Aleksić:Izvještaj Savjeta Evrope još jedan dokaz za odgovornost NATO-a
BANjALUKA -Ivještaj “Uticaj rata u Jugoslaviji na životnu sredinu u jugoistočnoj Evropi” sigurno će dobro doći u dokazivanju odgovornosti NATO-a, kaže za „Glas Srpske“ niški advokat Srđan Aleksić koji u nekoliko sudskih postupaka protiv NATO-a, zastupa ljude koji su u proteklom periodu oboljeli od raka.
Izvještaj je Parlamentarna skupština Savjeta Evrope usvojila još 24. januara 2001. godine, a u njemu se upozorava da je ovo NATO bombardovanje pored SRJ zagadilo i sedam evropskih država, odnosno cijelu jugoistočnu Evropu, a posebno Albaniju, Bugarsku, Grčku, Mađarsku, Rumuniju, Makedoniju i Ukrajinu.
- Srbija je u poslednjih dvadesetak godina postala prva u Evropi po broju obolelih od kancera i druga u svetu, što dovoljno govori da je osiromašeni uranijum zahvatio veliku površinu i broj stanovnika. Sav osiromašeni uranijum koji je korišćen na Balkanu bio je u formi projektila kalibra 30 milimetara ispaljenih iz aviona “A-10” američkog ratnog vazduhoplovstva. Oko 10.000 projektila ispaljeno je u Bosni, a oko 31.000 projektila na Kosovu. To ukupno iznosi skoro 13 tona osiromašenog uranijuma - kaže za “Glas Srpske” Aleksić.
U izvještaju se ističe da je bilo veoma predvidljivo vojna akcija NATO-a protiv SRJ 1999. imati ozbiljne ekološke posljedice i posljedice su bile prilično očigledne od samog početka udara, tako da se može pretpostaviti da je vojno nanesena ekološka šteta bila namjerna, ali i u suprotnosti s principom 2427 Deklaracije iz Rija o životnoj sredini, kao i duhom i slovom rezolucija, konvencija i deklaracija koje su usvojile Ujedinjene nacije.
O ovom izvještaju u kojem su detaljno prikazani egzaktni podaci o pogubnim posljedicama NATO bombardovanja, do sada se nije mnogo znalo, sve dok ga u srpskom parlamentu nedavno nije pomenula poslanik SNS-a Marina Raguš.
- Napori NATO vazdušnih snaga da unište industrijska mjesta i infrastrukturu uzrokovali su opasne tvari koje zagađuju vazduh, vodu i tlo. Ove opasne supstance imaće trajan uticaj na zdravlje i kvalitet života stanovništva. Konkretno, upotreba municije koja sadrži osiromašeni uranijum vjerovatno će povećati učestalost raka i urođenih bolesti. Učinci na zdravlje i kvalitet života biće dugotrajni, a buduće generacije će takođe biti pogođene - navodi se na početku ovog dokumenta.
Kako se dalje konstatuje, države uključene u ove NATO operacije - i operacije u BiH i Čečeniji - zanemarile su mnogobrojna međunarodna pravna pravila sa ciljem ograničavanja štete po životnu sredinu, te da ista treba ojačati i sprovoditi kako bi se spriječila ili barem umanjila takva kršenja osnovnih ljudskih prava u svakom budućem sukobu.
U nastavku ovog izvještaja dalje se konstatuje da su vazdušni napadi NATO-a, koji su počeli 24. marta 1999. i trajali su 78 dana, izložili eko-sisteme, površinske vode, podzemne vode, tlo i vazduh na Balkanu kontaminaciji bez presedana koja uključuje preko 100 toksičnih supstanci.
Posebna pažnja posvećena je upotrebi osiromašenog uranijuma te se u ovom dokumentu navodi kako su zvaničnici NATO-a potvrdili upotrebu ubojnih sredstava koja sadrže osiromašeni uranijum - oko 31.000 bojevih glava, s ukupnim opterećenjem od 10 tona osiromašenog uranijuma.
- Ove čestice, ako ih ljudi ili životinje progutaju u kontaminiranoj hrani ili vodi, mogu uzrokovati oštećenje zdravlja, uključujući uništavanje hromozoma i teške reproduktivne poremećaje. Nemoguće je izdvojiti čestice osiromašenog uranijuma iz okoline ili ih neutralizovati. Osiromašeni uranijum je vjerovatno jedan od uzroka takozvanog Zalivskog sindroma, koji je pogodio mnoge bivše američke i britanske vojnike koji su učestvovali u borbenim operacijama u Persijskom zalivu 1991. godine. Oko 3.000 je umrlo od raka, a mnogi od preživjelih imaju djecu s urođenim manama. Slični efekti su uočeni u populaciji južnog Iraka, uz nagli porast urođenih mana, leukemije i drugih karcinoma kod djece u tom području. Isti problemi postoje i u BiH, gdje su 1995. korištene granate sa osiromašenim uranijumom, ali i SRJ te postoje svi razlozi za pretpostavku da će u ovoj zemlji doći do naglog porasta obolijevanja - upozorava se u ovom izvještaju te dodaje kako je moguće da je ovaj opasni materijal odgovoran i za osmostruko povećanje nivoa radionuklida pronađenog u Makedoniji u maju 1999. godine.
Napravljen je i osvrt na štetne posljedice masovne upotrebe avijacije, pogotovo jer je u pomenutih u 78 dana izvršeno oko 34.000 avio-misija, ukupno oko 150.000 sati u vazdušnom prostoru Jugoslavije i susjednih regiona, ali i na kobno po zdravlje uništavanje infrastrukture i industrijskih instalacija. Kao posljedica razaranja i požara na industrijskim objektima došlo je do teške kontaminacije vazduha, vode i tla opasnim tvarima, uključujući dioksine i otrovna jedinjenja sumpora.
- Vazdušni udari uništili su preko 20 hemijskih i petrohemijskih postrojenja. Bombardovanje fabrike automobila “Zastava” izazvalo je ispuštanje nekoliko tona piralena u rijeku Veliku Moravu. Piralen je snažan kancerogen koji može biti opasan čak i u vrlo niskim koncentracijama. Velika Morava je jedna od glavnih pritoka Dunava i izvor vode za piće za više od 10 miliona ljudi u nekoliko različitih zemalja. U Novom Sadu vazdušni udari su doveli do masivnog ispuštanja nafte koja je kontaminirala Dunav. U blizini Bora i Mojkovca, bombardovanjem su uništene brane rezervoara za tečni industrijski otpad. Ispuštanja otpada izazvala su kontaminaciju tla, površinskih i podzemnih voda - naveli su autori ovog izvještaja, dodajući da je uništavanje petrohemijskih postrojenja u blizini Beograda direktno ugrozilo živote i zdravlje skoro dva miliona ljudi.
Upozorili su i da su vazdušni napadi na petrohemijska postrojenja u Pančevu izazvali i kritične nivoe zagađenja vazduha, koji si zahvatili čak i sjevernu Grčku te u pojedinim gradovima koncentracija štetnih materija u vazduhu bila 10 puta iznad ekološki prihvatljivih nivoa. Slična situacija zabilježena je u Bugarskoj, ali i Rumuniji, u kojoj su padale i takozvane kisele kiše, što se poklopilo s vazdušnim udarima na industrijska postrojenja u Jugoslaviji. Takođe, navedeno je i kako su blizu rumunsko-jugoslovenske granice koncentracije teških metala u tlu bile 50 puta veće od dozvoljenih.
Na kraju su ukazali i da obnova plodnosti tla i eko-sistema na pogođenim područjima može potrajati nekoliko hiljada godina, ali i da su sva ova zagađenja i razaranja poremetili prirodne migracione puteve divljih ptica i životinja, direktno utičući na njihovu reprodukciju.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
