Avgust 1995: Sjećanja koja ne blijede i bol koji ostaje

Ovim riječima za “Glas Srpske” Đurđica Dragaš Vukovljak, tada 21 godišnja djevojka, opisuje sjećanje na bolne avgustovske dane prije 29 godina, kada je započela hrvatska vojno-policijska akcija na Republiku Srpsku Krajinu.

Sjećanja na avgust te 1995. godine nikada neće izblijedjeti i ona će je pratiti dok je živa, kao i druge ljude sa kojima je sve do 4. avgusta dijelila isto nebo, vazduh i zemlju.

- Bili smo različitih životnih doba i iz različitih porodica, ali nas je sve što se desilo tih dana spojilo. Verujem i da svi ljudi koji su bili u izbegličkoj koloni život dele na dva dela, odnosno onaj koji je bio pre “Oluje” i onaj posle toga - navodi Đurđica, koja je nedavno objavila zbirku pjesama “Jer... mi smo ista krv”, a koja je posvećena stradanju Srba u Nezavisnoj državi Hrvatskoj (NDH) za vrijeme Drugog svjetskog rata.

Sjećanja na izbjegličku kolonu, odnosno na ono što su drugi nazvali “Olujom”, nastoji da ne zove tako, jer to je prosto bio
egzodus, odnosno etničko čišćenje koje su izvršile regularne jedinice hrvatske vojske.

Prvih dana avgusta svake godine posebnu pažnju treba da posvetimo nestalim i ubijenim iz izbjegličke kolone, ljudima koji su izgubili najbliže, ali i onima koji ni dan-danas ne znaju gdje su im najbliži stradali, gdje su sahranjeni i da li su uopšte sahranjeni.

- Zato je priča nestalih najteža. Zamislite da neko skoro 30 godina ne zna sudbinu nekoga ko mu je bio blizak. Čini mi se da to boli nekada više i od same smrti, gubitka voljene osobe - ispričala je sa tugom u glasu Đurđica.

Svaki početak avgusta kod Đurđice upravo zbog toga oživi onaj strašan osjećaj i strah od prije 29 godina, gdje su tata, baba, deda, ujak...

- Kada smo izašli iz stana, nismo svi bili na istom mestu u koloni. Majka, ja i sestra bile smo na jednom mestu, tata na drugom, baba i deda na trećem u koloni, a opet ujak na nekom četvrtom. To su, bar meni, najteža sećanja na “Oluju”. Mi smo imali tu sreću da se nakon tri, četiri dana svi sretnemo i okupimo baš u Banjaluci, ali mnogi to nisu imali, izgubili su članove svoje najuže porodice - navodi Đurđica.

Glasine da je kolona bombardovana, ali ne i tačno gdje produbile su one dodatne strahote, jer svi koji su natjerani da napuste svoje ognjište imali su u kamionima i automobilima na različitim lokacijama najuže članove svoje porodice, komšije, prijatelje....

- Tek kasnije smo saznali da se to desilo na Petrovačkoj cesti, ali svi su tih dana mislili da je neko njihov bio u tim kamionima i automobilima koji su pogođeni. To mi je dominantan osećaj i uvek se toga sećam. Te užasne strepnje i straha da li ćemo svi izaći i naći se na jednom mestu - navodi Đurđica, koja dodaje da u krugu porodice često pričaju o bolnim danima avgusta 1995. godine.

Sjećanje na život, prije egzodusa, navodi, mora biti sačuvano, jer je to jedina šansa da se bar na neki način očuva jedan narod, narod Republike Srpske Krajine.

- Nažalost, reč je o narodu koji je prilično zaboravljen i ne misli niko o njemu, a nažalost nema ko ni da misli, jer nemamo više prostor na kojem smo živeli, a samim tim ni svoju Republiku Srpsku Krajinu - ispričala je Đurđica, koja navodi da danas nema gdje da ode i vrati sjećanja na dana svog odrastanja, jer sve što su imali je porušeno ili oduzeto.
Porodicu Dragaš prati i nesreća duplih izbjeglica.

- Iz Gospića smo izašli 1991, a samo četiri godine kasnije, odnosno 1995. proterala nas je “Oluja”. Sve ono što je bilo u
selima oko Gospića, odakle su mi roditelji, je porušeno, posebno u tatinom selu Divoselo gde danas nema nijedne kuće koja je čitava - kazala je Đurđica, koja uprkos svemu ne gubi nadu da će jednog dana uspjeti da obnovi rodnu kuću, da bi imala gdje da se vrati, pa bar i da prespava.

Đurđica je prije dva mjeseca objavila i pjesnički prvenac “Jer... mi smo ista krv”, a u toj zbirci stihovi su posvećeni stradanju srpskog naroda u NDH za vrijeme Drugog svjetskog rata.

- Pesme su posvećene stradanju Srba na prostoru Like, mog zavičaja i mojim precima koji su stradali u Divoselu. To je jedno od najstradalnijih mesta na prostoru bivše Jugoslavije, gde je samo u toku jedne noći ubijeno oko hiljadu stanovnika. Tu su stradali članovi moje najuže porodice, stric i tetka, koji su u to vreme bili deca od četiri, pet godina. Baba i deda su nekim čudnim spletom okolnosti preživeli ranjavanje i gubitak čitave porodice - navodi Đurđica.

Upravo to je bio motiv da počne da piše i da svojim precima i svim ostalim stradalim Srbima oda poštu i na taj način.

- Kroz pesme želim da podsetim na stradanje Srba u NDH. Toliko je tih mesta da ih ne možemo ni izbrojati. Moramo da ih se sećamo. Ništa gore nije od zaborava. Jer zaborav je gori i od stradanja. On je konačan. Ukoliko zaboravimo, to je kraj. Ništa nakon toga ne možemo da učinimo - poručuje Đurđica i dodaje da su sve pjesme u
zbirci “Jer... nemamo pravo na zaborav” poziv, ali i molba, da stradale nikada ne zaboravimo.

Vlade Srpske i Srbije danas u Loznici obilježiće Dan sjećanja na sve stradale i prognane Srbe u hrvatskoj zločinačkoj
vojno-policijskoj akciji “Oluja”.

Zločinačka akcija “Oluja” počela je 4. avgusta 1995. godine ofanzivom hrvatske vojske i policije te jedinica HVO-a na
području Banije, Like, Korduna i sjeverne Dalmacije. Dan kasnije, 5. avgusta, hrvatska vojska je ušla u gotovo napušten Knin i istakla zastavu Hrvatske, dok su kolone izbjeglica preko srpskih teritorija u BiH krenule ka Srbiji.

Prema podacima “Veritasa”, tokom “Oluje” iz domova je protjerano više od 220.000 krajiških Srba, a na evidenciji se nalaze imena 1.893 poginulih i nestalih Srba iz ove akcije i poslije nje, od kojih 1.236 ili 65 odsto civila, među kojima su oko tri četvrtine bili stariji od 60 godina.

Međunarodni krivični tribunal za bivšu Jugoslaviju u prvostepenoj presudi hrvatskim generalima Anti Gotovini i
Mladenu Markaču okarakterisao je porgom “Oluja” kao udruženi zločinački poduhvat, s ciljem trajnog i prisilnog protjerivanja najvećeg dijela Srba iz Republike Srpske Krajine. Međutim, u drugostepenoj presudi takve tvrdnje su odbačene i hrvatski generali su oslobođeni svih optužbi, uz navode da u Krajini jesu počinjeni teški zločini nad Srbima.

Međunarodni sud pravde je u februaru 2015. godine odbacio međusobne tužbe Hrvatske i Srbije za genocid, utvrdivši da su se tokom i nakon “Oluje” dogodili zločini koji bi mogli biti elementi genocida, ali da “nije dokazana specifična genocidna namjera”.

U Hrvatskoj se 5. avgust slavi kao “dan pobjede i domovinske zahvalnosti”, dok je u Srbiji i Republici Srpskoj 4. avgust dan žalosti i sjećanja na prognane i ubijene Srbe.
 

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.