Božidar Forca za "Glas Srpske": Znali smo svaki naredni potez NATO saveza

Kaže ovo za “Glas Srpske” general-major u penziji i bivši načelnik Uprave za strategijsko planiranje Vojske Srbije Božidar Forca, koji se 24. marta 1999. godine, kada je otpočela NATO vojna akcija na slamanju i pokoravanju Jugoslavije, odnosno Srbije, nalazio na mjestu šefa analitičke grupe predsjednika Jugoslavije Slobodana Miloševića.

- Nažalost u to vreme nije bilo nikog ko bi im se usprotivio. Rusija i Kina su bile nemoćne i slabe, za razliku od danas - navodi Forca dodajući kako vjeruje da NATO nikada neće odgovarati za počinjene zločine ni pred jednim sudom, jer SAD to neće dozvoliti.

Ističe i da to što je u to vrijeme obavljao tako osjetljiv posao još nije u prilici da govori o nekim stvarima, jer se one i dalje vode kao državna tajna, iako bi, kako je istakao, imao štošta reći i otkriti.

- Bili smo u izuzetnom neravnopravnom položaju, jer se tada protiv nas diglo čak 13 NATO zemalja. Ali uspevali smo da nađemo način da adekvatno odgovorimo za vreme čitave vojne akcije, koja je trajala 78 dana. Mogu slobodno reći da je tadašnja vojska SRJ bila ozbiljan protivnik NATO snagama. U 95 odsto slučajeva smo znali gde će i kada udariti. Tome smo prilagođavali i svoju vojnu taktiku, praveći lažne položaje, ali je i bio princip - udari pa beži. To smo više nego uspešno izvodili, o čemu govori i to da nismo imali velikih ljudskih gubitaka, osim onih koji su podvedeni kao kolateralna šteta, kako ih je NATO nazvao - kaže Forca.

Dodaje da i sama činjenica da NATO nikad svojom čizmom, za sve vrijeme trajanja ove akcije, nije kročio na tlo tadašnje Jugoslavije, odnosno Srbije, govori da su oni respektovali jugoslovensku vojsku i strahovali od eventualnog kopnenog obračuna.

- Amerika se dobro opekla u Vijetnamu. Zbog toga su oni na nama primenili novi vojni model, koncept koji podrazumeva bombardovanje svih ključnih tačaka, pa i civilnih objekata, da bi stvorili atmosferu bespomoćnosti i beznađa. Da unište moral i duh. NATO je prvobitno mislio da će se cela akcija završiti mnogo ranije, za mesec dana. Kako je vreme prolazilo, i oni su postajali sve nervozniji i bezobzirniji. Upotrebljavane su čak i takozvane pauk i grafitne bombe pa i one sa osiromašenim uranijum, a mete su sve češće bili i sami civili - kaže Forca.

Dodaje i da je, nažalost, NATO gotovo sve to vrijeme imao i veliku pomoć iz Srbije, odnosno Crne Gore. Navodi da su pojedini političari iz opozicije, koji su kasnije bili dio DOS-ove elite, pomagali NATO snagama, pri tome tražeći da bude nastavljeno sa bombardovanjem, dok Srbija potpuno ne klekne. Smatrali su, kako kaže, da će tako lakše doći na vlast, što se kasnije i desilo.

- Neću govoriti o imenima, ali se oni mogu prepoznati - poručio je na kraju Forca.

Njegov kolega po uniformi, pukovnik u penziji Sreten Egerić, koji je te 1999. godine bio komandant graničnog bataljona na državnoj granici prema Albaniji, kaže da je i 25 godina od NATO bombardovanja SRJ, teško bez emocija govoriti, jer se, kako je istakao, radilo o klasičnoj agresiji. Kako kaže, tog 24. marta, kada je otpočeo masovni napad, bio je samo pokušaj da se završi sa igrom koja je započeta mnogo ranije, sa raspadom SFRJ.

- Radilo se o brutalnom obračunu NATO-a sa jednom malom zemljom, što pokazuje i broj žrtava među civilima. Nažalost još se ne zna koliko ih je tačno poginulo od NATO bombi. Neki nezvanični podaci govore o čak 4.500 žrtava, koje su NATO zvaničnici nazivali kolateralom. Takođe, uništen je i veliki broj infrastrukturnih objekata, koji nikako nisu mogli biti vojne mete, kao što su mostovi, pa i bolnice i crkve - prisjeća se Egerić.

Navodi i da nikakva tajna nije da su u ovoj agresiji NATO snaga na SRJ učestvovale i regularne kopnene snage susjedne Albanije, sa pješadijom, artiljerijom i tenkovima. Radilo se o redovnim vojnim snagama ove zemlje, ne računajući pri tome razne dobrovoljce i strane plaćenike i naravno terorističku vojsku Kosova.

- Nekada je bilo pravilo da kada neko s druge strane, a na granici, okrene pušku prema vama, to se klasifikovalo kao međudržavni incident. Oni ne samo da su okrenuli oružje, već su nas i napali iz Albanije. Prva žrtva u mojoj jedinici bio je jedan mladići rumunske nacionalnosti. Ali ono što mi je nekako i danas ostalo najviše urezano u sećanje jesu oči tih mladića, ali i njihova odlučnost da brane svoju domovinu. Za sve to vreme niko od njih nijednom nije rekao: “Neću i ne mogu”. Ne mogu se setiti imena jednog desetara, koji je jednom prilikom istupajući ispred stoja, a krećući na zadatak rekao: “Gospodine pukovniče, računajte da nećemo obrukati vašu brigadu, a ni vojsku i narod. Podsetio bih da su sve to mladići od 19 do 21 godine. Oni su preko noći postali kao da imaju 30 ili 40. A koliko se radilo o hrabrim momcima govori i epska bitka na Košarama, protiv brojčano daleko nadmoćnijeg protivnika - naglasio je Egerić.

Prema njegovim riječima i pored te ogromne NATO sile odbrana SRJ je bila više nego uspješna, a o čemu, kako kaže, govori i da su prema zvaničnim podacima oborena dva NATO aviona, a od kojih je jedan bio i i famozni - nevidljivi F117, do tada ponos vojske SAD.

- Drugi avion je bio F16, a u njemu je leteo američki oficir, koji je danas, ako se ne varam, komandant ratnog vazduhoplovstva SAD. Prema nezvaničnim podacima pogođeno je i oštećeno čak 60 vazduhoplova - rekao je Egerić.

- Podsetio bih i da su negde 30. marta od strane vojske uhvaćena i zarobljena tri NATO izviđača, odnosno američka vojnika, koja su “hamerom” iz Makedonije upala na KiM. Zarobili su ih pripadnici rezervnog sastava, a ne neke specijalne jedinice vojske Jugoslavije. To je izazvalo veliki šok kod američkih vojnih stratega - naveo je Egerić, dodajući da se nikada ne smije zaboraviti na tih 78 dana, a pogotovo jer je tadašnja SRJ poslužila i kao eksperiment za testiranje zabranjenih kasetnih i bombi sa osiromašenim uranijumom.

Crna statistika

NATO je svoju vojnu akciju, agresiju na SRJ započeo 24. marta 1999. u 19.45, a prve bombe pale su na Kosovo i Metohiju, zatim na Beograd, Niš, Novi Sad, Leskovac, Podgoricu, Sombor, Suboticu i Herceg Novi. Vazdušni napadi su bez prekida trajali 78 dana, a tokom tog perioda teško su oštećeni infrastruktura, privredni objekti, škole, zdravstvene ustanove, medijske kuće, spomenici kulture, crkve i manastiri. Pričinjena šteta je procijenjena na oko 30 milijardi dolara. Konačan broj žrtava ni do danas nije poznat, a procjene se kreću između 1.200 i 2.500 poginulih, od čega 126 djece. Bilo je i oko 5.000 ranjenih. Inače tokom ove operacije izvršeno je 2.300 vazdušnih udara po 995 objekata širom zemlje, a 1.150 borbenih aviona lansiralo je blizu 420.000 projektila ukupne mase 22.000 tona. Napadi su prekinuti 10. juna, nakon potpisivanja sporazuma o povlačenju jugoslovenske vojske i policije sa Kosova i Metohije. NATO je kasnije priznao da je bacio dvije tone municije sa osiromašenim uranijumom na jug Srbije, a 13 tona na Kosovo i Metohiju, iako neki podaci govore da se radi o čak 35 tona. Za 11 sedmica bombardovanja SRJ lansirano je 1.300 krstarećih raketa te izručeno 37.000 kasetnih bombi, od kojih je poginulo oko 200, a ranjeno više stotina lica.

Binel

Bivši francuski major Pjer-Anri Binel u vrijeme dok je obavljao dužnost šefa kabineta francuskog predstavnika pri NATO-u, dao je generalu Vojske SRJ Jovanu Milanoviću plan mogućih NATO ciljeva u Srbiji, pokušavajući da spriječi bombardovanje. Po otkrivanju Binelovih aktivnosti, sud u Parizu ga je prvo zbog špijunaže ražalovao, a onda i osudio na pet godina zatvora, od čega tri uslovno. Iz ćelije je, sa skraćenom kaznom, izašao 2002. godine.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.