Tužbe protiv institucija na nivou BiH: Milioni isparili, krivce niko ne traži
SARAJEVO - Iako je po osnovu izgubljenih sudskih sporova koje pokreću zaposleni u institucijama na zajedničkom nivou vlasti kasa utanjena za više od 25 miliona maraka samo u posljednjih pet godina, ni to nije upalilo alarm kod nadležnih i dovelo do kažnjavanja, uprkos stalnim upozorenjima pravobranilaca i revizora u BiH.
Izgubljene parnice u sudovima godinama predstavljaju veliki problem za budžet institucija BiH, a lani su, prema podacima objavljenim u najnovijem izvještaju revizije o izvršenju budžeta za 2021. godinu, troškovi po osnovu pravosnažnih sudskih presuda iznosili 2,5 miliona i veći su za 127.059 KM u odnosu na godinu ranije.
Gledajući strukturu, na glavni dug se odnosi 1,7 miliona, kamate 390.368 KM, troškove parničnog postupka 401.919 te izvršnog postupka 30.642 KM.
Pravosnažne presude su, kao prethodnih godina, posljedica mahom sporova iz radnih odnosa, naknade materijalne i nematerijalne štete fizičkim i pravnim osobama i slično. Podsjećajući da su krajem 2020. usvojene izmjene zakona koje bi trebalo da zaustave tužbe protiv pravosudnih institucija BiH od strane onih koji u njima rade, a po osnovu ranijih presuda Ustavnog suda da i sudije i tužioci imaju pravo na naknade za prevoz, topli obrok, odvojen život i troškove smještaja, revizori navode da je i lani značajan broj sporova vođen po ovom osnovu.
Procjene su da će u narednom periodu doći do pada tužbi po ovom osnovu, a u dokumentu je ukazano da se dobar dio parnica odnosi i na naknadu štete za neosnovan boravak u pritvoru te na sporove u vezi sa formacijskim činovima i raspoređivanjem osoblja u Ministarstvu odbrane BiH, koje je na prvom mjestu po broju tužbi čija vrijednost premašuje 13 miliona.
- Revizijom je, između ostalog, utvrđeno da revidirane institucije nemaju praksu ni cjelovite mehanizme ispitivanja i utvrđivanja odgovornosti za pokrenute/izgubljene sudske sporove - piše u dokumentu uz naglasak da je i Pravobranilaštvo, institucija koja zastupa BiH i tužene institucije u sudnicama, ukazalo da su u 2021. imali više predmeta nego godinu ranije.
Iz Kancelarije za reviziju je Savjetu ministara BiH i drugim nadležnima preporučeno da detaljno analiziraju uzroke parničnih i drugih sporova na nivou institucija BiH i identifikuju rizike i rizične tačke, bilo da se radi o neadekvatnim rješenjima u aktima ili nepravilnom postupanju u sprovođenju istih što je bilo okidač za pokretanje sudskih sporova.
- Od ključne važnosti je da nadležni uvedu ili propišu praksu/mehanizme utvrđivanja odgovornosti radi eventualnog nedomaćinskog, nemarnog i nezakonitog postupanja koje je proizvelo te sporove - upozoreno je.
Da bi institucije trebalo da sprovode preporuke revizora, ali i da to nije tako u praksi, ne kriju u Centrima civilnih inicijativa gdje prate finansijsku disciplinu i sprovođenje datih zadataka. Podvlače da revizija ne smije da bude sama sebi svrha i da se iste preporuke ponavljaju iz godine u godinu.
- Od 47 preporuka u reviziji o izvještaju o izvršenju budžeta institucija BiH za 2021. čak 22 su ponovljene jer nisu realizovane u proteklom periodu. Jedna je i ona koja se odnosi na troškove pravosnažnih sudskih presuda te potrebu analize uzroka parničnih i drugih sporova protiv institucija, sa ciljem utvrđivanja rizika u daljem postupanju, te povećanja odgovornosti. Nažalost, to se nije desilo - kazala je za “Glas Srpske” Ana Lučić, menadžer za odnose s medijima CCI-a.
U CCI-u traže da od konstituisanja novog saziva Parlament BiH djelovanje prilagodi odnosu institucija ka revizorskim preporukama, te obezbijedi pokretanje pitanje odgovornosti za one koji su dozvolili sporne izdatke.
- Nerealizacija preporuka ostavlja prostor za netransparentno trošenje novca. Loša praksa nepostupanja po revizorskim preporukama mora biti zaustavljena - zaključila je Lučićeva.
Sporne kamate
Revizori su, tokom analize, utvrdili i da je bilo nepravilnosti prilikom obračuna kamata na adresi Ministarstva finansija i trezora BiH.
- Od marta 2020. godine do novembra 2021. godine, kamate su obračunavali u visini 12 odsto, iako je u martu 2020. godine na snagu stupio zakon kojim je visina smanjena na deset odsto. Pogrešno obračunate zatezne kamate u tom periodu posljedica su nedostatka praćenja izmjena propisa koji regulišu tu oblast - navedeno je u revizorskom izvještaju.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
