Srbija još 17 godina otplaćuje kredite SFRJ, u subotu stiže rata "teška" 25 miliona evra

I pored neospornog privida prosperiteta, zlatnih sedamdesetih - godina razvoja, odlazaka na ljetovanje i odlazaka na zimovanje, legendi o kupovini čitavog namještaja za trosobni stan sa jednom platom, kupovine kola bez ikakve glavobolje - tužna je istina da je sve to bila posljedica - politike zaduživanja. 

Prema podacima koji su dostupni u mnogobrojnim institucijama (uključujući i Narodnu banku Srbije), u vrijeme Titove smrti, SFR Jugoslavija bila je dužna između 18 i 20 milijardi dolara. Ovaj dug bio je rezultat politike intenzivnog zaduživanja tokom 1970-ih, kada je Jugoslavija koristila međunarodne kredite za finansiranje ekonomskog rasta, modernizaciju industrije i infrastrukturne projekte.

Međutim, zbog inflacije, deficita platnog bilansa i globalne ekonomske krize, otplata ovih dugova je otežana, a u godinama koje su uslijedile nakon Titove smrti, Jugoslavija je nastavila da se suočava sa problemima u vraćanju dugova, što je na kraju dovelo do ekonomske krize i doprinijelo političkoj nestabilnosti koja je kulminirala raspadom zemlje početkom devedesetih.

U trenutku raspada države - SFR Jugoslavija je dugovala oko 23 milijarde dolara. Naravno, većina nas bi se gorko nasmijala, znajući javno dostupne podatke o dugu Srbije u ovom trenutku, međutim - ne smiju se zaboraviti dvije stvari.

Prije svega, ako mislite da je 23 milijarde dolara 1991. isto što i danas - naravno - griješite. Prema podacima Biroa za  statistiku rada (Zvanična agencija federalne vlade u SAD - najbliže domaćem Zavodu za statistiku), danas bi to bio dug od oko 50,7 milijardi dolara, piše Telegraf.

Osim toga, u ovaj iznos nije bio uračunat dug koji je SFR Jugoslavija imala u mnogobrojnim barter aranžmanima, sklopljen sa zemljama članicama pokreta nesvrstanih. Ovo se naročito odnosi na zemlje koje su Srbiju snabdijevale energentima.

Pariskom klubu povjerilaca Srbija je dugovala 414,01 milion evra, Svjetskoj banci 434,52 miliona evra, a Kuvajtu 182,05 miliona evra.

Kako bilo - u procesu sukcesije Srbija je preuzela na sebe gotovo polovinu tog duga i još uvijek svake godine plaća kreditorima značajne sume, koje će biti "izvlačene" iz budžeta - sve do 2041! 

Ove godine Srbija je već platila po jednu tranšu dugovanja prema Kuvajtu (u januaru), Svjetskoj banci i Pariskom klubu povjerilaca (u martu). Ali, time se obaveze Srbije u ovoj godini ne završavaju: Dugovanja prema Svjetskoj banci iz "Titovih kredita" plaćaće se i u junu, septembru i decembru, prema Kuvajtu imaju obavezu i u julu, a prema Pariskom klubu povjerilaca - u septembru.

Već u subotu, 15. juna Srbija će Svjetskoj banci platiti novu tranšu po osnovu duga iz perioda bivše SFRJ. Slijedi plaćanje 15. septembra, a potom i 15. decembra. Ukupan iznos koji preostaje da plate po osnovi glavnice i kamate ove godine je 75,03 miliona evra. 

Kuvajtu će Srbija 21. jula otplatiti obaveze u iznosu od 8,13 miliona evra, a Pariskom klubu povjerilaca dodatnih 8,24 miliona evra 22. septembra 2024. godine.

Republika Srbija je, po osnovu duga iz perioda bivše SFRJ, do sada u cjelosti otplatila dug prema Banci za razvoj Savjeta Evrope (2011. godine), EU (2016. godine), Londonskom klubu povjerilaca (2018. godine), Češkoj Republici (2019. godine), Slovačkoj Republici (2020. godine) i Eurofimi (2022. godine).

Ponavljamo, Pariskom klubu povjerilaca plaćaće se kamate do 2041. godine, Svjetskoj banci će Srbija izmiriti dugovanja deset godina prije toga (2031.) a Kuvajtu - 2034. godine. Naravno - kad govorimo o "Titovim kreditima".

Prvog dana marta 2024. godine, Srbija je, prema podacima Narodne banke Srbije imala dug nešto veći od 1,03 milijardi evra po osnovu duga iz perioda bivše SFRJ. S obzirom na to da je prije samo pet godina dugovala 1.97 milijardi i da je dobar dio razlike u dugu otplaćen tokom pandemijskih godina - rezultat je više nego dobar.

Tek, kako bilo, od pomenutih 1.03 milijardi - Pariskom klubu povjerilaca dugovalo se 414,01 milion evra, Svjetskoj banci 434,52 miliona evra, a Kuvajtu 182,05 miliona evra.

O dugovima nastalim u periodu od raspada SR Jugoslavije do danas - može se pisati nekom drugom prilikom. I nemojte se hvatati za glavu: sve zemlje u svijetu su prezadužene prema raznim svjetskim (ili ako hoćete globalnim) finansijskim institucijama. Ne postoji država bez spoljnog duga, pa makar i minimalnog (kao što to ima Sultanat Bruneji). Ekonomija država jednostavno - tako funkcioniše.

Krajnji rok dospijeća duga prema Pariskom klubu povjerilaca je 2041, pri čemu se godišnje otplate glavnice u periodu od 2016. do 2024. kreću između 68 miliona evra i 177 miliona evra godišnje, a iznos glavnice koja će se plaćati godišnje u periodu od 2025. do 2041. kreće se između 12 i 30 miliona evra.

Krajnji rok dospijeća duga prema Svjetskoj banci (IBRD) 2031, a godišnje se otplaćuje glavnice 54,56 miliona evra.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.