Godišnjica rata Izrela i Hamasa: Najveći sukob na Bliskom istoku u pola vijeka

Računa se da je u ratu koji i dalje traje do kraja septembra ove godine poginulo više od 43.000 osoba, od čega 41.431 Palestinac, ogromnom većinom u Pojasu Gaze.

Više od polovine objekata u pojasu Gaze je uništeno, a gotovo čitava populacija Gaze je raseljena, približno 2,3 miliona ljudi. Rano ujutro 7. oktobra 2023. palestinski ekstremisti Hamasa, Narodnog fronta za oslobođenje Palestine, Islamskog džihada, izvršili su iz pojasa Gaze upad unutar Izraela, koji je brutalnošću zaprepastio svijet. Za moment napada odabrana je godišnjica Jom Kipur rata 1973, odnosno jevrejski vjerski praznik. Počev od 6.30, ujutro 7. oktobra, na Izrael je ispaljeno, po tvrdnjma Hamasa 5.000 projektila. Po izraelskim izvorima bilo ih je oko 3.000.

Ciljani su najviše prostori oko pojasa Gaze, kao Aškelon sjeverno od Gaze, ali i drugi kao Gadera zapadno od Jerusalima, Hercilija sjeverno od Tel Aviva, sam Tel Aviv.

Teroristički napad ektremista Hamasa, pripadnika Brigade Al Kasam, na civile doveo je do ubistva 1.195 lica, od čega 815 civila, Izraelaca i nešto stranaca. Zarobljena je 251 osoba i odvedena unutar pojasa Gaze, kao taoci.

Bio je to najrazorniji teroristički napad na izraelske civile u istoriji arapsko - izraelskog sukoba.

Napad se dogodio kopnenim putem, sa mora, iz vazduha. Oko 3.000 palestinskih terorista prodrlo je tada u Izrael, motociklima, automobilima i drugim vozilima. Sa mora, korišćeni su gliseri, na Zikim je izvršen amfibijski napad. Iz vazduha su korišćeni dronovi, paraglajderi.

Istog dana, uveče, na Izrael je ispaljeno još oko 150 projektila. Ubijeni su civili u obližnjim poljoprivrednim zajednicama, kibucima, kuće zapaljene, oteti brojni civili kao taoci. Bilo je iživljavanja, sakaćenja, masakriranja, otimana su i djeca.

Prilikom napada na Netiv HaAsara, mošavu, poljoprivrednu kooperativu smještenu sjeverno od pojasa Gaze, ubijene su 22 osobe. U napadu na kibuc Beeri, istočno od Gaze, 132 osobe su ubijene, od čega 101 civil, a brojni su nestali. Tokom napada na Nir Oz, južno od Beere, oteta je ili ubijena približno četvrtina od 400 stanovnika tog kibuca.

Tokom upada terorista Al Kasema, borbene grupe Hamasa, na muzički festival Supernova koji se održavao na otvorenom u blizini Reima, ujutro tog 7. oktobra, ubijeno je 364 lica, od čega 17 pripadnika snaga bezbjednosti, a 40 osoba je oteto.

Izraelske snage reagalove su ubrzo nakon napada, prvo dejstvima iz vazduha, oko sat nakon početka borbi. Potom je pokrenuta operacija izraelskih snaga nazvana "Gvozdeni mačevi" u pojasu Gaze. Mobilisane su desetine hiljada rezervista, proglašeno je vanredno stanje na prostoru 80 kilometara oko Gaze. Paralelno, izraelska elektroprivreda, inače izvor za oko 80 odsto električne energije unutar pojasa Gaze, prekinula je snabdijevanje.

Istovremeno, Izrael je pojačao obezbjeđenje i na Zapadnoj obali, kao i uz granični pojas prema Libanu ili Siriji.

Izraelske snage su gađajući pojas Gaze ciljale objekte Hamasa, vojne objekte, tunele. Već 9. oktoba izraelske snage saopštavaju da je pogođeno 426 meta Hamasa, kao Beit Hanun. Istog dana najavljena je potpuna blokada pojasa Gaze. Tog dana Joav Galant, ministar odbrane Izraela, izjavljuje "Mi se borimo protiv ljudskih životinja i postupamo u skladu s tim" što je izazvalo zgražavanje širom svijeta.

Pod pritiskom Vašingtona, blokada je popustila, pa je od 19. oktobra dozvoljeno dopremanje humanitarne pomoći u Gazu, što je započelo, skromno 21. oktobra.

Izraelske snage su 13. oktobra pozvale na evakuaciju civila iz grada Gaze, na potez južno od Vadi Gaze. Dat je rok od 24 sata za povlačenje. Tvrdili su pritom da Hamas sprečava izvlačenje civila i da njih i zdravstvene objekte i vozila koristi kao "živi štit". Prilikom bombardovanja prostora južne Gaze, 17. oktobra, po palestinskim izvorima, poginulo je više od 70 lica, uključujući kompletne porodice. Ostao je sporan uzrok eksplozije u bolnici Al Ahli.

Kopneni napad preko 100.000 izraelskih vojnika započeo je 27. oktobra. Prema palestinskim izvorima gađan je prostor oko bolnice Al Kuds, gdje je bilo smješteno oko 14.000 civila. Sutradan, gađan je izbjeglički kamp Džabalija, kada je stradalo oko 50 lica.

Po izraelskim izvorima, među poginulima su bili i važni zapovjednici Hamasa i drugi ekstemisti, koji su koristili tamošnji sistem, mrežu podzemnih tunela. Džabalija je ponovo bombardovana 31. oktobra, kada je razorena i zgrada u centru Gaze u kojoj je poginulo 106 civila, od čega, kako je saopšteno, oko polovine djeca.

Prilikom napada na izbjeglički kamp Džabalija 18. novembra stradalo je oko 80 osoba. U to vrijeme pogođen je i konvoj Ljekara bez granica, pri čemu su dva lica poginula.

Dana 22. novembra usaglašeno je, posredovanjem Katara, primirje na četiri dana, počev od 24. Rok je potom produžen. Sporazum je odredio oslobađanje 50 talaca držanih u Gazi i paralelno puštanje 150 zatočenih Palestinaca. Uz međusobne optužbe za kršenje primirja neprijateljstva su nastavljena 1. decembra. U rukama palestinskih militanata, kao taoci, zadržano je 85 muškraca, 13 žena, dvoje dece.

Izrelske trupe nadalje su napredovale do centara Kan Junisa, Džabalije i drugdje. Palestinski civili evakuisali su se južnije u Rafu. Tada se događa, 7. decembra, pritvaranje 150 palestinskih muškaraca, a još desetina 10. decembra. Po izrelskim izvorima bili su to militanti Hamasa koji su se predali.

Prvog dana 2024. izraleske snage su se povukle iz sjeverne Gaze. Pojavljuju se informacije da je struktura Hamasa na tom potezu uglavnom nestala.

Dvojica novinara Al Džazire poginula su u raketnom napadu 7. januara.

Sutradan izraelski tenk gađa objekat sa humanitarnim osobljem, jasno obiljležen. Najtragičniji dan za izraelske vojne formacije bio je 22. januar 2024. kada su poginula 24 vojnika, prilikom urušavanja jedne zgrade. Nije bilo jasno da li je to izazvano artiljerijskim dejstvima ili postavljenim minama. Jedan konvoj OUN, izraelske snage gađaju sa mora, 5. februara, što je obustavilo njihove aktivnosti na tri sedmice.

Dana 12. februara izraelske trupe započinju sistematsko bombardovanja Rafe. Krajem mjeseca, 29. februara, preko stotinu Palestinaca je ubijeno, a 750 ranjeno u redu za hranu, juzozapadno od Gaze.

Izraelske snage pritvorile su novinara Al Džazire Ismaila al Gula, 18. marta, sa oko 80 drugih lica, među kojima druge novinare, medicinsko osoblje. Oprema im je konfiskovana i uništena.

 Al Gul je ubrzo pušten ali je poginuo prilikom izvještavanja o ubistvu lidera Hamasa Ismaila Hanijea, 31. jula 2024, u blizini Hanijeove porodične kuće u Al Šatiju na sjeveru Gaze.

Dana 1. aprila, sedam humanitarnih radnika, Britanci, Poljaci, Australijanci, Irci, strada u izraelskom vazdušnom napadu južno od Deir al Balaha. Istog dana Izrael je bombardovao ciljeve u i oko Damaska, uključujući iransku ambasadu.

Iran je potom pokrenuo seriju vazdušnih napada na Izrael. Do 15. maja, prema procjenama, približno 600.000 lica pobjeglo je iz Rafe.

Nakon toga, Međunarodni sud pravde, 24. maja, presuđuje da Izrael mora zaustaviti ofanzivu u Rafi.

Prilikom izraelskog napada, 8. juna, na izbjeglički kamp Nuseirat, poginulo je 274 Palestinca. Četiri taoca su oslobođena.

Poslije naredbe evakuacije Kan Junisa, do avgusta 2024. godine, čak 84 odsto Pojasa Gaze bilo je prostor na kom je naređeno povlačenje civila.

Joev Galant je 10. septembra izjavio da je Hamasovo oružano krilo uglavnom razoreno, ali da nadalje učestvuje u pobuni u Gazi. Tada je zapravo najavljeno preusmjeravanje težišta izraelskih aktivnosti na sjever zemlje, protiv Hezbolaha.

Dva dana potom izralske komande saopštavaju da je Hamas uništen u Rafi, uključujući komandni lanac, da je 2.308 militanata uklonjeno i uništio 13 kilometara tunela.

Na Zapadnoj obali takođe su se paralelno događali incidenti, uz brojne žrtve.

Izrael je 28. avgusta pokrenuo vojnu operaciju u sjevernom dijelu Zapadne obale, najmasivniju u posljednje dvije decenije. U Izraelu se pritom dogodilo više terorističkih napada, kao 30. novembra 2023, kada su ubijena tri civila, a 11 je ranjeno, na petlji Givat Šaul u Jerusalimu. Hamas je preuzeo odgovornost.

Dva izraelska civila su ubijena a četiri ranjena u Kirjat Malahiju, 16. februara 2024. Hezbolah je iz Libana već 8. oktobra 2023. započeo artiljerijske napade na Izrael, na farme Šeba. Svakodnevni okršaji prelili su se i na Golan. Procjenjuje se da je raseljeno oko 500.000 lica u Libanu i više od 96.000 u Izraelu. Dana 17. septembra 2024. najmanje 12 lica je poginulo a hiljade je ranjeno, širom Libana i Sirije pošto su eksplodirali pejdžeri u posjedu Hezbolaha, u sklopu spektakularne tajne operacije izraelskih službi. Povrijeđen je i iranski ambasador u Libanu Mojtaba Amani. Sutradan je istovjetna operacija nastavljena širom Libana.

Izrael je dva dana potom izveo vazdušne napad na Bejrut. Ubijen je komandant Hezbolahovih operacija Ibrahim Akila, i još 45 lica. Sedam dana docnije na istovjetan način poginuo je lider Hezbolaha Hasan Nasralah.

Izrael je gađan i iz Jemena, od strane tamošnjih šitskih militanata Huta, kao 19. jula, dronom koji je pao u blizini ambasade SAD u Tel Avivu, kada je 10 osoba ranjeno.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.