Dobri projekti izvlače novac iz briselske kase

BiH je, spletom okolnosti na globalnom nivou, a ne domaćim zalaganjem, šest godina nakon podnošenja zahtjeva, dodijeljen kandidatski status što je najveći uspjeh na njenom evropskom putu. U nastavku putovanja ka članstvu pred liderima su teški izazovi, a pojedini su već ukazali da bi Evropa trebalo da prema BiH usmjeri značajnu sumu novca kao pomoć u sprovođenju traženih reformskih procesa. Najdirektniji je, neposredno nakon potvrde kandidatskog statusa, bio predsjednik Srpske i lider SNSD-a Milorad Dodik koji je zatražio 20 milijardi evra u naredne tri-četiri godine ako Evropa želi reforme, ali i da u BiH moraju sjesti i reći šta mislimo da bi trebalo ova zemlja da dobije kako bismo se kretali ka tome.

Zemlje na putu ka EU imaju pristup sredstvima koja se dodjeljuju na osnovu projekata s kojima aplicira svaka zemlja, a iz Delegacije EU u BiH isticali su već da kandidatski status ne povlači za sobom neke posebne fondove, ali su podsjetili da na brojne koji su već aktivni te postoje problemi unutar BiH s njihovim korišćenjem.

Ekonomisti ističu da je indirektna korist od kandidatskog statusa ta da je realno očekivati rast direktnih stranih investicija iz zemalja EU, ali i da se zemlje moraju boriti za svoje projekte. Generalni stav je da BiH mora na papir staviti očekivanja od EU te da, ako druga strana ne prihvati takav način komunikacije, s pravom ukazuje da je i davanje kandidatskog statusa jeftin i populistički potez.

Ekonomista Goran Radivojac smatra da je ekonomsko vezivanje BiH i to u dugom roku za tržište EU, koje je najbliže i najperspektivnije, sada daleko izvjesnije.

- Što se tiče direktnih efekata o kojima se u javnosti govori, mislim da možemo dobiti onoliko koliko budemo aktivni da tražimo da dobijemo. Situacija u kojoj smo dobili status kandidata i uopšte situacija u svijetu jeste takva da je to poseban primjer i kao takav zahtijeva posebne strategije i djelovanja - istakao je Radivojac za “Glas”.

Koliko god da to, dodao je, zavisi od Unije u dobrom dijelu, kada je riječ o ekonomskim reperkusijama, zavisi i od aktivne pozicije BiH.

- Moramo izgraditi jasan stav i definisati, konkretno i u ovdje u Srpskoj, viđenja i potrebe i samim tim i očekivanja u ekonomskom domenu u pogledu kandidatskog statusa. Ovo je očigledno bio brzopotezan momenat tako da ni Evropska komisija nema jasno definisan stav o tome. Moramo vidjeti koji su to bitni projekti za BiH i njeno stanovništvo te koje je mjesto za BiH u strategiji ekonomskog razvoja Evropske unije - rekao je Radivojac.

Izvršni direktor Udruženja ekonomista Republike Srpske SNjOT Saša Grabovac kaže da je vijest o statusu kandidata, u ovom momentu, veoma važna jer šalje poruku investitorima da BiH napreduje u političkom smislu.

- Svi znaju da politička nestabilnost tjera strane investitore tako da je dobijanje kandidatskog statusa dobrodošla, a dodatni vjetar u leđa jeste i to da se vlast brzo formira nakon izbora što svakako popravlja imidž - rekao je Grabovac za “Glas Srpske”, uz naglasak da se mora sagledati i kapacitet nadležnih institucija za apliciranje te implementaciju projekata. 

Nakon potpisivanja Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju još 2008. godine, sredstva EU usmjeravana su ka BiH prvenstveno putem Instrumenta pretpristupne pomoći (IPA) kao pomoć u prilagođavanju privrednog, političkog, bezbjednosnog i društvenog sistema zahtjevima članstva u EU.

Signal

Status kandidata predstavlja značajan politički signal za državu jer je EU vidi kao svoju članicu i da je pokazala značajnu spremnost i opredjeljenje za ispunjavanje kriterijuma. Investitorima i drugima se šalje poruka da je ostvaren određeni nivo političke, ekonomske i pravne stabilnosti te je moguće računati na posredne efekte - povećanje stranih investicija, veći kreditni rejting, povećan broj turista, više inovacija i istraživanja, bolji imidž u svijetu.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.