i tvrdi da ste izabrani treći put na funkciju na šta po zakonu nemate pravo?

DAVIDOVIĆ: Prvi put sam za generalnog direktora RTRS-a izabran 2003. do 2007. godine. Redovni mandat vršio sam u trajanju od četiri godine. Zakonom koji je usvojen 2006. godine i prelaznim i završnim odredbama jasno je i imperativno naloženo da Narodna skupština RS mora birati novi UO, koji mora da bira novog generalnog direktora. Usvajanjem novog zakona mandat generalnog direktora po starom zakonu je prekinut. Po novom zakonu biran sam 2007. godine prvi put na ovu funkciju. Dakle, po zakonu usvojenom 2006. godine, ovo je moj drugi mandat na čelu RTRS-a. I u tome nema ništa ni sporno, ni nezakonito, što zna i opozicija, koja u svom političkom programu očigledno ima jedan važan cilj, a to je da na svaki način i u svakoj prilici pokuša da destabilizuje RTRS. Sadašnja opozicija, a nekada vlast u RS, rijetko je bila konstruktivan sagovornik Javnog servisa. Uglavnom su nametali probleme i izmišljali slučajeve po onoj narodnoj "dabogda se sami sobom bavili". Zašto i za čiji račun to rade jednom će se otkriti do kraja. RTRS je uprkos svemu tome 20 godina dio svih nas, a tako će i ostati.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.