Blerova kopija na čelu Britanije
LONDON - U spoljnoj politici Velike Britanije prema Balkanu, odnosno BiH i Srbiji, neće se nažalost ništa promijeniti ni nakon što u premijersku fotelju sjedne lider Laburističke partije Kir Starmer, čija je partija na izborima do nogu dotukla svoje najveće političke protivnike - konzervativce.
Smatraju ovo politički analitičari komentarišući prve rezultate izbora koji ukazuju da su laburisti osvojili 410 mjesta od ukupno 650 u Donjem domu parlamenta, čime je okončana 14-godišnja vladavina konzervativaca. Navode i da laburisti, kada je u pitanju britanska spoljna politika, neće gotovo ništa mijenjati te da će i dalje u fokusu biti pitanje zapadnobalkanskih zemalja. To, kako kažu, podrazumijeva nastavak borbe protiv navodno negativnog ruskog malignog uticaja na ovim prostorima, forsiranje priče o nezavisnosti Kosova i Metohije te stvaranje novih poluga za rušenje Dejtonskog mirovnog sporazuma u BiH. Ukazuju i da Banjaluka i Beograd ne mogu tu ništa promijeniti, jer je jedan takav narativ u britanskoj spoljnoj polici decenijama prisutan, a koji ima krajnji cilj potpuno razbijanje srpskog faktora na prostorima Balkana.
Prema riječima bivše srpske ambasadorke u ovoj zemlji Aleksandre Joksimović, britanska spoljna politika ima višedecenijski kontinuitet te da stoga ne bi trebalo očekivati nikakve promjene kada su u pitanju balkanski prostori. Kako je dodala, od Starmera se jedino može očekivati da eventualno uspostavi nešto “toplije” odnose između Londona i Brisela.
Kada je u pitanju Rusija i rat u Ukrajini, analitičari smatraju da se ni u tom segmentu neće ništa promijeniti, jer su odnosi Britanije i Rusije decenijama tradicionalno loši, a trenutni antiruski i proukrajinski konsenzus čvršći nego u bilo kojoj drugoj vodećoj zapadnoj zemlji. Stav laburista, baš kao i konzervativaca je nedvosmislen – Ukrajinu bi trebalo primiti u NATO te nastaviti pružati Kijevu pomoć dok kod to bude trebalo.
Kada su u pitanju rezultati izbora, karijerni diplomata i nekadašnji ambasador pri UN Branko Branković kaže da nije očekivao toliko drastičan poraz konzervativaca na izborima, ali i da su obični ljudi ovom prilikom jasno stavili do znanja šta misle o sadašnjoj ekonomskoj situaciji u ovoj nekada moćnoj državi. Slično mišljenje dijeli i docent Fakulteta političkih nauka u Beogradu Stefan Surlić koji smatra da nije bilo ko će pobijediti već za koliko će konzervativci izgubiti, navodeći da je riječ o istorijskom porazu konzervativaca.
Saglasan se sa Brankovićem da je presudilo ekonomsko i socijalno stanje u ovoj zemlji, navodeći da su mnogi birači ljuti zbog stanja u zdravstvu te dugih lista čekanja na operacije.
- Više lokalnih uprava, uključujući grad Birmingem sa 1,1 milion ljudi ostalo je bez novca u budžetu i proglasilo bankrot. Dodatno, BRIKS, odnosno napuštanje Evropske unije koštalo je Ujedinjeno Kraljevstvo oko 5,5 odsto ukupnih ekonomskih prihoda. Na sve to, prisutan je i osećaj konstantne političke krize, što je sigurno uticalo da građani na ovim izborima kazne konzervativce - kaže Surlić.
A ko je uopšte Starmer, koji bi trebalo da zasjedne u premijersku fotelju nakon Rišija Sunaka. Mnogi ga nazivaju ideološkom i političkom kopijom Tonija Blera. Tokom svoje ranije advokatske karijere bio je i dio pravnog tima Hrvatske pred Međunarodnim sudom pravde u Hagu, u tužbi protiv Srbije. Starmera je u hrvatski pravni tim doveo Filip Sends, jedan od osnivača advokatske kancelarije “Matriks” iz Londona koju je Hrvatska angažovala u svojoj tužbi. Starmer, koji je diplomirao pravo na Univerzitetu u Lidsu, obrazlagao je u martu 2014. u Hagu dio tužbe Hrvatske protiv Srbije u vezi sa događajima u Vukovaru tokom rata. On je takođe u ime Hrvatske odgovarao na argumente iz protivtužbe Srbije zbog akcije “Oluja”.
Odlazak milijardera
Premijer Velike Britanije Riši Sunak podnio je u petak ostavku. Ulazi u istoriju po tome što je ostvario najveći poraz za Konzervativnu partiju ikada. Sunak je inače prvi britanski premijer indijskog porijekla i prvi hindu lider, a sa 42 godine bio je najmlađi na toj funkciji u više od 200 godina. Smatra se i najbogatijom osobom koja je upravljala ovom državom. Sunak i njegova supruga Akšata Murti imaju bogatstvo procijenjeno na 823 miliona funti - oko jedne milijarde dolara.
Zanimljivosti
Velika Britanija podijeljena je na 650 oblasti koje se nazivaju izbornim jedinicama i glasači u svakoj od njih biraju po jednog poslanika. Većina kandidata zastupa političku stranku, ali neki od njih nastupaju kao nezavisni kandidati. Oni sa najviše glasova postaju poslanici. Britanija je jedna od rijetkih evropskih zemalja u kojoj su u posljednje vrijeme trijumfovale takozvane lijeve, liberalne snage, u odnosu na one konzervativne. Druga zanimljivost - u Škotskoj je nacionalna stranka izgubila od laburista, što znači da je pitanje referenduma vjerovatno odloženo na duži rok. Trebalo bi pomenuti i da je irska nacionalistička stranka Šin Fejn po prvi put postala najveća partija Sjeverne Irske u britanskom parlamentu, a dobitnici ovih izbora su i tvrdo desni reformisti Najdžela Faraža, koji prvi put ulaze u parlament.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
