Pravila za milionske ugovore pisali tri godine
SARAJEVO - Na adrese rukovodilaca institucija BiH godinama odlaze pismene i usmene kritike da nisu savladali dinamiku realizacije kapitalnih projekata, a nakon tri godine pisanja konačno je spreman dokument sa smjernicama za efikasno sprovođenje u djelo poslova koji su do sada mahom kasnili, a mnogo koštali.
U posljednjem godišnjem izvještaju Kancelarije za reviziju institucija na nivou BiH je naglašeno da su nadležni na tom nivou vlasti u 2019. imali na raspolaganju više od 171 miliona maraka za višegodišnje kapitalne projekte, među kojima su nabavke objekata, opreme ili popravke. Ipak, za te namjene je utrošeno 12,3 miliona, odnosno 7,2 odsto raspoloživog iznosa.
Revizori su tada podvukli da su kod znatnog broja projekata problemi sa realizacijom prisutni duži vrijeme, za što se godinama čak navode isti razlozi i argumenti, a pri tom ne preduzimaju konkretnije aktivnosti.
Kao razlozi za nizak procenat izvršenja navode se komplikovane procedure sprovođenja javnih nabavki i problem rješavanja imovinsko-pravnih odnosa.
- Za višegodišnja kapitalna ulaganja rezervisana su značajna sredstva, u iznosu od oko 150 miliona KM koja, zbog sporosti i nedostataka proaktivnog pristupa institucija, godinama ostaju nerealizovana, iako bi tim novcem mogli biti finansirani drugi prioritetni projekti institucija BiH - piše u izvještaju za 2019. koji je objavljen krajem prošle godine, gdje je podvučeno da nema ni instrukcije Ministarstva finansija i trezora, iako je u fazi izrade bila i 2018. godine.
Prijedlog Instrukcije o načinu planiranja, odobravanja i realizovanja višegodišnjih projekata u institucijama BiH je, kako je potvrđeno “Glasu Srpske” konačno spreman, a do sredine ovog mjeseca trebalo bi da prođe potrebne konsultacije. Cilj je, pojasnili su u Ministarstvu finansija i trezora, jasnim smjernicama izbjeći različit pristup institucija u predlaganju odluka o višegodišnjim projektima te planiranju sredstava.
Među prvim stavkama je definisan pojam višegodišnjeg projekta, odnosno da se to odnosi na ulaganje u nabavku radova, građevina, roba ili usluga, koje se ne može realizovati u fiskalnoj godini, a ukupne je vrijednosti najmanje milion maraka. Izuzetak je kada je u pitanju nabavka specijalne opreme, radova i usluga, kada se radi sukcesivna realizacija. U tom slučaju vrijednost može biti niža.
- Da bi višegodišnji projekat bio odobren mora biti sadržan u Programu javnih investicija, imati definisan plan finansiranja, bilo da se radi o sredstvima iz budžeta, donacija ili kredita, sa pratećom dokumentacijom, a prije potpisivanja, ugovor treba dostaviti Ministarstvu na mišljenje po pitanju usklađenosti sa odredbama odluke koja reguliše finansiranje i dinamiku obezbjeđivanja sredstava - definisano je u instrukciju koju je pripremilo Ministarstvo finansija i trezora BiH.
Regulisan je i prenos sredstava iz tekuće fiskalne godine u narednu, a u slučaju povećanja vrijednosti projekta, propisano je ograničenje da takvo povećanje ne može preći deset odsto od ukupne vrijednosti projekta, s tim da je i to potrebno usaglasiti sa Ministarstvom.
- Korisnici kojima je ranije odobren višegodišnji projekt, a koji nije realizovan, obavezni su da informišu Savjet ministara u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu Instrukcije - piše u planu postupanja.
Članovi parlamentarnih komisija za finansije i budžet duže vrijeme već skreću pažnju nadležnima da moraju promijeniti način ponašanja kada je u pitanju odnos prema višegodišnjim kapitalnim projektima.
Zamjerke
Višegodišnji kapitalni projekti su bili pod lupom revizora još 2012. godine. I tada je podvučeno da većina institucija nema detaljne planove za realizaciju u pogledu dinamike, organizacije i finansiranja, ali da, s druge strane, imaju preambiciozne procjene u pogledu mogućnosti da neke od aktivnosti projekta realizuju, pa time i nerealne zahtjeve u pogledu dinamike korišćenja budžetskih sredstava.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
