Šta Srpska može očekivati od povratka jednog od ključnih tvoraca Dejtonskog sporazuma

Kaže ovo za “Glas Srpske” bivši diplomata Vladislav Jovanović komentarišući odluku vašingtonske administracije da “ekipu na Balkanu” pojača još jednim iskusnim i prekaljenim diplomatom Džejmsom O'Brajenom koji više nego dobro poznaje ove prostore.

On je početkom ovog mjeseca i zvanično stupio na dužnost pomoćnika državnog sekretara SAD za evropska i evroazijska pitanja, čime postaje i nadređeni izaslaniku SAD za zapadni Balkan Gabrijelu Eskobaru, a u njegovoj političkoj biografiji upisani su i Dejton, ali i pregovori u Rambujeu. Riječ je o čovjeku koji je bio i savjetnik američke državne sekretarke Medlin Olbrajt, a njegov zadatak, kako smatra Jovanović, biće da svojim autoritetom doprinese da Bajdenova administracija zaokruži onaj dio ciljeva koje je zacrtala za Balkan.

Prema mišljenju Jovanovića, to se prije svega odnosi na pitanje Kosova, da se Beograd natjera da prizna nezavisnost ove samoproglašene države, a onda i na utapanje Srpske u unitarnu BiH.

- Bogovi sile žele završiti projekte iz devedesetih. Zbog toga i šalju tešku artiljeriju. Ali ta artiljerija nije više toliko moćna kao nekada, jer je pomalo zarđala, a i situacija u svetu je daleko drugačija od one pre 20 ili 30 godina. Ta i takva spoljna politika Vašingtona je u poslednje vreme ogoljena i demaskirana i zato ne verujem da vraćanje ljudi iz prošlosti u sadašnjost može doneti neke rezultate - smatra Jovanović.

Kako kaže, Beograd, ali i Banjaluka u narednim sedmicama i mjesecima treba da očekuju novu rundu pritisaka, jer je O'Brajen vjerovatno dobio jasne direktive. Kada je u pitanju BiH, odnosno Republika Srpska, to je da se nastavi sa tihom revizijom Dejtonskog mirovnog sporazuma, što podrazumijeva dalje slabljenje unutrašnjeg suvereniteta.

- To su ciljevi NATO-a, ali i EU. Oni to više i ne kriju. Zbog toga je i otvorena ta priča o imovini entiteta. Zbog toga je tu i Kristijan Šmit, da se nadležnosti iz entiteta prenesu na centar, a onda i da BiH uđe u NATO. U tim okolnostima vlasti Srpske moraju da nastave u istrajavanju doslednog poštovanja potpisanih međunarodnih ugovora. Nema druge. Dejton ne sme biti raspakovan, mora ostati nedodirljiv. On u Srpskoj treba da bude poput svete krave. Svi oni koji su gazili po međunarodnom pravu moraće zbog toga jednog dana odgovarati. Znaju to i oni, te zato primenom meke sile žele “legalizovati” svoje nezakonitosti. Taj zadatak sada ima O'Brajen - navodi Jovanović.    

Dodaje i da, iako smo svjedoci da je međunarodno pravo izgubilo na smislu, zbog svih dešavanja u svijetu i Srbija i Srpska treba da insistiraju na njemu i da čekaju neka bolja vremena, kada zakon sile više neće važiti.

Kako kaže, koliko god ga se neki odricali, to je nešto što se ne može olako preskakati. 

- Istina, ima zloupotreba, ali zloupotrebljava se nešto što postoji. Neće to moći doveka. Verujem da je toga svesno rukovodstvo Srpske koje vodi odlučnu borbu za očuvanje onog što je potpisano u Dejtonu. I to je jedini alat koji je delotvoran u borbi protiv tih bogova sile, jer je to teren na kom se oni, zbog svojih politika, i ne snalaze baš najbolje. I na to stalno treba ukazivati, posebno onim zemljama koje su uspele ostati nepodložne zapadnom uticaju i tražiti podršku od njih u svim relevantnim međunarodnim institucijama - kaže Jovanović.

Američki drim tim

Poslije ambasadora Kristofera Hila, učesnika u Dejtonu, i šefa Centra za globalni angažman Džejmsa Rubinija, bliskog saradnika Medlin Olbrajt, na ove prostore dolazi čovjek koji je povezan i sa Dejtonom i sa Olbrajtovom, ali i sa pregovorima u Rambujeu. Prema riječima bivšeg diplomate Vladislava Jovanovića, O'Brajen je učestvovao u kreiranju gotovo svih istorijskih događaja na Balkanu. Kako kaže, kao specijalni savjetnik Olbrajtove i Klintona on je bio u američkoj delegaciji za vrijeme pregovora u Rambujeu, dodajući kako se on, pored Hila i Ričarda Holbruka, smatra jednim od ključnih ljudi u stvaranju Dejtonskog sporazuma.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.